به گزارش ایران اکونومیست، عرضه خودرو در بورس کالا این روزها نقل محافل متعدد اقتصادی و حتی اجتماعی است و بسیاری از مردم را درگیر خود کرده است، موافقان این طرح می‌گویند عرضه خودرو در بورس در صورت افزایش عرضه، می‌تواند قیمت‌ها را کاهش داده و هم زمان به نفع مردم و خودروسازان است، اما عده‌ای دیگر این نظر را قبول نداشته و می‌گویند به علت افزایش قیمت خودرو نسبت به قیمت کارخانه، عرضه خودرو در بورس باید متوقف شود.
در هفته‌های گذشته عرضه‌های متعدد خودرو در بورس کالا شکل گرفته و برخی از قیمت خودروها به اندازه‌ای کاهشی شده بودند که مردم را برای حضور در بورس کالا و خرید خودرو بدون نیاز به قرعه کشی ترغیب کرد به طوری که خودروی شاهین با قیمت کارخانه به فروش رسید و تفاوت ۲۰۰ میلیون تومانی را با بازار آزاد رقم زد.
برخی از دلالان تاب نیاورده و به انحای مختلف دنبال خروج عرضه خودرو از بورس بودند تا جایی که شاهد فشار برای خروج عرضه خودروی دنا پلاس از بورس بودیم اما با پیگیری‌های قاطع سازمان بورس و وزارت اقتصاد دوباره خودروی دنا به اندازه ۲ برابر عرضه تعیین شده در بورس کالا عرضه شد که درنهایت با اختلاف ۲۵۰ میلیون تومانی نسبت به قیمت بازار آزاد به فروش رسید.
تفاوت اقتصاد دستوری و اقتصاد عرضه- تقاضا
نوید رجایی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با مهر در این باره تشریح کرد: علم اقتصاد، علم تخصیص منابع کمیاب به نیازهای نامحدود بشری است. اگر نگاهی به اقتصاد ایران در سالیان گذشته داشته باشیم متوجه خواهیم شد که به علت تورم، خودرو دیگر یک کالای مصرفی نیست و بسیاری از افراد به این کالا به چشم یک سرمایه گذاری نگاه می‌کنند. با توجه به تحریم‌هایی که در سالیان گذشته علیه کشورمان وجود داشته خودروسازها علاوه بر هزینه‌های زیادی که بابت افزایش دلار بهشان تحمیل شد در واردات قطعات نیز با دردسرهای زیادی مواجه بودند و در نتیجه بهای تمام شده، تولید هر خودرو به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد. از سوی دیگر با مواجه شدن با چنین وضعیتی و برای افزایش رضایت‌ها میان مردم دولت قبلی تصمیم گرفت از طریق اقتصاد دستوری، امور کشور را در پیش ببرد که اگر چه دستوری بودن اقتصاد در کوتاه مدت می‌تواند قیمت‌ها را کنترل کند اما در بلند مدت محکوم به شکست است.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: یکی از بزرگترین اشتباهاتی که بعد از آن انجام شد ثبت نام خودرو توسط خودروسازهای کشور بدون دریافت وجه بود. همین عامل باعث شد تا مردم به ثبت نام خودرو به چشم یک لاتاری نگاه کنند که هر چند هفته به راحتی می‌توانند در آن شرکت کنند و در نتیجه سدی از تقاضا کاذب به سمت خودرو روانه شد و متقاضیان واقعی که توان خرید خودرو را نداشتند ناامیدانه به سمت بازار آزاد رفتند و در نتیجه افزایش تقاضا باعث شد قیمت خودروها مسیر صعودی بگیرد. همانطور که در ابتدای مطلب نیز ذکر شد وجود تحریم‌ها و افزایش قیمت دلار، هزینه‌های خودروسازان را بالا برد و قیمت‌های دستوری سبب شده بود تا شرکت‌ها تمایلی به عرضه محصول خود نداشته باشند چرا که هدف اصلی هر کسب و کاری کسب سود است و قیمت فروش پایین‌تر از هزینه‌ها یک دیوانگی محض است. حال با ورود خودرو به بورس کالا، اولین متغیر اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا فعال شد. خب این خبر بسیار بدی برای مافیای این صنعت است چرا که در بورس کالا شفافیت بسیار بالاتری را نسبت به بازار آزاد شاهد هستیم و از سوی دیگر با توجه به مکانیسم بازار تنها متقاضیان واقعی برای خرید خودرو وارد گود می‌شوند. زمانی که عرضه و تقاضا در بورس کالا شکل گرفت اگر چه دلال‌ها تلاش کردند با استفاده از قیمت‌های بسیار بالاتر موانع جدی در قیمت گذاری به وجود آورند اما اقدامات هوشمندانه ناظرین و مسئولان بورس کالا سبب شد تا جلوی اردرهای نامتعارف گرفته شود و درنتیجه خودرو با قیمت تعادلی به دست مصرف کننده واقعی برسد.
تحول در صورت مالی شرکت‌های خودروساز
رجایی افزود: زمانی که خودرو با قیمت تعادلی به دست مصرف کننده برسد صورت مالی‌های شرکت‌های خودروسازی نیز متحول می‌شود و در نتیجه سرمایه گذاران این صنعت را برای سرمایه گذاری بسیار جذاب می‌بینند و در نتیجه بخشی از پول سرگردان به راحتی جذب سرمایه گذاری مولد خواهد شد و این مورد از مزایا جذابیت بورس کالا نسبت به سایر بازارهاست. پس با توجه به وضع فعلی توصیه می‌شود عرضه خودروها در بورس کالا ادامه داشته باشد چرا که در بازار با تقاضای کاذب مواجه هستیم و هرگونه جلوگیری از عرضه می‌تواند مشکلات بیشتری در پی داشته باشد و از سوی دیگر سرمایه گذاران نیز نگاه منفی پیدا خواهند کرد و بازی دو سر باخت برای دولت خواهد شد. یکی دیگر از جذابیت‌های بورس کالا تضمین‌های دریافت کالا است چرا که در گذشته به علت کمبود قطعه و مشکلات دیگر در مواردی مشاهده شده که خودروسازان در زمان سررسید از تحویل خودرو اجتناب کردند اما حضور خودرو در بورس کالا سبب شده دیگر خریداران دغدغه‌ای در این زمینه نداشته باشند.
رجایی در پایان گفت: نکته دیگری که بسیار حائز اهمیت است وقتی خودرو در بورس کالا عرضه شود دیگر دلالان فرصت استفاده از سودهای مفت به باد آورده را نخواهند داشت و یک بازی دو سر برد هم برای شرکت عرضه کننده و هم برای فرد خریدار است.
تب و تاب برای خرید خودرو به اوج خود رسیده است
در همین رابطه علی فراقی کارشناس اقتصادی نیز به مهر گفت: در برهه زمانی قرار داریم که تب و تاب بورس کالا خصوصاً عرضه انواع خودروها در آن بسیار زیاد شده و پای ثابت بسیاری از خبرها و موارد دیگر شده است. حال در پله اول مهم‌ترین سوالی که بیان می‌شود آیا عرضه از طریق بورس کالا یک روند مثبت است یا خیر؟؛ جواب این سوال با قطعیت مناسبی بله است زیرا ساز و کار بورس در تمامی کشورها یک فرآیند ثابت شده و جوابگو است که در صورت برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح و مناسب بسیاری از مشکلات دیگر بازارها را رفع می‌کند و به خوبی می‌تواند هرکالایی را به بهترین نرخ خود از طریق سیستم عرضه و تقاضا تنظیم نماید.
فراقی افزود: اگر بخواهیم مثال کوچکی از مثبت بودن این سیستم داشته باشیم کشور چندسالی است که درگیر فروش کارخانه‌های خودرو از طریق قرعه کشی بود که صرفاً سود مناسبی را در جیب دلال قرار می‌داد و به هیچ عنوان مصرف کننده واقعی از این سیستم نفع نمی‌برد که پس تسهیل عرضه آن در بورس کالا بسیاری از مصرف کنندگان توانستند به خودرو مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند و با افزایش عرضه و از طریق سیستم کامل عرضه و تقاضا بسیاری از قیمت‌های بازار آزاد در حاشیه قرار گرفت و محصول و کالای مورد نیاز به راحتی و به نرخ منصفانه‌تر در اختیار مصرف کننده قرار گرفت.
البته نکته‌ای هم که شاید از نظرها دور مانده باشد صرفاً عرضه خودرو نیست و بسیاری از کالاها خصوصاً کالاهایی که توسط شرکت‌ها تولید می‌شوند به خوبی می‌توانند در بازار به قیمت منطقی‌تری به مصرف کننده برسد مانند تولیدات مصالح ساختمانی، آهن آلات و… بوده و نکته دیگر حرکت یک قدم به سمت جلو جهت شفافیت صورت‌های مالی و عملکرد بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس کشور و حتی بیرون از آنکه توانایی عرضه محصول خود در بورس کالا را دارند است.
حال اگر این سیستم به دور از فرآیند دستورگونه و کنترل شده بتواند به کار خود ادامه دهد به خوبی توانایی کنترل و تنظیم بسیاری از محصولات تولید شده یا حتی خدمات ارائه شده را دارد و آن چیزی است که اقتصاد کشور به خوبی نیاز به این مورد را در خود میبیند.
آخرین نکته‌ای که دلیل مخالفت ادامه و تسهیل این روند توسط برخی از افراد گردیده صرفاً نحوه سیاست گذاری، اجرا و ادامه دادن این مسیر است که افراد فعال دل خوشی از این مدیریت و برنامه ریزی ندارند و خود فرآیند بسیار کارآمد و مفید است ولی نتیجه آن بسیار متکی به نحوه مدیریت و برنامه ریزی و آن چیزی است که دولت‌ها ضعف و ناتوانی خود را در این مسیر نشان داده‌اند.
توصیه‌ای هم که می‌توان در آخر سر داشت عدم تکرار فرآیند قبل و درس گیری از آن است و درکنار آن مشورت و بهره گیری از افراد صاحب نظر واقعی و دلسوز از جنس همین بازارها می‌باشد که می‌تواند اتفاقات قبلی را اندکی جبران نماید و افراد همین بازار هستند که توان کمک به بهبود و رشد آن را دارند.
در کلام آخر هم برخی افراد دل به تکرار اشتباهات و اجرای نادرست موارد قبلی بسته‌اند و در راستای مخالفت با آن برآمدند که با توجه به اینکه احتمال اجرا و در نهایت نتیجه مساعدی از این فرآیند
عرضه خودرو در بورس باعث افزایش تولید خودرو خواهد شد
به گزارش ایران اکونومیست، افزایش عرضه خودرو در بورس علاوه بر اینکه باعث کاهش قیمت در بازار آزاد شده و فرآیند دسترسی مردم به خودرو را آسان‌تر و شفاف‌تر خواهد کرد، باعث می‌شود، خودروسازان با افزایش سوددهی مواجه شده و بتوانند بدهی سنگین خود به قطعه سازان را تسویه کنند.
یکی از مشکلاتی که همیشه بازار خودرو را اذیت کرده عدم تسویه مطالبات قطعه سازان بوده که باعث کاهش عرضه قطعه به خودروساز و در نهایت کاهش تولید خودرو می‌شود در صورتیکه عرضه خودرو در بورس باعث افزایش تولید خودرو و افزایش عرضه در بازار و کاهش قیمت نیز خواهد شد که این نکته مهم در بررسی‌های بسیاری از تحلیلگران مغفول مانده است.
