به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، مراسم پایانی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نجفقلی حبیبی، عضو هیات امنای این سازمان و استادان و پژوهشگران کشور برگزار شد.
نجفقلی حبیبی - عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران - دراین مراسم با برشمردن ویژگی‌های یک پژوهشگر گفت: افرادی که به عنوان پژوهشگر در موضوعات مختلف پژوهش می‌کنند، باید دارای تخصص، روحیه پژوهشگری، اطلاعات اولیه از موضوع باشند و در مسیر از مشاوران و افراد متخصص در جهت پژوهش موضوع مورد نظر یاری بگیرند. درواقع این چند خصیصه، از ویژگی‌های یک پژوهشگر خوب است؛ زیرا اگر پژوهشگری علاقه و تخصص‌های لازم را نداشته نباشد، عمر خود را تباه کرده است. بنابراین فردی که یک کار پژوهشی را انجام می‌دهد، باید دارای روحیه پژوهشگری باشد و اگر این روحیه را نداشته باشد و نتواند آن را پرورش داده و تقویت کند، در پیش‌برد موضوع پژوهشی و علمی خود موفق نخواهد شد.
او تأکید کرد: پژوهشگر باید مسئله‌ای را انتخاب کند که در مورد آن اطلاعات و شناخت‌های اولیه را داشته باشد. در کنار این موارد، یک پژوهشگر می‌تواند برای تبیین بهتر موضوع خود از افرادی مشاوره بگیرد که در زمینه پژوهش مورد نظر متخصص هستند. یک پژوهشگر واقعی نباید کمک گرفتن از متخصصین را فراموش کند؛ زیرا به کمک آنها کار به سرعت پیش می‌رود.
پژوهشگران جایگاهی در کشورمان ندارند
حبیبی افزود: پژوهش امروزه در دنیا جایگاه خود را پیدا کرده است و این مهم در کشور ما نیز جدی گرفته شده است؛ این در حالی است که تا پیش از انقلاب اسلامی این جدیت وجود نداشت، اما بعد از انقلاب به سرعت و به پشتوانه داشته‌های علمی، به سرعت وارد این عرصه شدیم و درخشیدیم. اما نکته مغفول مانده حفظِ حرمت پژوهشگر است که در کشور ما جایگاهی ندارد و همه مسئولان فرهنگی ما باید این نکته را سرلوحه کار خود قرار دهند.
این عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با تقبیح جعل پایان‌نامه‌نویسی و گسترش آن بیان کرد: متأسفانه سال‌ها است که مصیبت جعل پایان‌نامه‌نویسی گریبان عرصه‌های علمی و پژوهشی کشور را گرفته است و شاهد هستیم که برخی از دانشجویان و پژوهشگران نگارش رساله و پایان‌نامه‌های خود را به دلالان خیابان انقلاب می‌سپارند. به اعتقاد من به عنوان کسی که یک عمر در عرصه پژوهش زندگی کرده‌ام، این پدیده مایه شرمساری جامعه علمی کشور است.
حبیبی تأکید کرد: دولت باید با برنامه‌هایی برای ارج نهادن به مقام پژوهشگر و پژوهش، توجه بیشتری به این مسئله داشته باشد و دستگاه‌های دولتی باید شکرگزار باشند که منابع و امکاناتی را فراهم می‌کنند تا پژوهشگرانی تربیت شوند.
عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در پایان گفت: در حال حاضر در بسیاری از نهادها و وزارتخانه‌های کشور، معاونت‌های علمی تأسیس شده است که نشان‌دهنده توجه ویژه دولت به امر پژوهش است. دولت باید سرمایه‌گذاری خاصی بر روی پژوهشگران جوان انجام دهد؛ شاید ابتدا این سرمایه‌گذاری ها فقط صرف هزینه باشد، اما در آینده تبدیل به ثروت ملّی خواهد شد.
توجه ویژه به ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی
فاطمه صدر - معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان - نیز با گرامی‌داشت یاد و خاطره سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و خوش آمدگویی به حاضران، با برشمردن ویژگی‌های مهم سیزدهمین دوره جشنواره ملّی پژوهش و فناوری، مسئله‌محور بودن مقالات علمی را نقطه قوت آثار ارسالی به دبیرخانه این جشنواره توصیف کرد و گفت: جشنواره ملّی پژوهش و فناوری در سیزدهمین دوره خود که با همت معاونت پژوهش و اداره‌های تخصصی برگزار شد؛ آثار علمی و مقاله‌های ارزنده‌ای را از اندیشمندان و پژوهشگران سراسر کشور با توجه به محورهای فراخوان و هم راستا با مأموریت‌های تخصصی سازمان دریافت کرد.
معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان گفت: داوری مقاله‌های علمی در بازه زمانی بیش از ۳ ماه، با ۲۰ مرکز و جامعه دانشگاهی در کمیته‌های علمی این جشنواره و حضور ۱۵ مؤسسه و مرکز علمی انجام شد. اعمال تحدید و تدقیق در محورهای پژوهشی یکی از برجسته‌ترین ترین نقاط قوت جشنواره بود و هدف از اجرای این امر افزایش، ارتقا و غنا بخشی به مقاله‌های پژوهشی نسبت به ادوار گذشته بوده است.
او خاطرنشان کرد: از همین رو در محورهای کلانی چون ایران‌شناسی و اسلام شناسی که پژوهشگران زیادی را در دل جامعه علمی کشور دارد، به موضوعات تمدنی توجه بیشتری شد. در همین راستا تلاش شد مباحثی همچون مطالعات تمدنی میان اسلام و جهان غرب، ایران و تمدن‌های غربی و در نهایت مکاتب و نظریه‌های مربوط به اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی که به صورت گسترده اما پراکنده‌ای دنبال می‌شود، به صورت خاص و تخصصی مورد ارزیابی قرار گیرد.
فاطمه صدر توجه ویژه دست اندرکاران این دوره از جشنواره به اعمال شاخصه‌هایی مهم و در عین حال جدید در کاربرگ‌های ارزیابی و داوری را مهم ارزیابی کرد و اظهار کرد: کاربردی و مسئله محور بودن مقاله‌های پژوهشی، اصلی‌ترین مؤلفه‌ها کاربرگ‌ها بود و در طول روند جشنواره سعی شد برای مقاله‌های علمی که این ویژگی را داشتند؛ امتیازات مثبتی در نظر گرفته شود.
او استفاده کاربردی از آثار علمی برای حلّ چالش‌های سازمان‌های اداری کشور را به عنوان سومین ویژگی این جشنواره برشمرد و یادآور شد: هدف از انجام این کار، تداوم‌بخشی به اجرای این جشنواره است تا در ادامه مسیر، مقاله‌ها و آثار علمی پژوهشگران سراسر کشور به بهترین شکل در داخل سازمان مورد استفاده قرار گیرد.
سعیده اکبری داریان- دبیر علمی سیزدهمین جشنواره پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران در ادامه این مراسم با ارائه گزارشی از جزئیات این جشنواره، بر اصلاح طرح‌های پژوهشی دانشگاهی تأکید کرد و اصلاح آن را فرصت مناسبی برای عملیاتی کردن این طرح‌ها در سازمان‌ها عنوان کرد.
او درباره بازطراحی هفت کاربرگ داوری ارزیابی، گفت: هفت کاربرگ داوری ارزیابی، سال‌های گذشته بازطراحی شد که با این اقدام، شاهد افزایش بازدید پنج و نیم برابری نسبت به دوران گذشته بودیم. برهمین اساس فراوانی آثار به دست آمده به ترتیب در کتاب، پایان‌نامه و رساله‌ها تقسیم می‌شود و خوشبختانه ۷۸درصد آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره، منطبق با محورهای فراخوان بود و بیشترین مغایرت در طرح‌های پژوهشی، ایده‌های برتر و کتاب بود.
دبیر علمی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری اضافه کرد: مشارکت برون سازمانی برای ارسال آثار در مجموع ۸۷ درصد بود که امسال شاهد آثاری به زبان انگلیسی از خارج از کشور بودیم و این مهم بیانگر ظرفیت بین‌المللی شدن این جشنواره است و باید رویکرد تحولی در طرح‌های پژوهشی صورت بگیرد.
او در پایان یادآور شد: امروزه مدیریت داده‌های پژوهشی تبدیل به امری اساسی و مهم شده است؛ تجربه جشنواره امسال نشان داد که قالب طرح‌های پژوهشی و دانشگاهی کشور نیازمند تحولی اساسی است تا بتواند در سازمان‌ها سازوکار اجرایی داشته باشد و پیشنهاد می‌شود که این اصلاحات در شورای پژوهشی سازمان و با نگارش طرح نامه جدیدی آغاز شود.
در پایان مراسم پژوهشگران برتر در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، تاریخ، مرمت و حفاظت، نسخه‌شناسی و نسخه‌پژوهی با حضور علیرضا مختارپور - رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران-، نجفقلی حبیبی -عضو هیات امنای سازمان-، هوتن والی‌نژاد - معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان-، فاطمه صدر -معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان-، عصمت مؤمنی -معاون کتابخانه ملّی، سعیده اکبری داریان- دبیر علمی سیزدهمین جشنواره ملّی پژوهش و فناوری-، سعید رضایی -شریف آبادی معاون آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه الزهرا و عضو کمیته علمی -، سید باقر میرعبداللهی - معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور - مورد تجلیل قرار گرفتند.
برگزیدگان بخش‌های مختلف به این شرح معرفش شدند:
رتبه برگزیده اول در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی این دوره از جشنواره در بخش پایان‌نامه، به امیر ریسمان‌باف از خوزستان در مقطع دکتری با موضوع «بازکاوی تاریخی جنبش دکومانتاسیون به منظور شناسایی و تحلیل ابعاد گفتمان آن» اختصاص یافت. سارا سهراب‌زاده از تهران در مقطع دکتری با موضوع «غنی‌سازی فرانماهای آثار خلاقانه فرانمای تولید داده‌های ساختارمند بر مبنای صفات بومی موجودیت‌های داده‌ای بافت اطلاعاتی ایرانی- اسلامی» به عنوان برگزیده دوم معرفی شد و فاطمه آقاشریف از تهران در مقطع کارشناسی ارشد با موضوع «تحلیل فرایند ارزشیابی و امحاء منابع دیداری- شنیداری در مراکز صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران» شایسته تقدیر شناخته شد.
در حوزه تاریخ از زیرمجموعه‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، ابوالفتح مؤمن از همدان در مقطع دکتری با موضوع «بررسی تحولات نهضت ملّی (۱۳۲۸-۱۳۳۲ه.ش) در همدان و تأثیر آن بر حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همدان»، در حوزه مرمت و حفاظت نیز مصطفی خواجه محمودی از زاهدان در مقطع دکتری با موضوع «درمان آسیب زردشدگی ناشی از اکسایش سلولز کاغذهای تاریخی با استفاده از شستشو و عوامل کاهنده» و در بخش نسخه شناسی و نسخه پژوهی، سهند سلطاندوست در مقطع دکتری با موضوع «سیر تحول و دوره‌بندی مکتوبات فارسی در باب موسیقی ایرانی (قرن ۱۰ تا ۱۳ ه.ق)» شایسته تقدیر شناخته شدند.
کتاب برگزیده در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی به لاله صمدی برای تألیف کتاب «سازماندهی رایانه‌ای منابع» تعلق گرفت و مهدی شقاقی نیز برای تألیف کتاب «اخلاق اطلاعات مبادی و مسائل» شایسته تقدیر شد.
جایزه کتاب برگزیده در حوزه تاریخ به سید هادی برهانی برای تالیف کتاب « TEXTBOOKS ON ISRAEL –PALESTINE » تعلق گرفت و پیمانه صالحی برای مصاحبه تاریخ شفاهی با مظاهر مصفا با کتاب «شاعر مشتعل» شایسته تقدیر معرفی شد.
هیات داوران در بخش طرح و ایده برگزیده، اثری را شایسته تقدیر ندانستند.
در بخش پژوهشگران سازمانی نیز مصطفی ملایی به عنوان پژوهشگر برگزیده غیر هیات علمی و حبیب الله عظیمی به عنوان پژوهشگر برگزیده عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران معرفی شدند.
