اختلاف اروپایی‌ها بر سر تحریم سپاه /جرقه مرگ نهایی برجام زده شد؟

هر اقدامی در راستای تحریم سپاه پاسداران نشانه روشنی است دال بر این‌که اتحادیه اروپا در حال رویگردانی از تعامل گسترده با تهران است.
تمرکز بر فشار علیه تهران

پارلمان اتحادیه اروپا، به نشانه حمایت فزاینده از اقدامات جدید علیه تهران و به بهانه اعتراضات در ایران و حمایت ادعایی از روسیه در جنگ اوکراین، روز پنج‌شنبه از کشورهای عضو خواست تا سپاه پاسداران را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند.

قطعنامه پارلمان اروپا علیه سپاه که تهران را بابت واکنش به اعتراضات محکوم می‌کند، پس از اظهارات اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در روز سه‌شنبه در حمایت از این اقدام به تصویب رسید.

تلاش های آلمان علیه سپاه

آلمان، به عنوان قدرت‌مندترین کشور اتحادیه، ماه هاست که برای قرار گرفتن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریسم اتحادیه اروپا تلاش می کند.

روز جمعه هم رویترز گزارش داده که سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان گفته انتظار می‌رود وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه خود در بروکسل با تحریم‌های بیش‌تر علیه اعضای سپاه پاسداران ایران موافقت کنند.

او در پاسخ به پرسشی در برلین مبنی بر این‌که آیا تحریم‌ها می‌تواند تلاش‌های دیپلماتیک برای حل‌وفصل مناقشه هسته‌ای ایران را مختل کند، گفت: «تمرکز سیاست ما در حال حاضر افزایش فشار بر دولت ایران است».

در شرایطی که دولت‌های عضو به «اتفاق آرا» در مورد سیاست تحریم‌های اتحادیه تصمیم می‌گیرند، اما پارلمان بر تصمیمات اتحادیه اروپا تأثیر قابل توجهی دارد.

رویگردانی از تعامل گسترده با تهران

به نوشته وال‌استریت ژورنال، هر اقدامی در راستای تحریم سپاه پاسداران نشانه روشنی است دال بر این‌که اتحادیه اروپا در حال رویگردانی از تعامل گسترده با تهران است –سیاستی که برای سال‌ها سال‌ها هدایت‌کننده سیاست اروپا در قبال تهران بود.

برای تایید مشخص شدن سرعت بالای تغییر در دیدگاه اروپایی‌ها، این نکته قابل یادآوری است که دیپلمات‌های اروپایی بهار گذشته، ایالات متحده را تشویق کردند تا به عنوان راهی برای احیای توافق هسته‌ای 2015 ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی -که یکی از خواسته‌های اصلی ایران است- کنار بگذارد.

طی شش ماه گذشته، مذاکرات هسته‌ای متوقف شده و اعتراضات در ایران و افزایش تعداد شهروندان اروپایی بازداشت شده در این کشور، روابط با قدرت‌های اروپایی را بیش‌تر تیره کرده است. به ادعای وال‌استریت ژورنال، حمایت [ادعایی] ایران از روسیه در جنگ اوکراین، صدای کسانی را که در پایتخت‌های اروپایی به طور سنتی به دنبال روابط قوی‌تر با تهران بوده‌اند، خاموش کرده است.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، روز چهارشنبه در تماسی با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نسبت به تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هشدار داد و گفت اروپا باید «درباره پیامدهای منفی آن فکر کند». امیرعبداللهیان به همتای اروپایی خود تذکر داد که عملی کردن این اقدام هم‌چون شلیک اروپا به پای خود است.
موانع پیش رو و گزینه‌های جایگزین

با این حال، مقامات اتحادیه اروپا هشدار داده‌اند که قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی با موانع قانونی قابل توجهی مواجه است که می‌تواند آن‌ها را مجبور به بررسی گزینه‌های جایگزین کند.

برخی از پایتخت‌های اروپایی نیز نسبت به قرار دادن سپاه در فهرست تروریسم احتیاط می‌کنند، زیرا می‌ترسند که این امر ممکن است جرقه‌ای برای مرگ نهایی توافق هسته‌ای ایران باشد و به شانس آزادی شهروندان اروپایی بازداشت‌شده توسط تهران آسیب برساند.

فهرست‌های تروریسم اتحادیه اروپا تقریباً همیشه بر اساس پرونده‌های قانونی یا پیگرد قانونی اتحادیه اروپا ایجاد می‌شود، اما اتحادیه می‌تواند به یک حکمی غیر اتحادیه اروپا استناد کند، اگر از نظر قانونی صحیح تشخیص داده شود.

هفته گذشته، برلین، که در حال بررسی ارتباط [ادعایی] سپاه پاسداران با حملات به اهداف یهودی در آلمان است، از وکلای اتحادیه اروپا خواست تا نظر خود را در مورد این مسئله اعلام کنند که آیا حکم دادگاه فدرال ایالات متحده در مورد دخالت [ادعایی] سپاه پاسداران در بمب‌گذاری خبر عربستان سعودی در سال 1996 می‌تواند اجازه ثبت سپاه در فهرست تروریسم را بدهد یا خیر. وکلای اتحادیه اروپا پنجشنبه گذشته پاسخ دادند که چون این حمله سال‌ها پیش رخ داد، استناد به آن به اندازه کافی قوی نیست که باعث شود سپاه پاسداران در این فهرست قرار گیرد.

مقامات می گویند که یکی از گزینه ها این است که اتحادیه اروپا منتظر بماند تا ببیند آیا تحقیقات داخلی شواهدی را پیدا می کند، که حتی در آلمان ممکن است ماه‌ها طول بکشد. مقامات اروپایی هم‌چنین می‌گویند که اگر بریتانیا دست به این اقدام بزند، می‌تواند راه را برای اتحادیه اروپا باز کند.

با این حال، بنا بر گزارش وال‌استریت ژورنال، دیپلمات‌های اروپایی در حال بررسی گزینه‌های جایگزین هستند. یکی این است که سپاه را تحت تحریم‌های حقوق بشری قرار دهند. در این میان، فرصت برای ادامه پرونده[سازی] برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وجود خواهد داشت و امکان این که سپاه در مرحله بعدی در فهرست تروریسم قرار گیرد، باز خواهد بود. به عقیده آن‌ها، از نظر قانونی، این اقدام همان اثر را از نظر بازدارندگی در برابر هرگونه تجارت با سپاه یا افراد و نهادهای مرتبط با این گروه خواهد داشت.

اختلاف در بروکسل

با این همه به نظر می‌رسد در درون اتحادیه اروپا نوعی اختلاف نظر در این زمینه وجود دارد. لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال که مسائل مربوط به ایران و توافق هسته‌ای را دنبال می‌کند، در توئیتر خود نوشت: «یک مقام ارشد اتحادیه اروپا در پاسخ به پرسشی پیرامون قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت: فکر می‌کنم این ایده خوبی نیست، زیرا شما را از پیشبرد مسائل دیگر باز می‌دارد.»

او از این پاسخ نتیجه گرفته که «بنابراین دیدگاه‌های متفاوتی در بروکسل وجود دارد». نورمن در ادامه توئیت خود نوشته: «این مقام مسئول می گوید در صورت احیای برجام (حتی اگر بسیار بعید باشد)، همان‌طور که آمریکا موافقت کرده بود پس از احیای توافق، حضور سپاه پاسداران در لیست تروریسم را مورد بحث قرار دهد (توجه داشته باشید بحث، نه لغو)، اتحادیه اروپا نیز باید این کار را انجام دهد. ما باید در مورد آن مذاکره کنیم؟ بله».

اقتصادنیوز