به گزارش ایران اکونومیست، سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در یکی از نشست‌های خبری خود عنوان کرده بود، ۹۸ درصد نانوایی‌های کشور (۵۸ هزار نانوایی در شهرها و ۱۸ هزار نانوایی در روستاها) مجهز به مکانیزم هوشمند شده‌اند. در ادامه، با اجرای مرحله نخست طرح هوشمندسازی یارانه آرد، از خروج روزانه حداقل ۵ هزار تن از ۲۱ هزار تن آرد یارانه‌ای توزیعی جلوگیری شد.
بیژن نورزی مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران درباره گم شدن آرد در نانوایی‌ها به مهر گفت: ۲۲ دی امسال مسئول شرکت فناوران امید که صاحب دستگاه‌های پز در نانوایی‌های دولتی است عنوان کرد، هنوز برای نزدیک به ۳ هزار نانوایی دستگاه کارت خوان مورد نظر نصب نشده است. بنابراین از آمار ۸۱ تا ۸۳ هزار نانوایی فعال در سطح کشور بخشی هنوز دارای این دستگاه نیستند. اگر روزانه ۳۰۰ کیلو گرم آرد سهمیه هر نانوایی دولتی در کشور باشد با احتساب ۳ هزار نانوایی که دستگاه کارت خوان ندارند ۹۰۰ هزار کیلو گرم آرد پخت و تحویل مردم می‌شوند اما در اطلاعات این شبکه لحاظ نمی‌شود.
سرانه مصرف نان افاغنه در ایران
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران به موضوع دیگر اشاره کرد و افزود: طبق آمار رسمی کشور در حال حاضر حدود ۶ میلیون افغانستانی در ایران سکونت دارند که آمار غیررسمی عدد بزرگ‌تری است. اگر اغراق نباشد سرانه مصرف آنها دو برابر ایرانیان است. به این ترتیب اگر هر ایرانی ۳۰۰ گرم نان مصرفی روزانه داشته باشد این عدد برای هر افغانی بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم (بیشتر از ۲ نان بربری) می‌شود. با یک محاسبه ساده به ازای این ۶ میلیون نفر و سرانه مصرف روزانه ۶۰۰ گرم حدود ۳ هزار و ۶۰۰ تن نان می‌شود.
این مقام مسئول اظهار کرد: بسیاری از این افغانه دارای کارت بانکی نبوده و نقدی هزینه نان را می‌پردازند. همچنین برخی شهروندان نیز هنگام خرید کارت بانکی همراه نداشته یا به هر دلیلی کارت ندارند، نانوا نمی‌تواند از ارائه سرویس و خدمات به این آنها خودداری کند.
مصرف نان نانواها و کارگران آنها
نوروزی مقدم با بیان اینکه مصرف نان صاحبان نانوایی‌ها و کارگران آنها را هم باید به آمار فروش خارج از شبکه هوشمند اضافه کرد، گفت: نانواها و کارگران آنها روزانه بدون کشیدن کارت مصرف روزانه خانواده را تأمین می‌کنند.
روزانه ۳۰۰ تن آرد کم است
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی کشور در ادامه سخنان خود به کمبود اوزانی کیسه‌های آرد اشاره کرد و گفت: هنگام صدور حواله برای سهمیه هر نانوایی وزن کیسه ۴۰ کیلو گرم فاکتور می‌شود اما در ۹۰ درصد این کیسه‌ها وزن آرد کمتر است.
او توضیح داد: این کیسه‌ها بین نیم تا یک کیلو گرم کسری دارند زیرا گندم‌ها برای تبدیل شدن به آرد کمی رطوبت دارند که پس از تحویل آردها، خودش را نشان می‌دهد.
نوروزی مقدم ادامه داد: اگر سهمیه روزانه ۸۳ هزار نانوایی ۳۰۰ کیلو گرم باشد در واقع دو میلیون و ۴۰۰ هزار کیلو گرم معادل عبارتی ۲ هزار و ۴۰۰ تن آرد روزانه در نانوایی‌های کشور توزیع می‌شود. اگر این عدد تقسیم بر ۴۰ کیلو گرم (وزن هر کیسه) شود حدود ۶۰۰ هزار کیسه آرد روزانه در سراسر کشور توزیع شده که به طور میانگین نیم کیلو کسری آرد دارند. این عدد در واقع معادل ۳۰۰ تن می‌شود که عدد کوچکی نیست.
قاچاق آرد
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی کشور در پایان گفت: ۵ تن آرد گم شده‌ای که وزیر اقتصاد به آن اشاره کرده معادل ۱۲ میلیون بربری یا ۵۰ میلیون نان لواش می‌شود. اگر فردی بخواهد این مقدار آرد را از تهران برای مرزهای کشور قاچاق کند، شدنی نیست. در واقع موضوع قاچاق را باید از شهرهای مرزی پیگیری کرد نه استان‌های مرکزی که انتقال کیسه‌های آرد با وجود ایستگاه‌های پلیس نمی‌تواند واقعیت داشته باشد.
فروش‌های نقدی نان
گفت و گوی میدانی ایران اکونومیست از برخی نانوایی‌ها نشان می‌دهد فروش خارج از شبکه هوشمند وجود دارد و همچنان بخشی از فروش نان‌ها خارج از مکانیزم هوشمند بوده زیرا افراد زیادی هستند که به دلیل نداشتن کارت بانکی بهای نان خریداری شده را نقدی (اسکناس) پرداخت می‌کنند.
شاطر نان سنگکی یکی از نانوایی‌های تهران در گفت وگو با ایران اکونومیست اعلام کرد: این نانوایی حداقل روزانه یک میلیون تومان نان را بدون استفاده از دستگاه کارت خوان و نقدی تحویل مشتری می‌دهد.
او در پاسخ به چرایی این امر گفت: کارگران افاغنه زیادی در کشور زندگی می‌کنند که حساب و کارت بانکی ندارند؛ در نتیجه مبلغ نان خریداری شده خود را نقدی می‌پردازند.
وی با بیان اینکه این موضوع دربرگیری زیادی دارد، تصریح کرد: برخی شهروندان هم کارت بانکی همراه نداشته یا به هر دلیلی مبلغ نان را نقدی پرداخت می‌کنند. نانواها نمی‌توانند در این باره به شهروندان سخت بگیرند. بنابراین اگر در ادامه، تعداد نان‌های فروخته شده در شبکه هوشمند با وزن آردهای تحویل شده به نانوایی‌ها همخوانی نداشته باشد بخشی از آن به این دو موضوع برمی گردد. به این ترتیب ۱۵۰ تن و به عبارتی ۱۵۰ هزار کیلو آرد تبدیل به نان می‌شود اما در شبکه هوشمند اطلاعاتش ثبت نمی‌شود.
