به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه ایران نوشت: «تهران امروز در حالی وارد دهمین روز آلوده خود می‌شود که شاخص آلایندگی عدد ۱۶۰ را رد کرده و ۲۶ ایستگاه به رنگ قرمز درآمده است. از طرفی تهران در لیست نه‌چندان بلندبالای شهرهای آلوده جهان بعد از هانگژوی چین در رتبه یازدهم قرار گرفته است. کمیته اضطرار آلودگی هوا در جدیدترین تصمیم خود امروز را برای کارمندان تهرانی دورکاری اعلام کرد. این در حالی است که از شنبه علاوه بر مجازی‌شدن مدارس و دانشگاه‌ها و موافقت با دورکاری گروه‌های حساس، طرح زوج و فرد هم دوباره سر از خیابان‌های تهران درآورده است و امروز پنجمین روزی است که از اجرای این طرح می‌گذرد اما نگاهی به شاخص‌ها در این چند روز و البته سطح خیابان‌های شهر تهران نشان می‌دهد که عملاً هیچ‌یک از این طرح‌ها جنبه بازدارندگی نداشته و در کیفیت هوا حتی کوچک‌ترین تأثیری ایجاد نکرده است. به طوری که به رغم ایجاد محدودیت در تردد، آنچه در خیابان‌های تهران دیده می‌شود حضور پررنگ دو پلاک زوج و فرد خودروهاست. هنوز هیچ گزارش مشخصی از میزان اثربخشی طرح‌های ترافیکی بر هوای آلوده و ترافیک پایتخت به هیچ مرجعی از جمله شورای شهر تهران اعلام نشده و هیچ تحقیق علمی و دانشگاهی درباره این موضوع انجام نگرفته است. اینها در حالی است که زیرساخت‌ها فقط بخشی از شهر را پوشش می‌دهد و این تبعیض آشکار در حق کسانی است که به ناچار باید در محدوده طرح تردد کنند؛ چراکه بنا به ادعای مجتبی شفیعی، سرپرست سازمان حمل و نقل ترافیک تهران، ابزارهای مکانیزه شهرداری فقط محدوده طرح ترافیک را پوشش می‌دهند.
اولویت شهرداری باید آلودگی هوا باشد
در این چند هفته وزارت بهداشت مکرراً اعلام کرده است که باید شرایط دورکاری برای کارمندان فراهم شود. اگر چه این تصمیم با کمی تأخیر امروز اجرایی شد و در روزهای قبل هم مقدمات آن برای بخشی از کارمندان فراهم شده بود اما هنوز تعداد زیادی از کارمندان در بخش خصوصی و مشاغل دیگر همچون اصناف مشمول این قانون نمی‌شوند. بر این اساس نسخه‌های موقتی و مسکن برای درد مزمن آلودگی صدای برخی از اعضای شورای شهر تهران را هم درآورده است.
ناصر امانی با بیان اینکه باید در کنار اقدامات سلبی اقدامات ایجابی انجام داد، به «ایران» می‌گوید: «زمانی اجرای طرح زوج و فرد مؤثر است که حمل و نقل عمومی برای همه در دسترس باشد. مردم هم‌اکنون برای استفاده از خودروی شخصی اجبار دارند. وقتی مجبورند برای آمدن اتوبوس حداقل ۳۰ دقیقه در ایستگاه منتظر بمانند و وقتی هم آمد جای سوارشدن نباشد، معلوم است که خودروی شخصی می‌آورند؛ آن هم وقتی دوربین‌ها فقط سطحی از شهر را پوشش می‌دهند. اگر این طرح‌ها تأثیرگذار است چرا شاخص‌ها پایین نمی‌آید. ما تا وقتی حمل و نقل عمومی را جذاب نکنیم، نمی‌توانیم از طرح‌های محدودکننده دفاع کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «متأسفانه هیچ شاخصی برای اندازه‌گیری کارکرد این طرح‌ها وجود ندارد. تاکنون هیچ گزارشی هم درباره اثربخشی آنها به شورا اعلام نشده است. ما به کارهای زیربنایی نیاز داریم وگرنه باید خودمان را با این طرح‌های مسکن راضی کنیم. ما نامه‌ای به سران سه قوه هم ارسال کرده‌ایم که اکنون که در آستانه تهیه برنامه هفتم و بودجه هستیم باید فکری به حال این وضعیت کنیم. بیش از شش هزار مرگ زودرس منتسب به آلودگی هوا عدد کوچکی نیست؛ هرچند تدریجی و خاموش است اما باید احساس مسئولیت کنیم و هر تصمیم‌مان ضمانت اجرایی داشته باشد. مثل همین طرح زوج و فرد که با بی‌اعتنایی شهروندان روبه‌رو شد. البته شهرداری در قبال وظایف خود کارهایی هم انجام داده اما تأثیر نداشته است؛ چرا که اولویت در شهرداری با آلودگی هوا و ترافیک نیست. ما به این نگاه معترضیم که چرا قرارگاه مسکن در اولویت شهرداری است وقتی مشکل آلودگی هوا را داریم.»
جعفر تشکری هاشمی، دیگر عضو شورا، هم با انتقاد از فراهم‌نکردن مقدمات بازگشت طرح زوج و فرد به «ایران» می‌گوید: «وقتی می‌گوییم از درب منزل یعنی سر هر کوچه باید یک نیروی پلیس باشد یا از سیستم‌های مکانیزه استفاده کنیم که عملاً امکان آن در سطح شهر تهران فراهم نیست. علاوه بر این باید وسایل جایگزین در سیستم حمل و نقل عمومی آماده باشد در این صورت قانون‌شکنی حتمی است. مثل اتفاقی که افتاده است.»
او با اشاره به اجرای طرح کاهش آلایندگی به عنوان جایگزین زوج و فرد ادامه می‌دهد: «طرح کاهش چندمرحله‌ای است اما فقط بخش اول آن اجرا شد. در حالی که باید از ورود خودروهای فرسوده به داخل محدوده طرح جلوگیری شود. خب وقتی قرار است طرحی کنار گذاشته شود باید دلایل متقن داشته باشیم که دوباره به سراغ آن برویم. منشأ آلودگی تردد خودروهاست. پس هر طرحی که بتواند آلایندگی را کاهش دهد قابل دفاع است اما زمانی این موضوع به نتیجه می‌رسد که طرح جایگزین داشته باشیم، وگرنه این طرح‌ها شبیه مرهم است و مردم هم هزینه تخلف را می‌پردازند!»
سوخت توزیعی در کشور استاندارد نیست
شورایی‌ها بعد از نامه به سران سه قوه دستور کار جلسه دیروز را هم به این بحث آلودگی هوا اختصاص دادند. مهدی پیرهادی همچنین از ارسال نامه‌ای به ریاست سازمان استاندارد خبر می‌دهد و می‌گوید که خواسته است گزارشی از کیفیت سوخت، از جمله سوخت نیروگاه‌ها و غلظت دی اکسید گوگرد ارائه شود.
در همین زمینه زهره عبادتی، معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست استان تهران، درباره اینکه آیا سوخت پرگوگرد علت افزایش آلاینده دی‌اکسید گوگرد است، به ایران اکونومیست می گوید: «در استان تهران سوخت استاندارد توزیع می‌شود اما بسیاری از خودروهای سنگین حمل بار و مواد اولیه که در بزرگراه آزادگان و کمربندی‌های اطراف تهران تردد می‌کنند، داخل تهران سوخت‌گیری انجام نمی‌دهند. واقعیت این است که سوخت توزیع‌شده در کل کشور استاندارد نیست و احتمال سوزاندن سوخت غیر استاندارد توسط این خودروها وجود دارد. به همین علت آلایندگی آنها در شرایط وارونگی دما می‌تواند به افزایش دی‌اکسیدگوگرد نیز کمک کند.»
او با اشاره به مدت زمان وارونگی دما در سال جاری هم می گوید: «۱۴ روز متوالی در آذرماه سال جاری پدیده وارونگی دما را داشتیم که بی‌سابقه بوده است و اکنون نیز در دی‌ماه در دهمین روز اینورژن قرار داریم. در شهر تهران هشت میلیون و ۱۶۰ هزار نفر و در استان تهران ۱۴ میلیون نفر جمعیت در حال تردد داریم. حدود ۸۰ هزار ماشین‌آلات سنگین در سطح شهر تردد می‌کنند. بنابراین حتی اگر هر کدام از این موارد آلاینده‌های خاص خود را به اندازه کم تولید کنند، آلاینده‌ها تجمع پیدا می‌کنند.»
ورود قوه قضائیه به موضوع عدم کارآمدی در حل آلودگی هوا
از طرفی احمد علوی، خواستار ورود قوه قضائیه به موضوع عدم کارآمدی در حل معضل آلودگی هوا شده و می‌گوید: «چرا روزی که مدیران قبلی، شهرداری را تحویل گرفتند بیش از پنج هزار اتوبوس در تهران فعال بود اما زمانی که مدیریت را تحویل دادند کمتر از دو هزار اتوبوس فعال بود و چرا این اتوبوس‌ها را تعمیر نکردند یا اتوبوس جدیدی نخریدند؟ چرا که در آن زمان می‌شد با یک میلیارد تومان اتوبوس خرید اما امروز باید پنج میلیارد تومان هزینه کنیم.»
صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، از وضعیت بسیار بد کیفیت هوای تهران طی دیروز و امروز خبر داده و تأکید می‌کند که لازم است برای کنترل آلاینده‌ها سختگیرانه‌تر برخورد شود و همه مردم از فعالیت در فضای آزاد بپرهیزند.»
