به گزارش ایران اکونومیست از وزارت صمت، «محمدمهدی برادران» معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت با حضور در برنامه فرامتن شبکه افق که موضوع آن «رونق تولید، مهمترین نیاز امروز کشور که باعث رونق اقتصادی کشور می‌شود» بود، به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد.
خودکفایی که همان تولید داخلی در بخش صنعت محسوب می‌شود، یکی از مهمترین موضوعاتی است که به رونق اقتصادی کمک می‌کند و باعث رشد اقتصادی می‌شود. امروز در چه صنایعی به خودکفایی رسیده‌ایم؟
مقام معظم رهبری تأکید ویژه‌ای درباره این موضوع داشتند و بارها در سال‌ها و دهه‌های گذشته به صراحت تعبیر کردند که تنها راه اقتصاد ما توجه به موضوع تولید و نگاه به داخل یعنی تولید ملی است. این امر درحالی است که وقتی به حوزه‌های دیگر سیاست‌گذاری ورود می‌کنیم، مطالبات دیگری مطرح می‌شود یا برای حداقل ضریبی که حضرت آقا مطرح می‌کنند که این تنها راه اقتصاد است، راه‌های مختلف، موضوعات پراکنده و نظرات متضاد دیگر هم مطرح می‌شود که امروز هم رهبر انقلاب آنها را مورد نقد قرار دادند.
در این خصوص بیشتر توضیح می‌دهید؟
وقتی که حضرت آقا می‌گویند موضوع تولید تنها راه است یعنی اگر ما در آن موفق نباشیم، قطعاً شکست خواهیم خورد. این موضوع را بعضی اوقات توصیه می‌کنند، اما در دیدار با کارآفرینان و تولید کنندگان و برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان صریح‌تر به آن اشاره کردند و به نوعی شکست در دهه نود را عیان کردند و بی‌پرده فرمودند ما بنا به هر دلیلی، هم عقب ماندیم و هم فرمودند یک دهه ما تعطیل بودیم.
امروز می‌بایست این موضوع تبیین شود که وقتی رهبر انقلاب فرمودند در این ۱۰ سال رشد تولید، رشد اقتصاد، سرمایه‌گذاری، تورم وهمه شاخص‌ها منفی بوده و به‌صورت خاص همین رشد تولید به نوعی ثابت یا بعضی وقت‌ها در حد چهار دهم بوده است؛ حالا اگر در یک‌سالی مثل امسال یا سال گذشته، این رشد به چهار درصد رسیده یعنی ۱۰ برابر سال‌های قبل ما رشد تولید داریم. نمی‌خواهیم موضوع را سیاسی کنیم اما آن عبارت تعطیل بودن واقعیت موجود است، طبق آمارها و ارقام‌ها...
از نظر شما این مساله نشان‌دهنده چیست؟
یعنی اینکه نتوانستیم متناسب با رشد جمعیت، متناسب با نیاز مردم و متناسب با شرایط جهان، خودمان را تطبیق دهیم؛ باتوجه‌به اینکه راهبردهای درستی تبیین شده بوده، اما در عمل بنا به هر دلیلی این کار صورت نگرفته است. حضرت آقا همچنین به این موضوع هم اشاره کردند که هنوز آثار رشدهای اقتصادی مناسب و عملکرد مطلوب دولت در یک‌سال اخیر مناسب شده، توسط مردم احساس نمی‌شود. یکی از علت‌های عمده آن، این است که جبران چنین اتفاقی، بسیار طول می‌کشد زیرا وقتی شما ۱۰ سال مثلاً دچار تعطیلی باشید، جبران آن ظرف یک‌سال، سخت می‌شود اما رهبر انقلاب به این موضوع تاکید داشتند که به رشد سریع نیاز داریم.
در این وضعیت، می‌توان به بحث پیشرفت و رسیدن به خودکفایی امیدوار بود؟
درست است که دچار تحریم‌ها و مشکلاتی شدیم، اما وقتی روند جریان انقلاب را که نگاه می‌کنیم، با تلاش مضاعف همین تولیدکنندگان و صنعتگرانی که در دیدار با رهبر انقلاب حضور داشتند، در ماه‌های گذشته، نه تنها اشتغال افت نکرد بلکه بالا رفت. مطمئنا آنها باز هم با توجه به پایبندی به آرمان‌های انقلاب، رسالت خود و رسالت ملی‌شان، برای رشد بیشتر در حوزه‌های مختلف تلاش خواهند کرد. خوشبختانه امروز در حوزه‌های مختلف شاهد رشد هستیم و بزرگترین سرمایه‌مان نیروی انسانی توانمند و جریان کارآفرین معتقد به کشور و پایبند به آرمان‌های آن است.
برای محاسبه رشد، مجموع صنعت و معدن و مجموعه‌ای از مسکن و خدمات را در نظر می‌گیرند و در این زمینه، در حوزه صنعت که بیشتر از متوسط کشور رشد داشتیم و عمده آن در حوزه صنایع عمومی است، حوزه‌ای است که عمدتاً بخش خصوصی است، بخشی که همیشه گلایه دارد زیرا در آن ۱۰ سال واقعاً مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند. البته گلایه‌های آنها حتما به حق است، به دلیل اینکه یک بخش خصوصی که زیرساخت ندارد و در تامین آن دچار چالش می‌شود.
با توجه به محدودیت در واردات و نگاه ویژه‌ای که به تولید داخل شده، آیا تولیدکنندگان ما توانستند که نیازهای بازار داخل را تأمین کنند؟
وقتی که ۱۰ سال تعطیل بوده، زمان یک سال و نیم کفایت نمی‌کند و تولیدکننده ما هم برای اینکه بتواند به یک تولید نسبی برسد، نیاز به زمان دارد. البته فرمایشات سال گذشته مقام معظم رهبری، در مورد حوزه صنعت لوازم خانگی، بسیار کارآمد بود و امروز وقتی عملکرد یک سال اخیر را نگاه می‌کنیم، عملکرد متفاوتی است.
وقتی تولید افزایش پیدا کند، هم نیاز داخلی تامین شده و هم رقابت ایجاد می‌شود و اگر دغدغه‌مان قیمت هم باشد، به نوعی تامین می‌شود. همچنین وقتی که تولید زیاد شود، دیگر کسی نمی‌تواند ایجاد انحصار کند و موضوع کیفیت، مطرح می‌شود.
پس امروز دغدغه‌های هم متفاوت شده است...
در حال حاضر دغدغه‌مان تنوع و خدمات پس از فروش است یعنی در بازدیدهای‌مان از مجموعه‌های مختلف، نمی‌گویم چقدر تولید می‌کنید، بلکه می‌گویم که روند رضایت مشتری‌تان چقدر بوده است. امروز سامانه‌ای به نام «روک» یا «رضایت و کیفیت» وجود دارد که در بازدیدها، این سامانه را هم در شرکت‌ها بررسی می‌کنیم زیرا در کنار تولید، میزان رضایت و کیفیت مشتریان هم مهم است. البته در بحث صادرات خصوصا در حوزه لوازم خانگی، نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد رشد در صادرات داشتیم که این‌ها نشانه‌های خوبی هستند. تا این پیشرفت‌ها در سفره مردم احساس شود، زمان می‌برد، هرچند اشتغال آن محسوس است ولی در برخی از شهرها با کمبود نیروی انسانی متخصص روبرو هستیم.
البته نسبت به معدود افراد سودجویی که از شرایط کشور سوء استفاده کرده و رانت و انحصار ایجاد کردند و در شرایطی که مردم تحریم بودند یا ما به‌دنبال این بودیم که منابع ارزی محدود داریم، آنها کالاهایی را بدون کیفیت تولید کرده و ۲-۳ برابر قیمت فروختند، نمی‌توانیم بی‌اعتنا باشیم.
یکی از مشکلات دیگر این است که باید در کنار رشد، به موضوع فساد هم توجه کنیم یعنی باید شبکه‌های فساد که سال‌های سال عدد فساد آنها هزار میلیاردی بوده، مبارزه کنیم. افرادی که نمی‌توانند یک دولت فسادستیز که با آنها پیوند نمی‌خورد، را تحمل کنند و با فضاسازی‌های رسانه‌ای، مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کنند. درصد این افراد بسیار محدود است، اما مؤثر بوده و ضد تولید هستند.
در این مدت، روی چه موضوعات جدیدی تمرکز شده است؟
تمرکز روی صنایع عمومی شامل: موضوع لوازم خانگی، موضوع غذا و دارو، موضوع نساجی و پوشاک و چرم و کفش و همچنین موضوع نوشت افزار و صنایع سلولزی بوده اما به حوزه‌های جدیدی مانند صنایع خلاق و صنایع ورزشی هم توجه شده است. از اقدامات جدیدی که در دولت صورت گرفته، توجه به برخی از صنایع بود که تا امروز اصلا برای آنها نه ساختاری ایجاد شده و نه توجهی به آنها شده بود؛ که یکی از آنها موضوع صنایع ورزشی است.
صنعت ورزش از نظر ارزش در دنیا، در جایگاه هفدهم قرار دارد و امروز در چنین حوزه‌ای، در یک بازه کمتر از یک سال اقداماتی شده که مورد توجه و عنایت قرار گرفت. در حال حاضر ۴۸۵ توپ در داخل کشور تولید می‌شود که قبلا تماما وارد می‌شد.
برای رشد در تولید مواد اولیه دارو، عدد ۶۰ درصدی اعلام شده که بنده هم به مقام معظم رهبری اعلام کردم که این رشد ۷۲ درصد بوده است. حضرت آقا هم فرمودند قبلاً این ۱۰ درصد بود و امروز رشد بسیار خوبی داشته است. انجمن تولیدکنندگان هم این موضوع را بسیار دقیق، دو مرتبه مکتوب کردند. اینکه از داخل ارزان خریده می‌شود، به معنی این نیست که ارزش ندارد. به نظرم صنعت دارو، صنعت انقلاب است یعنی قبل از انقلاب در حوزه مواد اولیه دارو هیچ تولیدی نداشتیم اما امروز به جایگاهی رسیده‌ایم که ۷۲ درصد از مجموع نیاز دارو و ۱۰۰ درصد از نیاز مکمل‌های ورزشی و مکمل‌های غذایی در داخل تامین می‌شود. البته همیشه در این صنعت چالش، مشکل سرمایه در گردش، عدم همراهی نظام بانکی و مشکلات مختلف دیگر، وجود داشته و دارد.
در واقع تولید با هدف صادرات و ارزآوری انجام می‌شود، در این زمینه تا چه میزان در حوزه صادرات موفق بوده‌ایم؟
در قبل از دولت، عدد صادرات غیرنفتی ۳۶ میلیارد بود که در سال اول، به ۴۷ و نیم میلیارد رشد پیدا کرد و امیدواریم تا پایان سال بتوانیم این عدد را در کل به بالای ۵۰ میلیارد دلار صادرات برسانیم که جدا از صادرات مواد نفتی است.
این اتفاق هم از حیث ارز مهم است و هم از حیث اینکه می‌توانیم کالای‌مان را به کشورهای همسایه صادر کنیم. به‌طور مثال یکی از صنایعی که مقام معظم رهبری روی آن تاکید دارند، صنعت نوشت افزار است که ایشان آن را صنعت افتخارآفرین نوشت‌افزار، نام‌گذاری کرده‌اند. در کنار رشد بسیار در این صنعت، خیلی مهم است که مردم منطقه با خودکار، کاغذ و محصولات‌مان می‌نویسند و حتی از اسباب‌بازی‌های‌مان استفاده می‌کنند که این یعنی فرهنگ، مشاهیر و شخصیت‌های خودمان را صادر می‌کنیم.
در مورد مشکلات موجود حوزه دارو هم توضیح می‌دهید؟
مشکلات‌مان در حوزه دارو مربوط به محدود و ممنوع شدن صادرات آن بود ولی با رویکرد جدید و تفاهمی صورت گرفته با وزارت بهداشت و با ارز ۴۲۰۰ تومانی، محدودیتی در تولید و صادرات نخواهیم داشت. هرچند می‌بایست نیازهای ابتدایی کشور تامین شود، با تزریق منابع مالی و انجام شدن تعهد نظام بانکی، افق بسیار روشنی در این حوزه می‌بینیم و می‌توانیم نوید دست‌یابی به عددهای یک یا دو میلیارد را بدهیم.
در خصوص صنایع دیگر هم موضوعی وجود دارد که بخواهید به آنها اشاره کنید؟
طبق تعبیر وزیر صمت در دیدار با مقام معظم رهبری، بازار داخلی برای صنعت لوازم خانگی ما کوچک شده است. همچنین تنوع محصولات دانش‌بنیانی که امروز به ثمر رسیده است که تنها محصولات دانشگاهی یا محصولات مختلف نبوده و محصولاتی به شمار می‌روند که می‌تواند در مقیاس تولید ملی مطرح شوند.
در حوزه لوازم خانگی، مقام معظم رهبری در خصوص یک برد پرسش فرموند و به ایشان توضیح دادیم که این کالا قبلاً ۱۰۰ درصد وارداتی بوده اما در یک‌سال اخیر ۷۰ درصد برد کشور داخلی شده است. حتی ۱۰۰ درصد شرکت‌ها می‌توانند از داخل تأمین کنند اما همزمان توانستیم صادرات هم داشته باشیم. این کار و پیشرفت بسیار مهمی است که نتیجه زحمات صنعتگران و جوانان فعال ایرانی در حوزه‌های مختلف کشور است.
مقام معظم رهبری در بیانات امروزشان فرموند که این گزارش خیلی امیدآفرین بود، اما برای ایشان عجیب نبوده است زیرا می‌دانند که بیش از این و فراتر از می‌توان انجام داد و این افق بسیار روشن است.
در بازدیدهای‌مان از صنعت، هر روز شاهد خط توسعه جدید، ایده جدید، محصول جدید و اشتغال جدید هستیم. به نظرم مردم و جامعه عمومی صنعتی به این مهم رسیده‌اند که می‌توانیم ایران بسیار پیشرفته و امیدآفرین را داشته باشیم. قطعاً وقتی تولید بیشتر شود، اشتغال افزایش می‌یابد. در حال حاضر آمار اشتغال بالا رفته اما افزایش کیفیت محصولات و تولیدات را هم الزام کردیم. در برخی حوزه‌ها نیاز به الزام است، به برخی از سطوح اجازه تولید ندادیم و برخی تولیدات نیز می‌بایست ضمانت‌های خود را از ۱۸ ماه به ۲۴ افزایش دهند.
