رضا مراد صحرایی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، با بیان اینکه دانشگاه فرهنگیان راهبردی‌ترین نهاد آموزشی کشور است از این حیث که آینده از طریق معلمان رقم می‌خورد و جایی است که معلمان پرورش می‌یابند گفت: از وضع امروز دانشگاه می‌توان آینده نظام تعلیم و تربیت را پیش بینی کرد.
وی افزود: این دانشگاه وارث بیش از یکصد سال سنت تربیت معلم در کشور است و قریب به ۱۰۰ شعبه در استان‌های مختلف کشور دارد.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه دانشگاه فرهنگیان پس از یک دوره رکود در سنت تربیت معلم در دهه ۸۰، بنابه تدبیر دولت وقت تاسیس شد و از سال ۹۱ دانشجو پذیرفت، گفت: از سال ۹۱ تا ۱۴۰۱ هیچ گاه جلسات دانشگاه با حضور رئیس جمهور تشکیل نشده بود، ولی در این دولت و پس از ۱۱ سال از زمان تاسیس دانشگاه، برای اولین بار جلسه هیئت امنا با حضور رئیس جمهور، وزرای علوم و آموزش و پرورش، رئیس سازمان برنامه و بودجه و سایر اعضای هیئت امنا تشکیل و تصمیمات بسیار مهم، بن بست شکن و آینده سازی اتخاذ شد.
تصویب چشم انداز دانشگاه فرهنگیان تا افق ۱۴۰۶
مراد صحرایی ادامه داد: پنج تصمیم کلیدی و کلان در هیئت امنا داشتیم که مصوبه نخست برنامه راهبردی دانشگاه در افق ۱۴۰۶ بود. قبلا برنامه دانشگاه تا افق ۱۴۰۴ را داشتیم که با اصلاحات جدی، به عنوان برنامه جدیدی به تصویب رسید و دارای ۳۰ نشانگر برای پیشرفت آینده نظام تعلیم و تربیت است که موظف به عملیاتی کردن آن هستیم.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال نسبت دانشجومعلم که ۱۱۰ به یک است باید در افق این برنامه به ۳۵ به یک برسد. یا تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه باید به ۱۵ درصد و هرم هیئت علمی باید به بیش از ۹۵ درصد استادیار و بالاتر برسد. همچنین فضاهای آموزشی، اداری، رفاهی و کمک آموزشی باید به استانداردهای مصوب برنامه ششم نزدیک شوند.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه تمدن سازی نوین اسلامی و پرورش نسلی با روحیه مقاومت درونی، هویت ملی و انقلابی از جهت گیری های مهم این برنامه راهبردی است گفت: این برنامه از سال ۱۴۰۲ جایگزین همه برنامه‌های پیشین دانشگاه خواهد شد.
مراد صحرایی به اصلاح ساختار و سازمان دانشگاه به عنوان مصوبه دوم اشاره کرد و گفت: دانشگاه اکنون دارای ۹۸ پردیس و مرکز است و در هر استان مدیریت پردیس‌های استان داریم. سازوکارها به گونه‌ای درنظر گرفته شده‌اند که یک دانشگاه ملی با ۳۲ دانشگاه تابعه استانی خواهیم داشت و در آینده نزدیک ما دیگر مدیریت پردیس نداریم، بلکه در هر استان یک دانشگاه داشته و هر دانشگاه پردیس‌هایی زیرمجموعه خود خواهد داشت.
وی ادامه داد: تصمیم سوم تصویب آیین نامه صلاحیت حرفه‌ای معلمی بود که مطابق آن دانشجو معلمان پس از تحصیل، هم آزمون جامع خواهند داشت و هم آزمون‌های عملکردی کاربردی در حوزه فرهنگی، آموزشی و تدریس علمی و پس از آن فارغ‌التحصیل خواهند شد. این آیین نامه همسو با سندهای تحولی است.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه امیدواریم فارغ‌التحصیلان ما به عنوان معلمان شاخص وارد سیستم آموزش و پرورش شوند اظهار کرد: در این آیین نامه پیش بینی شده است که دانشجومعلمان باید در طول تحصیل ۱۲ مهارت را کسب کنند که برخی یکسان و اجباری و برخی اختیاری خواهد بود.
مراد صحرایی به خیز دانشگاه برای ارتقای صلاحیت های فرهنگی دانشجومعلمان اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال برای اردوهای راهیان نور برنامه ریزی گسترده‌تری انجام داده‌ایم. در حوزه فعالیت‌های ورزشی برنامه ریزی جدی انجام داده‌ایم. ارتقای آموزش و جذب هیئت علمی نیز در دست انجام است. دانشگاه در سال جاری به اندازه کل تاریخ تاسیس خودش هیئت علمی جذب می‌کند.
وی افزود: به دنبال تقویت فضاهای آموزشی، فرهنگی و رفاهی هستیم و کل مراکز آموزش ضمن خدمت آموزش و پرورش مطابق دستور وزیر آموزش و پرورش به دانشگاه فرهنگیان واگذار خواهد شد.
رئیس دانشگاه فرهنگیان افزود: مصوبه مهم دیگر هیئت امنا به تصویب دستورالعمل جذب دکترمعلمان به عنوان هیئت علمی برمی گردد. مصوبه قبلا به تایید وزیر علوم رسیده و فراخوان هم شده است، اما اجرای آن مستلزم تایید رئیس جمهور و هیئت امنا بود که این اتفاق هم افتاد و با همین یک تصمیم، نسبت استاد به دانشجو به ۶۹ به یک ارتقاء پیدا می‌کند.
جذب دانشجومعلمان از سال آینده دومرحله‌ای می‌شود
سختگیرانه‌تر شدن گزینش معلمانِ آینده
مراد صحرایی با بیان اینکه مصوبه دیگر اصلاح شیوه های جذب و گزینش دانشجومعلمان است گفت: به این ترتیب از سال آینده دانشجومعلمان در دو مرحله وارد دانشگاه خواهند شد؛ یک گروه در مهر (دبیری متوسطه اول و دوم) و گروه کثیری (از جمله معلمان ابتدایی) در بهمن وارد دانشگاه می‌شوند. مصاحبه عمومی و علمی در سال آینده ۳۰ درصد از نمره کل را به خود اختصاص می‌دهد و گزینش مستمر در طول تحصیل اتفاق خواهد افتاد.
وی ادامه داد: علت پذیرش در دو گروه در نیمسال اول و دوم این است که می‌خواهیم فرصت کافی برای گزینش در اختیار داشته باشیم. اکنون کل بازه زمانی برای گزینش ۱۲ روز و زمان اندکی است، اما با این تصمیم چهارماه فرصت برای این‌کار در اختیار داریم.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با تاکید بر اینکه گزینش برای ما بسیار مهم است گفت: کف تراز سال آینده ۷۰۰۰ خواهد بود و ۵۰۰ نمره اضافه شده و معدل باید برای گروه علوم انسانی حداقل ۱۵ و برای گروه ریاضی، فنی و تجربی حداقل ۱۴ باشد.
مراد صحرایی افزود: در مصاحبه‌ها تفاوت‌های جدی با سال‌های گذشته داریم. سنجش شخصیت و تست‌های شخصیتی انجام می‌شود و معلمان باید هم هویت دینی و هم هویت ملی راسخ داشته باشند. معلم، رکن رکین تحول جامعه است. انتظار ما این است که آموزش و پرورش برای تربیت مصاحبه‌گران حرفه‌ای هرچه سریعتر تصمیم بگیرد، ما برای انجام اقدامات مربوطه آمادگی داریم.
وی ادامه داد: در طرح رتبه بندی ۲۵۰۰ ارزیاب حرفه‌ای تربیت شدند که می‌توان از آنها نیز برای امر گزینش و مصاحبه استفاده کرد. ما آماده ایجاد تحول در این حوزه هستیم.
اعلام جزئیات طرح‌های جدید جذب معلم؛
از ورود استعدادهای درخشان دانش آموزی و دانشجویی تا جذب از مقطع ارشد
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه از دیگر مباحث مهم سال آتی اهتمام ما به شیوه‌های دیگر جذب معلم برای تامین کسری معلم سال ۱۴۰۳ است، به یک شیوه جذب جدید در دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد و گفت: با احتساب پیش بینی خروجی دانشگاه فرهنگیان ما اعلام کردیم می‌توانیم از سال آینده از مقطع ارشد، دانشجومعلم بپذیریم.
وی افزود: شیوه دیگر، جذب از استعدادهای درخشان دانشجویی و دانش آموزی است. دانشگاه فرهنگیان با همکاری بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی همگی دست در دست هم داده‌اند تا شیوه نامه مستقل جذب نخبگان دانش آموزی تصویب و اجرایی شود.
جذب به شیوه «دومدرکی» یا «بورسیه معلمی سال آخری» از سال آینده
مراد صحرایی ادامه داد: روش بعدی که در شورای گسترش وزارت علوم تصویب شده و به زودی شیوه نامه آن از سوی وزارت علوم ابلاغ خواهد شد و ما به کمک دانشگاه‌های برتر برای مهر ۱۴۰۲ برنامه ریزی کرده ایم که دانشجو بپذیریم شیوه‌ای معروف به "دو مدرکی" است که برای نخستین بار در تاریخ ایران اجرا می‌شود. در این شیوه، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های برتر کشور نسبت به پذیرش دانشجومعلم به طور مشترک اقدام خواهند کرد.
وی افزود: بر این اساس این دانشجومعلمان حداقل دوسال از تحصیل خود را در دانشگاه اصلی یا دانشگاه مادر هستند و در آنجا فقط دروس تخصصی را می‌گذرانند و در صورت تایید صلاحیت عمومی آنها، از ابتدای سال سوم و یا چهارم برای گذراندن دروس تخصصی حرفه معلمی به دانشگاه فرهنگیان منتقل می‌شوند. این اقدام باعث جذب افراد برجسته فراوانی به دانشگاه فرهنگیان خواهد شد.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه امیدواریم با این شیوه به علوم پایه کمک جدی کنیم گفت: معتقدیم دانشگاه فرهنگیان می تواند نقش مهمی در تقویت علوم پایه ایفا کند. این شبوه فعلا در پنج رشته است که آموزش ریاضی، فیزیک، شیمی زیست شناسی و آموزش کودکان با نیازهای ویژه از این جمله است.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر زمان اجرای طرح جذب معلم به شیوه دومدرکی گفت: این شیوه یکی از روش‌های کاهش کسری نیرو در آموزش و پرورش و به نوعی جایگزین شیوه ماده ۲۸ خواهد بود. طرح بورسیه معلمی بیش از شش ماه است که در وزارت آموزش و پرورش است و توقع داریم وزارتخانه و سازمان اداری استخدامی زودتر در این باره تصمیم بگیرند تا زمان را از دست ندهیم. ما این طرح را ارائه کرده‌ایم و برای اجرا باید در گروه هماهنگی وزارت آموزش و پرورش تصویب شود. دانشگاه آماده اجرای این گام بزرگ تحولی است.
رئیس دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه در صورت تصویب نهایی، این شیوه جذب از دانشجویان سال چهارم دانشگاه‌ها که نامش را بورسیه معلمی سال آخری گذاشته‌ایم، از دانشجویان فراخوان و ثبت نام خواهیم کرد گفت: رتبه‌های برتر خواهند آمد و برای آنها که رتبه کنکور و معدل حداقل ۱۷ در رشته‌های انسانی و زبان و ۱۶ در علوم پایه، فنی مهندسی و هنر دارند گزینش انجام خواهد شد و البته این شرایط بسته به نوع دانشگاه متفاوت است و ضریبی به دانشگاه‌های برتر داده می شود.
مراد صحرایی افزود: بعد از مصاحبه ۱.۲ تا ۱.۵ برابر ثبت نام کنندگان را پذیرش کرده و افراد قبول شده دوره یک ساله می‌گذرانند و پس از قبولی در آزمون صلاحیت معلمی، معرفی خواهند داشت. همچنین پذیرش بومی خواهد بود.
وی درباره تفاوت جذب از روش بورسیه با جذب از طریق ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان گفت: تفاوت نخست این است که در طرح بورسیه ما خودمان افراد را انتخاب می‌کنیم. در پذیرش براساس ماده ۲۸ گاهی تا ۵۰ ساله ها را می‌پذیرند، اما در این روش خیر. سوم اینکه ما از بین داوطلبان دانشگاه‌ها انتخاب می کنیم و از هر دانشگاهی دانشجو نمی‌پذیریم.
رئیس دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: این دانشجویان سال چهارمی، همزمان در دو دانشگاه درس می‌خوانند و پودمان های معلمی را در دانشگاه فرهنگیان می گذرانند و تعهد دبیری نخواهند داشت و استخدامی هستند.
آیا امسال آزمون استخدامی برگزار می شود؟
مراد صحرایی در پاسخ به اینکه بااین اوصاف آیا پذیرش بر اساس ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان (آزمون استخدامی) خواهید داشت؟ اظهار کرد: درصورت تخصیص ردیف استخدامی و تایید سازمان اداری استخدامی احتمالا یک آزمون استخدامی مکمل خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه باید از شیوه‌های جایگزین برای تامین معلم مطلوب استفاده کنیم گفت: ایده آل ما جذب در دوره‌های چهارساله است. آمارهای فعلی نشان می‌دهند در ۱۴۰۷ تا ۱۴۰۸ ورودی ما با خروجی آموزش و پرورش می‌تواند تراز شود که البته قطعی نیستند و تخمینی هستند و باید شرایط مختلف از جمله ورود اتباع و افزایش جمعیت دانش آموزی و غیره را در نظرگرفت.
جذب معلم از مقطع کارشناسی ارشد چگونه خواهد بود؟
رئیس دانشگاه فرهنگیان درباره شیوه جذب از مقطع کارشناسی ارشد نیز توضیحات تکمیلی ارائه داد و اظهار کرد: این طرح در هیئت امنا تصویب شده و باید مقدمات اجرایی‌اش فراهم شود. جذب متعهد خدمت از مقطع کارشناسی ارشد اینگونه است که حداکثر سن ۲۴ سال و اگر سربازی رفته‌اند ۲۶ سال است. افراد حائز شرایط می‌توانند دانشگاه فرهنگیان را برای تحصیل و همزمان تعهد استخدامی انتخاب کنند.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال فردی لیسانس فیزیک دارد و کارشناسی ارشد آموزش فیزیک قبول می شود. این فرد وقتی به دانشگاه فرهنگیان می آید تمام دروسش، دروس معلمی فیزیک است. حتی سال دومش بخش عمده‌اش در درون مدرسه است و جایگزین رساله، تدریس پژوهشی و آموزش کاوی می کند و از این طریق کاملا آماده، وارد کلاس درس خواهد شد.
مراد صحرایی افزود: کلیات طرح مذکور نیز در شورای هماهنگی تصویب شده و پیش بینی ما این است که حداقل ۲۰۰۰ دانشجوی کارشناسی ارشد بپذیریم که عمدتا از استعدادهای درخشان هستند. تمرکز ما روی این گروه است و معتقدیم معلم باید در سواد ممتاز و در دانش انتقال سواد ممتازتر باشد.
وی تاکید کرد که امروز نظام تعلیم و تربیت احتیاج به کار و نگاه واقع بینانه دارد. تمام مسیرهای غیر از تربیت معلم آسیب زا هستند. روش‌های فوق نیز جایگزین هستند و البته خسارت آنها کمتر از پذیرش بر اساس ماده ۲۸ خواهد بود.
رئیس دانشگاه فرهنگیان درباره بودجه پیشنهادی دانشگاه فرهنگیان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ گفت: توقع ما از سازمان برنامه بیشتر از اینهاست. معلم باید در محیط خوب، سالم و امنی پرورش یابد، برای سرمایه بی‌بدیل معلمی باید فضای مناسبی داشته باشیم. محیط خوابگاهی در موارد بسیاری خوب و مناسب نیست. سازمان برنامه باید نسبت به تخصیص سرانه‌های فرهنگی، پرورشی و رفاهی در دانشگاه فرهنگیان توجه بیشتری داشته باشد. البته قدردانی هم می‌کنیم و اگر سازمان برنامه مشارکت نکند نمی‌توانیم ۲۵ هزار دانشجومعلم جذب کنیم.
شرایط برگزاری امتحانات در تعطیلی‌های اخیر
مراد صحرایی درباره تعطیلی‌های اخیر و برگزاری امتحانات پایان ترم دانشگاه گفت: در بیش از ۲۵ استان امتحانات را برگزار کردیم و ۲۵۰۰ دانشجو همزمان آزمون می دهند. در چنداستان از جمله گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی استانداری ها خواستار تعویق امتحانات شدند که ما همراهی می‌کنیم.
وی اضافه کرد: امروز و در این ایام یکی از کسانی که بااخلاص از دانشگاه فرهنگیان حمایت می‌کند حاج آقای قرائتی است و قدردانش هستیم که یک سرمایه عظیم معنوی برای ماست.
اعلام سن پذیرش دانشجومعلمان در دوره کارشناسی
وی درباره سن پذیرش دانشجو در دوره کارشناسی نیز گفت: سن قانونی پذیرش دانشجومعلم در مقطع کارشناسی مطابق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش ۲۲ سال است که یک زمانی به ۲۴ سال افزایش یافته ولی حالا روی ۲۲ بماند یا ۲۴ منوط به تصمیم وزارت آموزش و پرورش است.
