به گزارش ایران اکونومیست، مغز در حال رشد نوزادان به طور مشخص به آسیب‌های ناشی از مواد شیمیایی سمی حساس است و ثابت شده است که بسیاری از فرآیندهای رشدی بدن نسبت به سمیت شیمیایی بسیار آسیب‌پذیر هستند. با توجه به این‌که نوزادان در حال رشد هستند، بیشتر از بزرگسالان فلزات سنگین را جذب می‌کنند و همین موضوع اهمیت خطر قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین را پررنگ‌تر می‌کند.
مواجهه به فلزات سنگین در نوزادی می‌تواند سبب آسیب مغزی غیر قابل درمان و اغلب دائمی شود که این موضوع ممکن است به کاهش ضریب هوشی و یا اختلال در رفتار منجر شود.
بر اساس اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)؛ آرسنیک، سرب، کادمیوم و جیوه برای نوزادان و کودکان خطرناک هستند و حتی سطوح پایین از این فلزات سنگین در منابع غذایی می‌تواند باعث نگرانی شود و نوزادان و کودکان در معرض بیشتر خطر آسیب هستند.
آلاینده‌های فلزی می‌توانند در مواد خام وجود داشته باشند و یا در طی فرآیندهایی مانند بسته‌بندی، نگهداری، کشاورزی، تقلب در مواد غذایی و ... وارد غذاهای کودک مانند شیرخشک شوند.
با توجه به اهمیت این موضوع و به دلیل نگرانی‌هایی که در خصوص وجود فلزات سنگین در غذای کودکان وجود دارد؛ پژوهشگران در یک مطالعه مقطعی به بررسی مقادیر فلزات سنگین و ریز مغذی‌های مهم در شیر خشک و غذای کودک متداول در سطح بازار تهران پرداختند.
پژوهشگران برای انجام این مطالعه، در سال ۱۴۰۰ با مراجعه به چندین داروخانه در سطح شهر تهران، ۲۴ نمونه غذای کودک و شیر خشک (هشت نمونه با سه بار تکرار) از ۶ محصول تجاری رایج در بازار را جمع‌آوری کردند. این هشت نمونه شامل غذاهای کودک شیر و موز، غله با شیر و مخلوط میوه، برنجین موزی به همراه شیر، گندم و تکه‌های خرما به همراه شیر، گندم و تکه‌های میوه با عسل به همراه شیر، گندم و تکه‌های میوه با عسل به همراه شیر، گندم و شیر و دو نمونه شیر خشک بودند. سپس پژوهشگران این نمونه‌ها را از نظر میزان فلزات سنگین سرب، کادمیم و آرسنیک و ریزمغذی‌های آهن، روی، کلسیم و منیزیم مورد بررسی قرار دادند.
بررسی میزان فلزات سنگین در این نمونه‌ها نشان داد که میزان آرسنیک در همه نمونه‌های بررسی‌شده بیش از حد مجاز است. مقدار کادمیوم ناچیز و میزان سرب در این نمونه‌ها در حد مجاز قرار دارد.
این نمونه‌ها از نظر مواد مغذی نیز بررسی شدند و ارزیابی‌ها نشان داد که تنها در دو نمونه میزان کلسیم در حد استاندارد بود و در دیگر نمونه‌ها کم‌تر از حد مورد نیاز بود. همچنین مقادیر آهن و روی در همه نمونه‌ها کم‌تر از حد مورد نیاز بود. مقدار منیزیم در این نمونه‌ها بیش از حد ضروری وجود داشت.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند که نتایج این مطالعه حاکی از آن است که باید در زمینه افزایش ریزمغذی‌ها به‌ویژه آهن و کلسیم در غذای کودکان، تلاش بیشتری صورت گیرد.
این محققان معتقدند با توجه به این‌که کمبود ریزمغذی‌ها باعث کاهش توانمندی‌های جسمی و ذهنی کودکان می‌شود و استفاده از غذاهای مکمل یکی از استراتژی‌های عمده برای پیشگیری و کنترل کمبود ریزمغذی‌ها است، لازم است مطالعات بررسی و اندازه‌گیری ریزمغذی‌ها در غذاهای کمکی و شیرخشک کودکان به طور مستمر در کشور انجام شود.
همچنین بالا بودن مقادیر آرسنیک در نمونه‌های شیرخشک و غذای کودک حاکی از این است که نظارت بر این موضوع باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
در انجام این تحقیق مهدیه خزایی، شیوا دهقان آبکنار، نازنین خاکی‌پور؛ پژوهشگران علوم و صنایع غذایی، شیمی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه، با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه پاییز سال جاری، به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی مقادیر فلزات سنگین و ریزمغذی‌های مهم در شیر خشک و غذای کودک متداول در سطح بازار تهران» در نشریه علوم غذایی و تغذیه منتشر شده است.
