به گزارش ایران اکونومیست، طلای سرخ یا همان زعفران را می‌توان یکی از مهمترین و باارزشترین محصولات کشاورزی ایران دانست. نکته مهم اینکه ایران بزرگترین تولیدکننده این محصول در جهان است و این یعنی پتانسیل بالایی برای درآمدزایی از این محصول ارزشمند وجود دارد خاصه اینکه این محصول در همۀ کشورها نیز مصرف می‌شود.
در این بین، کشورهای مختلفی واردکنندۀ این محصول از ایران هستند که از آن جمله می‌توان به آلمان، ایتالیا و بلژیک اشاره کرد؛ البته کماکان بزرگترین واردکنندۀ زعفران ایرانی، اسپانیا و امارت هستند.
با این همه، در سال‌های متمادی هرگز نگاه دانش‌بنیانی به این محصول نشده و از یک سو گران‌بودن و ارزشمند بودن این محصول و از سوی دیگر مرغوبیت بالای این محصول سبب شده که مسئولان احساس نیازی به این موضوع نداشته باشند و همۀ مراحل زعفران از کشت تا تجارت، به سنتی‌ترین شکل‌ممکن انجام پذیرد که این موضوع سبب شد بخش زیادی از درآمدهای کشور کاهش یابد.
با این حال، دوست سیزدهم گویا روی تجارت این محصول حساب ویژه‌ای باز کرده و تلاش دارد در گام اول، صادرات این محصول را در کشورهای همسایه توسعه دهد. یکی از اقدامات مهم در این حوزه، انعقاد قرارداد چند میلیون دلاری با قطر است که توانست رونق بسیار خوبی در این بخش برجا بگذارد و درآمد خوبی را عاید کشاورزان کند. نکته مهم اینکه به دلیل سود بالای این محصول، دلال‌ها تلاش دارند فضای بازار را آشفته کنند تا بتوانند با بر هم زدن نظم بازار، سودجویی کنند.
مسئله اساسی اما در این بین این است که دولت برای افزایش بازارهای صادراتی غیرنفتی خود باید روی محصولاتی مانند زعفران که هم مزیت تولیدی و هم مزیت رقابتی دارد، تمرکز کند و بداند برای نیل به این هدف، به موازات انعقاد قراردادهای تجاری و بازارسازی و بازاریابی گسترده، مقابله با دلالی را نیز در دستورکار قرار دهد؛ چراکه دلالی نه‌تنها نظم مالی را بر هم می‌زند بلکه کشاورز را نیز به تدریج بی‌انگیزه خواهد کرد که این مهم صدالبته روی کمیت و کیفیت محصول اثرگذار خواهد بود.
مسئلۀ مهم دیگر برندسازی است. بدون برندسازی، نه فقط سهم کشور از بازار جهانی بسیار کمتر از حد مطلوب خواهد بود، بلکه در داخل نیز نمی‌توان نظارت جدی روی بازار داشت و این بهترین فرصت برای سودجویان است.
نکتۀ آخر اینکه، حضور برندهای مختلف زعفران ایرنی در نمایشگاه‌های منطقه است که این امر ضمن حفظ حق مالکیت معنوی، زمینه را برای مواجه مصرف‌‍‌کنندۀ نهایی با تولیدکنندۀ واقعی فراهم خواهد کرد.
به هر حال دولت برای ساماندهی آشفته‌بازار صادرات محصولات کشاورزی، راهی بسیار طولانی و در عین حال دشوار در پیش دارد و باید از ظرفیت‌های موجود در مجلس و نهادهای نظارتی به ویژه قوۀ قضاییه برای این امر بهره‌مند شود.
دکترسید حسین آقا سید مرتضی حسینی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایران
