در سختترین شرایط تحریمی و سیاسی شاید بتوان پیچ غنیسازی را بست و سانتریفیوژها را خاموش کرد، اما "پرتوها" را خیر. هرگونه معطلی و تعطیلی در این بخش به معنای از دست دادن بخش زیادی از جانها و امیدهاست. امیدهایی که امروز دیگر از بعد "تشخیص" به مرحله "درمان" نیز رسیده است.
حتی اگر بخواهیم به دلایل فنی و اقتصادی به کاربرد پرتوها در حوزه صنعت و کشاورزی بیتفاوت باشیم، بیتفاوتی نسبت به این بخش در حوزه پزشکی و درمانی غیرممکن است. در ایران سالانه یک میلیون بیمار در سطح کشور از داروهای تولید شده سازمان انرژی اتمی در حوزه "پرتویی" استفاده میکنند.
به گزارش ایران اکونومیست، در دو دهه اخیر سازمان انرژی اتمی همواره با تحریمهای گسترده هستهای رو به رو بوده است با این وجود در بخشهای مختلف چرخه سوخت فعالیتهای با تکیه بر توان داخلی ادامه داشته است تا جایی که معاون توسعه کاربرد پرتوها درباره تاثیر این تحریمها بر روند فعالیتها میگوید: تاثیر تحریم بر روی حوزه کاربرد پرتوها شاید ۲۰ درصد باشد، ۸۰ درصد دیگر استفاده بهینه و صحیح از امکانات و ظرفیتهای موجود در کشور است که باید با آنها کار را جلو برد و زیرساختها و روساختها را فراهم کرد.
وی تاکید دارد که از اقتصاد هستهای غافل ماندهایم در حالی که این بخش منافاتی با بخشهای دیگر به ویژه "غنیسازی" نداشته است.
او معتقد است، حوزه پرتودهی یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت و اقتصاد جامعه است و باید بیش از پیش به آن توجه شود و در اولویت قرار گیرد.
سید پژمان شیرمردی، معاون سازمان انرژی اتمی در گفتوگویی که با ایران اکونومیست در محل این رسانه انجام داد، گفت: یکی از دلایل انتخاب مناطق دوازدهگانه برای توسعه سامانههای پرتودهی، ظرفیت تولید محصولات کشاورزی آن مناطق بوده است یعنی سامانهها در جایی قرار بگیرند که تولید محصولات کشاورزی توجیهپذیر باشد. استانهای خوزستان، فارس، گیلان و همچنین توسعه سامانهها در استانهایی که قبلا این سامانه راهاندازی و بهرهبرداری شده است، مثل آذربایجان شرقی و یزد در دستور کار هستند. در سال گذشته زیرساختهای لازم را برای برخی از این مناطق آماده کردیم.
وی ادامه داد: ما تعهد کرده بودیم در برنامه بیست ساله سازمان انرژی اتمی ۱۲ منطقه اولویتدار را به سامانه پرتودهی مجهز کنیم. در سال اول در گیلان سعی کردیم طراحی سامانه را انجام دهیم و در دو ماه گذشته کلنگ این پروژه در استان فارس زده شد و در آذربایجان شرقی خط تولید سامانههای خودحفاظ پرتودهی گاما را راهاندازی کردیم. در استان همدان در شهر ملایر برنامه توسعه خواهیم داشت و در استان خوزستان در بندر امام خمینی به دنبال تهیه زیرساختها هستیم. از این رو نگاه ما برای ایجاد زیرساختها و ساخت و راهاندازی سامانههای پرتودهی، از دست ندادن فرصتها در کوتاهترین زمان خواهد بود.
شیرمردی در پاسخ به اینکه ملاک انتخاب این مناطق دوازهگانه چه بوده است؟ گفت: تولید محصولات کشاورزی، محصولات بومی و راهبردی مثل مرکبات، سیر، خرما، برنج و حبوبات و لجستیک بودن مناطق از جمله معیارهای انتخاب این مناطق از نظر ما بوده است. مثلا در خوزستان شهر لجستیک بندر امام است که ماهیانه یک و نیم میلیون تن از کالاهای اساسی تخلیه و بارگیری میشود. ما معتقدیم توسعه این نیست که فناوریهای مشابه را به طور مساوی در تمام استانها ایجاد کنیم بلکه بر اساس ظرفیت و آمایشی که برای کشور انجام میدهیم، هر استان ظرفیت خاص خود را در یک بخش یا صنعت خاص دارد و باید بر همان اساس توسعه انجام شود.
حوزه پرتودهی یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت جامعه است
وی در پاسخ به اینکه در بخش کاربرد پرتوها ما خلاء شدید آگاهی بخشی و تبلیغات داریم، سازمان انرژی اتمی و معاونت پرتوها تا چه اندازه در آگاهی بخشی در این رابطه به جامعه و مردم سهم دارند؟ خاطرنشان کرد: سازمان انرژی اتمی به تنهایی نمیتواند در این بخش تمام بار را بر دوش بکشد بلکه نیاز به یک عزم ملی و مجموعهای از دستگاهها دارد تا به طور همزمان اقدام کنند. در این رابطه اصحاب رسانه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و دانشگاهها باید ورود کنند. به دلیل نقش حاکمیتی که سازمان انرژی اتمی دارد که در اصل یک نقش اجتماعی نیز است، آگاهی بخشی مردم از ظرفیتهای این فناوری را وظیفه خود میداند و در تلاش است تا با ایجاد آگاهی کافی در این بخش و پاسخگویی به سوالات و ابهامات مردم، آنها را مشتاق به بهرهبرداری از محصولات و خدمات فناوری هستهای به ویژه پرتودهی کند.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: حوزه پرتودهی به طور همزمان یک موضوع راهبردی اقتصادی و مرتبط با سلامت جامعه است. در بخش اقتصادی به این خاطر که میتواند به عنوان حلقه آخر زنجیره تامین محصولات کشاورزی قرار گیرد و محصولات با کیفیت و صادرات محور برای کشور تولید کند، مهم است. در بعد سلامت، ایمنی و سلامت غذایی که به مردم تحویل میشود و پاکی ظروفی که غذا در آن قرار میگیرد حایز اهمیت است. از این رو معتقدیم به دلیل نقش حاکمیتی و اجتماعی که بر عهده داریم باید مردم را با زوایای فناوری هستهای مرتبط با زندگی آنها آشنا کنیم.
شیرمردی با تاکید بر اینکه ما نیاز به تبلیع و ابزارهای تبلیغی برای معرفی کار و محصولاتمان به جامعه و به مردم داریم، تصریح کرد: ما در سازمان انرژی اتمی به سهم خود تلاش داریم که دستاوردهای هستهای را معرفی کنیم اما نیازمند همکاری بیشتر نهادهای بیرونی هم هستیم. اگر در بخش های مختلف کشور این موضوع به عنوان یک اولویت است فلذا باید در برنامهریزیها و تبلیغات هم در اولویت قرار گیرد. در سند چشم انداز بیست ساله کشور یکی از موضوعاتی که به صراحت به اولویت آن اشاره شده مسأله فناوری هستهای است و باید بخشهای مختلف کشور به ویژه اصحاب رسانه و دانشگاهها نسبت به معرفی آن توجه بیشتری داشته باشند.
وقتی ظرفیت کافی در سرمایه انسانی و تجهیزات داریم چرا از فناوری کاربرد پرتوها استفاده نکنیم؟
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها اظهار کرد: فناوری کاربرد پرتوها بیش از ۷۰ سال است که در دنیا فعال است. بیش از ۵۰ درصد چشمههای کبالت ۶۰ در آمریکا استفاده میشود که این نشان میدهد کشورهای پیشرفته و صاحب قدرت از این فناوری به نحو احسن دارند استفاده میکنند. وقتی ظرفیت کافی در بعد سرمایه انسانی و تجهیزاتی داریم چرا ما از این صنعت استفاده نکنیم! ما در سازمان انرژی اتمی مصمم هستیم که هم مردم را با ضرورت و استفاده این بخش از صنعت هستهای آشنا کنیم و هم تامین تجهیزات لازم را داشته باشیم تا بتوانیم به آنها خدمات مربوطه را ارائه دهیم.
شیرمردی در پاسخ به اینکه چشمانداز شما برای تکمیل و بهرهبرداری سامانههای در نظر گرفته شده چه زمانی است؟ گفت: بالاترین زمان که میتوانیم اعلام کنیم، دو سال است یعنی یک سامانه حدودا دو سال ساخته و تحویل داده میشود، مگر اینکه حوادث پیش بینی نشده ای رخ داده و این مدت تمدید گردد.
وی در پاسخ به اینکه در دو سال آینده چند مرکز راهاندازی میشود، به لحاظ بودجه مشکلی ندارید؟ گفت: از این که سازمان در این بخشها سرمایهگذاری کند، مشکلی نداریم و تا الان هم حمایت کرده است، اما در بعدی دیگر که ما خیلی روی آن پافشاری داریم، تلاش میکنیم بخش خصوصی و شرکتهای دانش بنیان به این بخش وارد شوند و به دنبال یافتن شرکای خود در این بخش هستیم. در استان همدان و فارس مجموعههای غیر دولتی ورود کردند و دارند کار میکنند. در یزد یک سرمایهگذار بخش خصوصی قرارداد همکاری امضا کرده است و اینها نشان میدهد درباه حمایت از بخش خصوصی و واگذاری آن به مردم، مصمم هستیم و اقدام عملیاتی نیز داشتهایم.
سامانههای پرتودهی بخش جذابی برای سرمایهگذاری بخش خصوصی است
معاون سازمان انرژی اتمی افزود: یکی از کارهایی که از روز اول دنبال کردیم، تشکیل جلسات متعدد در دانشگاهها و در استانها با دانشگاهیان و مسئولین بود و خروجی این جلسات و اقداماتی که صورت گرفت دریافت نقطه نظرات کارشناسی آنها جهت تقویت فرایند توسعه سامانه ها و معرفی سرمایه گذار بود. سرمایهگذاری در فعالیتهای هستهای ناشناخته و بکر است ولی وقتی لایههای مختلف آن را برای مردم تشریح میکنیم، با اشتیاق ورود پیدا میکنند. بخشی از مردم نسبت به کالای پرتودهی شده سوال داشته و دارند و برخی نسبت به سرمایهگذاری در این حوزه. ما درباره هر دو بخش توضیح دادیم و شرایط را تشریح کردیم. معتقدیم سامانههای پرتودهی در استانها و شهرهای مختلف نه تنها میتواند بخش جذابی برای سرمایهگذاری باشد بلکه یک محل مناسب برای انجام تحقیقات و تولید فناوریهای جدید است. دانشگاهها و موسسات پژوهشی میتوانند پروژه های مشترک با این مراکز تعریف کنند، لذا این حوزه یک حوزه چند وجهی است.
وی در پاسخ به این که مهمترین مانع که سرمایهگذار یا شرکتهای دانش بنیان در این حوزهها وارد نمیشوند، چیست؟ گفت: مهمترین مانع عدم اطلاع کافی از ابعاد فنی و اقتصادی این بخش است، معتقدم اگر درست موضوع تبیین شود و ظرفیتهای موجود داخل کشور را آزاد کنیم و به آن توجه ویژه داشته باشیم و به معنای واقعی به خودباوری برسیم، در این بخش از صنعت هستهای موفقیت بزرگی را با همکاری مردم کسب خواهیم کرد. این ظرفیتها استفاده درست از تجهیزات، سرمایه های انسانی توانمند موجود، جذب فارغالتحصیلان نخبه هستهای و رشتههای مرتبط با علوم هستهای و بکارگیری شرکتهای دانش بنیان است. باور داریم با جذب نیروی جوان از دانشگاههای کشور و قرار دادن فضا در اختیارشان میتوانیم اقدامات قابل توجهی داشته باشیم.
شیرمردی درباره تاثیر تحریمها بر فعالیت حوزه کاربرد پرتوها خاطرنشان کرد: ما معتقدیم باید برای خنثیسازی تحریمها برنامه داشته باشیم، موضوع تحریم موضوع امروز و جدیدی نیست، بنابراین این درست نیست که به این بهانه دست روی دست بگذاریم و کار نکنیم. تاثیر تحریم بر روی حوزه کاربرد پرتوها شاید ۲۰ درصد باشد. ۸۰ درصد دیگر استفاده بهینه و صحیح از امکانات و ظرفیتهای موجود در کشور است که باید با آنها کار را جلو برد و زیرساختها و روساختها را فراهم کرد. برای برخی تجهیزات و مواد مانند چشمه کبالت ۶۰ اگر تحریم شدید شود، کمبود ایجاد میشود اما با توانی که در کشور است میتوان دستگاه جایگزین ساخت و به کار برد.
در سازمانهای بینالمللی در حوزه "پرتو"ها برای ما تبلیغ نشده است
معاون سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که نهادها و سازمانهای بینالمللی به ویژه آژانس بینالمللی انرژی اتمی چقدر در توسعه و معرفی بخش کاربرد پرتوهای ایران به دنیا یا توسعه فعالیت شما در بخشهای علمی و فناوری همکاری دارند؟ گفت: در سازمانهای بینالمللی در این حوزه برای ما تبلیغ نشده است، اما سازمانها و ارگانهای مختلف ذیربط در داخل میتوانند این کار را انجام دهند. بخشی از کار به وزارت کشاورزی مرتبط است. وزارت جهاد کشاورزی تا امروز هم کمک کرده است اما نیاز است که این کمک و همراهی بیشتر شود. همچنین سازمان غذا و دارو باید به خاطر سلامت غذایی حمایت جدیتر و بیشتری در این زمینه داشته باشد.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها در پاسخ به اینکه حضور رافائل گروسی در تهران که گفته شده است سفر وی در ماه فوریه خواهد بود، میتواند در جذب یا حمایت آژانس از توسعه کاربرد پرتوها یا یک همکاری دو جانبه موثر باشد؟ اظهار کرد: حضور آقای گروسی در این برهه بیشتر به دلیل موضوع برجام است اما در موضوعات اینچنینی قطعا اگر نیاز به آژانس داشته باشیم، به آنها پیشنهاد خواهیم داد و از ظرفیت آنها استفاده میکنیم اما فعلا در این حوزه تاکید داریم که از ظرفیت و توان داخلی استفاده کنیم.
وی در پاسخ به اینکه برجام چقدر بر روند کار شما در این حوزه تا وقتی در حال اجرا بود، تاثیر داشت؟ گفت: چه با برجام، چه بدون برجام ما کارمان را در خدمت رسانی به مردم عزیزمان انجام میدهیم.
۲۰ فروردین از چندین دستاورد در حوزه کاربرد پرتوها رونمایی میشود
شیرمردی درباره دستاوردهایی که قرار است در حوزه پرتوها در ۲۰ فروردین سال ۱۴۰۲ رونمایی شود، گفت که چندین دستاورد در بخش های پزشکی و کشاورزی داریم که از آنها در وقت خود رونمایی میشود و ۴ دستاورد هم در دهه فجر رونمایی میشود.
معاون اسلامی در ادامه این گفتوگو درباره کاربرد پرتوها در حوزه صنعت به ویژه نفت خاطرنشان کرد: در حوزه صنعت کارهایی را شروع کردیم که میتواند ارزش افزوده خوبی برای کشور در آینده داشته باشد. یکی از آنها تبدیل نفت سنگین به سبک است. ما با سرعت در مقیاس آزمایشگاهی برای پرتودهی نفت جهت تولید نفت سبک کار میکنیم و تا کنون نتایج قابل قبولی کسب کردهایم. در بخشی دیگر وجود ترکیبات گوگردی است که با استفاده از کاربرد پرتوها در مقیاس آزمایشگاهی کار کردیم و نتایج خوبی برای سولفور زدایی به دست آوردیم. معتقدیم در این بخشها در آینده نزدیک گزارش خوبی در نشریات بینالمللی منتشر خواهد شد که بسیاری را شگفتزده میکند. این فصلی است که در حوزه نفت باز کردیم و یک نیاز کشور است. این کار در توان ما است و با لطف الهی میتوان امیدوار بود که از عهده این کار در سطح نیمه صنعتی و صنعتی هم برآییم. همچنین در حوزه پلیمرها که بیشترین مصرف را در زندگی انسان دارند، میتوانیم با پرتودهی کیفیت آنها را افزایش دهیم؛ این کیفیت میتواند شامل افزایش مقاومت مکانیکی و دمایی پلیمرها یا تولید پلیمرهای بهداشتی و یا هوشمند باشد که از حوزه بهداشت تا حوزه خودروسازی و صنایع دیگر را شامل میشود.
سازمان انرژی اتمی علم تولید پوشک و نیروی متخصص آن را در بعد صنعتی دارد
وی همچنین ادامه داد: فاز نیمه صنعتی "سوپرجاذب"ها با کاربری بهداشتی را آغاز کردیم. نوزادان ما نیاز به پوشک دارند و این یک نیاز کلی در کشور است. کشور سالانه چندین هزار تن از سوپرجاذب که ماده اولیه پوشک است را وارد میکند، بنا بر این این مساله تعارفبردار نیست و با قطعیت یک نیاز اساسی کشور است و باید به آن توجه ویژه کنیم. من با اطمینان میگویم که ما در سازمان انرژی اتمی علم تولید پوشک و نیروی متخصص آن را داریم و میتوانیم به سمتی حرکت کنیم که فاز صنعتی تولید آن را راهاندازی کنیم، البته در این مسیر نیازمند حمایت وزارت صنعت، بهداشت و دستگاههای دیگر هستیم. تا الان وزارت صنعت پیگیریهای خوبی کرده است اما تصمیم برای حرکت در این مسیر در فاز صنعتی نیازمند یک اراده جدی در سطحی گسترده است. یکی از درخواستهای ما در این رابطه، ضرورت تامین ماده پیش ساز سوپرجاذب به نام "پلیآکریلآمید" است که باید یک واحد پتروشیمی در کشور برای تولید و تحویل آن اختصاص داده شود.
شیرمردی گفت: ما یک نمونه قابل ارزیابی اولیه از سوپرجاذب تولید کردیم که هر دستگاهی میتواند آن را هر جا دوست دارد ببرد و تست کند. ما مدعی هستیم آنچه تولید کردیم اگر بهتر از نمونه خارجی نباشد، کمتر از آن نیست.
معاون سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تولید سوپرجاذبها علاوه بر استفاده در تولید پوشک، در صنایع نفت برای جداسازی آب از منابع نفتی و در کشاورزی کاربرد دارد. همانطور که قبلاً اشاره کردم، برای این کار نیاز است تا یک واحد صنعتی پتروشیمی در اختیار مجموعه قرار گیرد و مواد اولیه آن تولید شود، از این رو نیاز است وزارت صمت کمک کند تا زیرساختها به ویژه تهیه مواد اولیه آن از شرکتهای پتروشیمی و همچنین تسهیل تامین تجهیزات واحد صنعتی آن فراهم شود. شتابدهنده مرتبط با آن را سازمان تهیه میکند، اما مساله مهم مواد اولیه است و اگر یک واحد پتروشیمی روی تولید این مواد متمرکز شود، مساله تامین نیاز داخلی کشور در بخشهای مختلف قابل حل خواهد بود.
هزینه بالا، مانع استفاده از روش هستهای برای کاهش آلایندهها در هواست
برای کاهش ترکیبات گوگردی در مازوت، برطرف کردن ریزگردها و پسآب زبالهها توان فنی داریم
وی در ادامه در پاسخ به اینکه اخیرا رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که این سازمان برای کاهش آلایندههای هوا نیز راهحل دارد، اظهار کرد: استفاده و بررسی ظرفیت پرتوها در کاهش آلایندهها مسأله بسیار مهمی است. اگر پرتو الکترون را به گازهای خارج شده از کارخانجات برخورد دهیم، میتوان از آن کود شیمیایی تولید کرد و آن گازهای مضر هم از بین میرود. یکی از موانع که کشور در این مسیر با وجود هوای آلوده حرکت نکرده است، هزینه اولیه استفاده از این روش نسبت به روشهای دیگر است، اما از آنجایی که در بلندمدت این روش تولید محصول جانبی (کود شیمیایی) و کاهش هزینههای سلامت ناشی از آلایندهها دارد، برای کشور به صرفه است. الان داریم در سطح آزمایشگاهی روی این روش کار میکنیم اما دستگاههای مربوطه باید از ما بخواهند که به طور صنعتی وارد این فاز شویم.
مدیرعامل شرکت توسعه کاربرد پرتوها گفت: ما همچنین در پرتودهی سوختها به ویژه مازوت برای کاهش ترکیبات گوگردی قبل از اینکه وارد کارخانه شود توان فنی داریم. در برطرف کردن ریزگردها نیز میتوانیم از سوپرجاذبها که در بالا اشاره کردم در قالب ترکیب هیدرومالچ پرتویی استفاده کنیم تا مانع از ورود ریزگردها به کشور شویم. در حوزه پسآبهای پزشکی و بیمارستانی، صنعتی، شهری و انباشت زباله که تولید شیرآبه میکند نیز میتوان از پرتوها استفاده کرد.
شیرمردی در پاسخ به اینکه چرا از این فناوریها در کشور به طور گسترده تا امروز استفاده نمیشود؟ اظهار کرد: در حال حاضر ما در سطح پایلوت و آزمایشگاهی در حال کار روی این بخش هستیم و نتیجه کارمان را هم به دستگاهها اعلام میکنیم، در صورتی که تقاضا باشد آن را در سطح وسیع میتوانیم انجام دهیم. ما وظیفه داریم در بخش تحقیقات کار خود را انجام دهیم اما زمانی این روشها صنعتی میشود که بخشهای مختلف مربوطه خواستار آن باشند.
این خواسته زیادی نیست که از طرف مقابل تضمینی بگیریم که بار دیگر خروج یک جانبه از برجام رخ ندهدوی درباره فعالیت در حوزه تولید رادیوداروها در کشور گفت: ما در حوزه رادیوداروها در حوزه تشخیصی و درمانی پیشرفت قابل توجهی داشتیم. در سالهای اخیر توانستیم در کشور تا مرز تولید یک میلیون کیت رادیودارویی حرکت کنیم که بیش از ۴۰ میلیون دلار صرفهجویی ارزی در بر دارد. ما در بخش استریل تجهیزات پزشکی و استفاده از پرتوها برای تولید مادهای که در پزشکی کاربرد دارد هم میتوانیم اقدامات موثری داشته باشیم. تجهیزی که با استفاده از پرتوها استریل شود، بازار بهتری در دنیا دارد. امیدواریم بتوانیم سهم کشور را در این حوزه افزایش دهیم.
اگر غرب از خواستههای فرابرجامی کوتاه بیاید، توافق قابل دسترس است
معاون سازمان انرژی اتمی در ادامه گفتوگو با ایران اکونومیست درباره حل و فصل سوالات باقیمانده میان ایران و آژانس به عنوان یکی از گرههای احیای برجام و نیز برداشتن موانع بر سر فعالیت عادی سازمان تصریح کرد: اگر غرب از خواستههای فرابرجامی خود کوتاه بیاید، توافق قابل دسترس است. این خواسته زیادی نیست که از طرف مقابل تضمینی بگیریم که بار دیگر خروج یک جانبه از برجام رخ ندهد.
وی افزود: در برجام در سال ۲۰۱۵ موضوع ابعاد هستهای نظامی بسته شد و آنها هم این را تایید کردند، از این رو بازکردن فصول جدید مثل این سه منطقهای که اعلام کردند، سیاسیکاری و زیادهخواهی است، اگر از این مساله دست بردارند، این موضوع قابل حل شدن است. معتقدیم نقاط مشترک آنقدر زیاد است که ایران و آژانس میتوانند به راحتی به توافق برسند.
آژانس باید از نقش فنیاش بیشتر استفاده کند
شیرمردی تاکید کرد: ما چندین بار مکتوب به آنها گزارش جامع دادیم و رییس سازمان در جلسات مختلف درباره این سه مکان صحبت کردند و گفتند که موضوع بسته شده است و دلیلی ندارد یک بار دیگر این مسایل باز شود. ممکن است بیایند و به راحتی یک مادهای را در سایت یا مکانی قرار دهند و گزارش آن را به آژانس دهند، اما ما انتظار داریم آژانس باید از نقش فنیاش بیشتر استفاده کند و تحت تاثیر برخی سندسازیها قرار نگیرد.
وی با تاکید بر اینکه " آنچه از سوی آژانس درباره سوالات باقیمانده مطرح میشود زیادهخواهی است" گفت: موضوع هستهای کاملا فنی است و هر جا مساله فنی بوده، کشورهای غربی عقبنشینی کردند. اینها وقتی به جایی میرسند که به لحاظ فنی حرفی برای گفتن ندارند، بعد سیاسی را برجسته و سیاسی میکنند. هر کسی که با شما خصومت دارد، میتواند در کیف شما مواد مخدر بگذارد، مگر شما گنهکارید؟ اگر موضوعی وجود داشته دلیلش را هم خودشان بگویند. اینها دنبال راههایی هستند که این مساله را علیه ایران کش دهند. اما تاکید دارم که هر وقت از بعد فنی صحبت کردند، مسیر خوب پیش رفته و در سریعترین زمان قابل حل بوده است اما مساله را سیاسی میکنند.