درپی پیشنهاد وزیر آموزش و پرورش مبنی بر تغییر شاخص‌های کیفیت هوا برای جلوگیری از تعطیلی مدارس و گفته‌های وزیر کشور در زمینه ارائه شدن طرحی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به دولت به منظور تغییر استاندارهای شاخص آلودگی هوا برای جلوگیری از تعطیلی مدارس انتقاداتی مطرح شد و رئیس کارگروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت از مخالفت این وزارتخانه با چنین طرحی خبرداد.
همچنین معاون اسبق سازمان محیط زیست ارائه این طرح را پاک کردن صورت مسئله آلودگی هوا توصیف کرد.
اکنون بهزاد اشجعی - عضو سابق کارگروه ملی کاهش آلودگی - در گفت و گو با ایسنا، در واکنش به صحبت وزیر کشور مبنی بر ارائه طرح پیشنهادی در دولت از سوی سازمان محیط زیست برای تغییر در استانداردهای شاخص آلودگی هوا اظهار کرد: پیشنهاد مطرح شده از سوی وزیر کشور به نوعی پاک کردن صورت مسئله است. با ارائه این طرح به جای حل مسئله و رفع مشکل آلودگی هوا، اجرای قانون هوای پاک و کاهش منابع انتشار آلاینده‌ها صرفا صورت مسئله و دستورالعمل را برای تعطیل نشدن مدارس تغییر می‌دهیم.
وی افزود: تعطیل نشدن مدارس تنها دو راه دارد؛ اول انجام اقدامات لازم جهت کاهش آلودگی هوا و دوم تغییر دستورالعمل آن است و ظاهرا راه دوم انتخاب شده است که طبیعتا این راه از نظر عقلانی و منطقی پذیرفته شده نیست.
تبعات اجرایی شدن این طرح چیست؟
این کارشناس آلودگی هوا به تبعات اجرایی شدن این طرح اشاره کرد و توضیح داد: به‌طور قطع آسیب بسیار بزرگی به سلامت دانش‌آموزان وارد خواهد شد چراکه آن‌ها جزو گروه‌های حساس و آسیب‌پذیر جامعه هستند. در تعاریف شاخص کیفیت هوا نیز دانش‌آموزان جزو گروه‌های حساس محسوب می‌شوند، به‌طوری که حتی شاخص کیفیت هوای نارنجی‌رنگ با اعداد ۱۰۰ تا ۱۵۰ برای شهروندان عادی خیلی آسیبی ندارد اما برای سلامت آنان خطرناک محسوب می‌شود. بدین جهت براساس دستورالعمل، مدارس در شرایط قرمز (شاخص بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ ) باید تعطیل باشند.
وی درباره تعطیل نشدن مدارس در زمان کیفیت ناسالم هوا گفت: اگر این تعطیلی رخ ندهد، سلامتی گروه‌های حساس دچار اختلال می‌شود. احتمال اینکه اثرات آن اکنون مشخص نشود، وجود دارد اما در طولانی مدت و آینده تاثیرات این تصمیم را خواهند دید.
اجرای طرح=افزایش آلودگی هوا
اشجعی درباره احتمال افزایش آلودگی هوا با اجرای این طرح و تردد سرویس‌های فرسوده مدارس تصریح کرد: تصمیماتی که در کارگروه اضطرار آلودگی هوا گرفته می‌شود، در درجه اول برای حفظ سلامتی شهروندان است. تعطیلی مدارس نیز یکی از تصمیماتی است که با هدف به حداقل رساندن خسارت جانی آلودگی هوا بر دانش‌آموزان اتخاذ می‌شود. روزهایی که مدارس تعطیل می‌شوند، ترافیک روان‌تر است و بالطبع هوا کمتر آلوده می‌شود. شاخص کیفیت هوا نیز بهتر خواهد شد. بدین جهت با عدم تعطیلی مدارس هم سلامت دانش‌آموزان به خطر می‌افتد و هم آلودگی هوا تشدید می‌شود.
این طرح قانون را دور می‌زند؟
وی در پاسخ به سوال ایسنا که آیا اجرای این طرح باعث نقض قانون هوای پاک و غیر ممکن شدن اجرای طرح زوج و فرد از در منزل در روزهای آلوده نمی‌شود؟ گفت: براساس دستورالعمل کارگروه اضطرار آلودگی هوا، تصمیماتی براساس شاخص‌های کیفیت هوا باید اتخاذ شود. برای نشان دادن اینکه خلاف قانون عمل نمی‌کنند و هنگام آلودگی هوا مدارس هم باز باشند، قصد تغییر دستورالعمل و قانون و پاک کردن صورت مسئله را دارند.
هدف از پیشنهاد این طرح چیست؟
اشجعی با اشاره به هدف طرح پیشنهاد شده اظهارکرد: هدف این طرح اصلاح قانون باتوجه به آلودگی هوا است. بدین ترتیب با وجود آلودگی هوا مدارس نیز تعطیل نخواهند شد. در صورت اجرایی شدن این طرح تناقض موجود با قانون نیز مرتفع شده و از بین می‌رود این در حالیست که پیشنهاد دهندگان این طرح به دلایل تعطیلی مدارس درپی افزایش شاخص‌های کیفیت هوا و خسارات ناشی از آن توجهی ندارند.
راه تصویب نشدن این طرح
این کارشناس آلودگی هوا درباره تنها راه تصویب نشدن این طرح اظهار کرد: تنها راه عدم تصویب این طرح، دولت است. دولت هم نیاز به بازخوردهایی برای تصویب نکردن آن دارد. نهادهایی مانند وزارت بهداشت و سایر نهادهای نظارتی باید پیشقدم شوند و مخالفت خود را به طور رسمی اعلام کنند تا در نهایت اجماعی صورت بگیرد و دولت نتواند در برابر خواست این جمع طرح پیشنهادی را تصویب کند.
راهکار جایگزین طرح تغییر استاندارهای شاخص آلودگی
وی به ارائه راهکار جایگزین برای طرح پیشنهادی پرداخت و توضیح داد: برای عدم تعطیلی مدارس باید آلودگی هوا کاهش یابد و تنها راهکار کاهش آلودگی و اجرای قانون هوای پاک است. اگر به جای تمرکز بر تعطیل شدن یا نشدن مدارس تمام توجه بر اجرای این قانون باشد، مشکلات حل می‌شوند.
قانون هوای پاک و لایحه بودجه ۱۴۰۲
اشجعی در پایان با اشاره به لایحه بودجه ۱۴۰۲ اظهار کرد: بودجه لازم باید برای قانون هوای پاک تخصیص داده شود اما در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هم توجه خاصی به موضوع آلودگی هوا نشده است. اگر واقعا موضوع آلودگی هوا دارای اولویت است باید تدابیری در لایحه بودجه برای آن اندیشیده شود. در غیر این صورت اقدامی نمی‌توان انجام داد. طبیعتا باید اعتبارات مورد نیاز برای دستگاه‌های ذی‌ربط متناسب با تکالیفی که دارند در لایحه تخصیص داده شود تا پس از تبدیل شدن لایحه به قانون بودجه برای سال آینده برنامه موثری برای کاهش آلودگی هوا اجرا شود. با انجام این اقدامات پس از چند سال به مرحله‌ای خواهیم رسید که نیازی به تعطیلی مدارس نخواهیم داشت.
