به گزارش ایران اکونومیست از شیراز، نگاهم به بیرون اتومبیل بود ناگهان چشمم به تعمیرگاه‌های سیار کنار خیابان‌های حاشیه شهر درگیر شد؛ خودروهای متعددی متوقف بودند و صندوق عقب‌هایشان را بالا زده بودند. کپسول گاز LPG با یک شلنگ خالی می‌شود و هیچ نگرانی بابت این اقدام خطرناک وجود ندارد.
برای تهیه این گزارش به محل یکی از این مراکز غیرمجاز در محدوده شهر رفتم؛ اما تا مشغول صحبت شدم، از یکی از مالکان خودرو پرسیدم که آیا از خطرات این نوع سوخت‌گیری مطلع هستید یا خیر، بلافاصله تعمیرکاری که آنجا بود گفت برای چی می‌پرسی؟! با این گرانی‌ها برای ما راه‌های دیگر مقرون به صرفه نیست! ان ما را آجر نکن؛ و دیگر اجازه ادامه صحبت نداد.
در این میان برخی از مصرف‌کنندگان این سوخت به دلیل ترجیح جنبه اقتصادی به رعایت اصول ایمنی، بدون رعایت استاندار‌های لازم با صرف هزینه‌هایی اقدام به نصب مخزن گاز مایع یا همان LPG کرده و با استفاده از سیلندر‌های گاز مایع قابل حمل 11 کیلویی که برای پخت و پز استفاده می‌شوند، اقدام به پر کردن مخزن می‌کنند و عده‌ای نیز از همان سیلندر‌های گاز مایع به عنوان مخزن سوخت استفاده می‌کنند.
فاجعه‌ای که رانندگان از آن غفلت می‌کنند
سوخت‌گیری با سیلندر‌های گاز مایع خطری جدی است که طی سال‌های اخیر خودروهای حامل این سیلندرها را به بمب‌های متحرکی در سطح شهر‌ها تبدیل کرده و متأسفانه بار‌ها با اعلام اخبار حوادث از سوی سازمان آتش نشانی و یا اورژانس استان، شاهد بروز حوادث خطرآفرین برای شهروندان بوده‌ایم حوادثی که در کنار تخریب خودروها موجب خسارت‌های متعدد جانی و مالی نیز به سایرین می‌شود.
اگر در ترافیک این روز‌های شهر گرفتار شده باشید به سادگی بوی زننده گاز ال پی جی را می‌توان حس کرد گازی که در صورت نشت و انفجار می‌تواند فاجعه‌ای غیرقابل جبران را ایجاد کند با این وجود عدم وجود قانون تأثیرگذار برای برخورد با متخلفان و همچنین وجود مراکز غیرمجازی که خودروها را به گاز 'ال پی جی' مجهز می‌کنند موجب شده است همچنان گاز 'ال پی جی' در صدر لیست علاقمندی رانندگانی باشد که سهمیه سوخت خود را تأمین کننده نیازشان نمی‌دانند.
علی‌رغم هشدارهای مکرر نسبت به خطرات جانی و مالی و خسارت‌های جبران‌ناپذیر این نوع سوخت‌گیری غیراستاندارد در حال حاضر بدون رعایت هیچ‌گونه نکات ایمنی در حاشیه شهر‌ها به وفور مشاهده می‌شود که توجه نکردن مسئولان به این موضوع مهم موجب تهدید جان رانندگان و همشهریان و پیامدهای خسارت‌بار خواهد شد چرا که در صورت کوچک‌ترین حادثه رانندگی به خاطر مهار نبودن کامل سیلندر احتمال پاره شدن شلنگ و بروز حادثه‌های دلخراش وجود دارد.
تبعات جبران‌ناپذیر سیلندر‌های گاز ناایمن
آتش پاد محمد هادی قانع رئیس سابق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز در گفتوگو با خبرنگار ، گفت: هر چند وقت یکبار به ویژه در فصل سرما شاهد وقوع حوادث‌های مرتبط با سیلندر‌های گاز مایع هستیم که گاهی وقوع این حوادث در مراکز شارژ یا نگهداری سیلندرها، خسارت‌های جانی و مالی بسیاری را نیز در بر دارد.
وی با اشاره به 197 حادثه ناشی از سیلندر‌های ناایمن طی مدت گذشته، ابراز داشت: از ابتدای سال 1401 به ویژه با شروع فصل سرما و استفاده کاملاً ناایمن از سیلندر‌های گاز پیک نیکی و کپسول، آتش نشانان 197 عملیات ناشی از حریق و انفجار سیلندر‌های گاز مایع را پوشش دادند که این حوادث علاوه بر خسارات مالی، 25 شهروند را مصدوم و راهی مراکز درمانی کرد.
آتش پاد قانع گفت: در میان این حوادث شاهد انفجار و حریق این سیلندرها در مراکزی بودیم که به صورت غیر اصولی و ناایمن فعالیت میکردند؛ حوادثی که گاهی در مجاورت بافت مسکونی رخ داده است و جان شهروندان را تهدید می‌کند.
این مقام مسئول اضافه کرد: در حال حاضر به خاطر لوله کشی‌های گاز شهری استفاده از سیلندر‌های گاز داخل منازل و بخش‌های مسکونی بسیار کاهش یافته است البته در مناطق کمتر برخودار و پر خطر شهر شیراز، کانکس‌های نگهبانی، خانه باغ‌ها، باغ رستوران‌ها و ... همچنان بی توجهی به اصول ایمنی خطرات ناشی از استفاده از سیلندر‌های گاز را افزایش و از همه مهمتر جان انسان‌ها را تهدید می‌کند.
آتش پاد قانع افزود: گاز‌های مصرفی به دو دسته تقسیم می‌شود؛ گاز شهری یا گاز طبیعی و گاز مایع یا سیلندر که ترکیب پروپان و بوتان است. گاز شهری از هوا سبکتر است و وقتی که در جایی نشت پیدا کند، بالا می‌رود بنابراین اگر پنجره یا دودکش وجود داشته باشد می‌توان گفت سریعتر خارج و پراکنده و از آن خارج می‌شود، اما گاز مایع درون کپسول‌ها از هوا سنگین‌تر است و در کف قرار می‌گیرد. همین موضوع خطر را بیشتر می‌کند چرا که روی سطح کف پنجره یا منفذی نداریم، این گاز زود به دامنه اشتعال و با تجمع آن به انفجار می‌رسد با اینکه نشت هر دو نوع این گاز بسیار خطرآفرین است، اما احتمال شعله‌وری و انفجار گاز مایع بیشتر از گاز شهری است.
رئیس سابق سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز با بیان اینکه گاز مایع بیشتر در مراکز صنعتی و کارخانه‌ها استفاده می‌شود و خطرات زیادی دارد، گفت: در صورت نگهداری سیلندر‌های گاز مایع باید اصول ایمنی از جمله سیلندرها باید با فاصله کنار هم چیده شوند، نباید به صورت خوابیده قرار بگیرند یا روی یکدیگر چیده شوند. سیلندرها نباید ضربه ببینند یا اعمال پرحرارت نباید روی آن‌ها انجام شود؛ همچنین نباید سیلندرها را در مجاورت وسایل گرمایشی یا در معرض آفتاب شدید قرار داد و سیلندرها نباید پرت شوند چرا که ضربات یا حرارت باعث افزایش جنبش مولکولی و افزایش حرارت داخل آن شود.
وی تأکید کرد: بهترین روش برای اطفای آتش‌سوزی سیلندر بستن شیر گاز است یعنی اگر شیر گاز سالم باشد و با پتو یا وسیله دیگری بسته شود، حریق اطفاء می‌شود.
قانع در خصوص خطرات کارگاه‌های شارژ سیلندر خاطرنشان کرد: این اماکن مخازن پنجاه کیلویی دارند که خطر بسیار بالایی دارد. فعالیت غیر اصولی این مراکز در بافت مسکونی بسیار خطرساز است. قطعاً سازمان آتش‌نشانی و یا مراکز نظارتی در صورت مواجهه با این اماکن اخطار‌های لازم را ارائه و به دستگاه‌های قضائی برای پلمب ارجاع می‌دهد.
وی افزود: شهروندان هم می‌توانند در این زمینه کمک بسیاری کنند و این مراکز غیر مجاز و غیر اصولی را به مراکز نظارتی اطلاع‌رسانی کنند.
نصب هرگونه سیستم گازسوز ال‌پی‌جی در خودروها غیرقانونی است
رزمجو مدیر کل استاندارد فارس نیز در تشریح خطرات این نوع سوخت‌گیری، با تأکید بر اینکه استفاده از سوخت ال‌پی‌جی در خودروها منطبق بر هیچ‌گونه استانداردی نبوده، نصب و راه‌اندازی هرگونه سیستم گازسوز ال‌پی‌جی در خودروها را غیرمجاز و غیرقانونی دانست.
وی در ادامه با اعلام اینکه در راستای نظارت بر ایستگاه‌های شارژ سیلندر گاز مایع در استان فارس کارشناسان این اداره کل تعداد 8000 شیر معیوب سیلندر گاز مایع را معدوم کردند، گفت: 100 درصد تأسیسات شارژ گاز مایع در استان فارس تحت پوشش و دارای علامت استاندارد ملی ایران است.
وی با تصریح بر اینکه استفاده از سیلندر گاز مایع نیازمند رعایت اصول ایمنی بویژه توجه یه قوانین و مقررات استاندارد، نحوه شارژ سیلندرها، نحوه نگهداری و همچنین شیر و اتصالات آن است که مصرف کنندگان باید به آن توجه کنند، افزود: در 9 ماهه امسال جایگاه‌های شارژ سیلندر گاز حداقل 60 بار مورد بازرسی کارشناسان استاندارد قرار گرفته و در این راستا سیلندرها و شیر‌های معیوب از رده خارج شد.
نهادهای نظارتی اهتمام ویژه‌ای نسبت به وقوع خطرات سوخت داشته باشند
اسداله طاهری مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه فارس نیز در گفتوگو با خبرنگار از شیراز ضمن هشدار به هم‌وطنان در خصوص نصب شیر‌های غیراستاندارد در منازل و خودروها، بیان کرد: گا‌هاً در مجتمع‌های مسکونی با سیلندر 25 کیلویی می‌روند و سیلندر‌های 2 کیلویی را شارژ می‌کنند این کار فوق‌العاده خطرناک است لذا از نهادهای نظارتی انتظار می‌رود نسبت به این موضوع و حوادث آن اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.
طاهری همچنین به شهروندان توصیه کرد که در صورتی که تمایل به دوگانه سوز کردن خودرو خود دارند حتما از مخازن 'سی. ان. جی' با ایمنی بالا استفاده کنند چرا که استفاده غیرمجاز از LPG گاز مایع علاوه بر غیرقانونی بودن و عدم رعایت نکات ایمنی منجر به حوادث دلخراش و فاجعه بزرگ خواهد شد.
وی با بیان اینکه در 9 ماهه گذشته 101 هزار و 500 تن گاز مایع در سراسر استان توزیع شده است، اظهار داشت: سیلندر گاز 11 کیلویی 22 هزار تومان، سیلندر گاز 5 کیلویی 11500 تومان و سیلندر 50 کیلویی 77 هزار تومان عرضه می‌شود؛ البته این نرخ بعهده وزارت نفت نیست بلکه توسط انجمن صنفی کارفرمایان توزیع کننده و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تعیین شده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: برای خودروهای که شامل طرح می‌شوند از جمله اسنپ و تاکسی‌ها نصب سی ان جی رایگان است اما برای خودروهای خارج از طرح هزینه نصب 10 میلیون تومان است.
طاهری در ادامه با اشاره به اینکه نظارت بر فروش قیمت‌ها بر عهده نظارت صمت استان است، افزود: در حال حاضر 28 مرکز گاز سیلندر پرکنی در استان و 4 مرکز در کلانشهر شیراز مشغول به فعالیت هستند.
فرماندار شیراز: تاکنون گزارشی درباره فعالیت مراکز غیرمجاز نداشتیم
لطف‌اله شیبانی فرماندار شهرستان شیراز نیز در گفتوگو با خبرنگار از شیراز، بیان کرد: درباره موضوع رسیدگی به فعالیت مراکز غیرمجاز سوخت‌گیری در حاشیه شهر تا کنون گزارشی به ما نرسیده است، اما اگر گزارش به فرمانداری اعلام شود ما حتی می‌توانیم از طریق شورای تأمین این موضوع را رسیدگی کنیم.
به گزارش به گفته کارشناسان نصب سیلندر گاز مایع بر روی خودرو، غیرمجاز و بسیار خطرناک است که علاوه بر غیرقانونی بودن آن سلامت و امنیت شهروندان را به خطر میاندازد، اما دغدغه رانندگان برای تأمین سوخت ارزان، آنان را از فکر کردن به فاجعه بزرگ خطر آتش‌سوزی خودرو غافل کرده است.
در حالی که ارگان‌هایی مانند آتش‌نشانی از خطرات استفاده از این سوخت غیرمجاز برای خودروها خبر داده‌اند و در سال جاری حدود 200 حادثه مربوط به استفاده از این سوخت ثبت شده است و در کنار آن خسارت‌های جانی و مالی به جا گذاشته، بهتر است آقای فرماندار به جای منتظر ماندن تا وصول احتمالی گزارش در این زمینه، شخصاً موضوع را در مجامع مربوطه از جمله شورای تأمین پیگیری کند؛ پیش از آنکه پس از حادثه‌ای ناگوار مشغول افسوس خوردن و درگیر موضوع ترک فعل‌ها شویم.
گزارش از مریم رضایی
424
