همواره رفتار نوسانی قیمت سهام یکی از مولفه های مهم در تصمیم گیری های اقتصادی بوده است.این مولفه ها نه تنها برای تصمیم گیری سرمایه گذاران حرفه ای حائز اهمیت است، بلکه رفتار روزمره بسیاری از مردم در گروی تغییر قیمت دارایی آنها از جمله قیمت سهام است.انتخاب بین نگهداری پول به شکل نقد، سپرده گذاری در بانک ، خرید سهام و یا حتی خرید خانه به عنوان یک سرمایه گذاری نیز بر اساس تفکر اقتصادی است که هر فرد پس از مقایسه کردن میان بازدهی و ریسک نگهداری آنها درباره آن تصمیم می گیرد.
هم چنین قیمت گذاری دارایی ها یکی از اصول مهم در اقتصاد کلان است چراکه منجر به فراهم آوردن اطلاعاتی مهم در تصمیم گیری های اقتصای چون سرمایه گذاری و مصرف است. در حالیکه به نظر می رسد که قیمت سهام ارزش واقعی سهم را نشان می دهد، تاریخ مثال نقضی روشن در مورد چگونگی ایجاد حباب ها و ریزش ها را به یاد ما می آورد.
قیمت گذاری غیر صحیح دارایی ها به وقوع بحران های مالی کمک می کند. همان طور که در سال 2008 بحران بزرگ اقتصادی آمریکا را دیدیم، کل اقتصاد آمریکا از این بابت لطمه خورد و بعضی از موسسات مالی سرشناس آمریکایی چون لیمن برادرز تاب تحمل آن روزهای اقتصاد بزرگ آمریکا را نیاوردند. با توجه به اهمیت قیمت گذاری صحیح در تصمیم گیری های اقتصادی، چه عواملی را می توان بر روی قیمت یک سهم موثر دانست؟
در سال جاری میلادی، نوبل اقتصاد 2014 به کار مطالعاتی دو تن از اقتصاددانان دانشگاه شیکاگو و یکی از اساتید دانشگاه ییل به نام های لارس پیترهانسن ، یوجین فاما و رابرت جی شیلر اعطا شد. تحقیقات این اقتصاددانان درباره ایجاد مدلی برای پیش بینی صحیح قیمت گذاری سهام براساس داده های واقعی بود. اگرچه ما عواملی کلی را در مورد چگونگی عملکرد بازارهای مالی در اختیار داریم منتهی مطالعات و تحقیقات این سه اقتصاددان پرده ای دیگر از پیچیدگی بازار سهام و عوامل موثر برقیمت سهام را از پیش روی ما بر می دارد.
سودای دانستن قیمت فردای یک سهم از دیرباز در سر سهامداران و سرمایه گذاران وجود داشته است. واقعیت این است که اگر بتوانیم قیمت یک سهم را با درجه بالایی از اطمینان حدس بزنیم می توانیم خرید و فروش پر بازدهی را برای خود ایجاد کنیم. بعلاوه، مشخص بودن مسیر حرکت بازار سرمایه منجر خواهد شد که سهامداران بهتر در مورد خرید و فروش هایشان تصمیم بگیرند که این امر منجر به ایجاد سود فراوانی برای آنها خواهد شد. آیا می توان یک پیش بینی صحیح از وضعیت بازار بر اساس داده های آمار از مدت زمانی کوتاه داشت؟
مولفه ای به نام ریسک سرمایه گذاری همواره اذهان سرمایه گذاران را می آزارد ولی یک سود بسیار بالا در یک معامله، پاداشی نسبت به صبر و ایستادگی آنها پای یک سهم است. پیش بینی ها امکان دارد که به انحای گوناگونی شکل بگیرد مثلاً همین ریسک از عواملی موثر دربرآیند قیمت سهام است.اما کار موثر این سه اقتصاددان بهره گیری از اطلاعات موجود فاش شده چون اطلاعات سود تقسیمی و ارزش فعلی دارایی ها در کنار ریسک برای قیمت گذاری یک سهم بود. باید توجه داشت که شفافیت و گردش آزاد اطلاعات یکی از مولفه های بسیار مهم در بازار سرمایه است که متاسفانه در کشور ما به این امر که منجر به پویایی بازار سرمایه می شود توجهی چندان نشده است. نکته جالب این است که، اگر اطلاعات ارزشمندی در بازار فاش شود ولی شاهد نوسان زیادی در قیمت سهام نباشیم؛ چنین برداشت می شود که پیش از ارائه این اطلاعات سهامداران انتظارات صحیحی نسبت به یک سهم داشته اند و این اخبار جدید تصمیم آنها را تحت تاثیر قرار نداده است.
از اولین جرقه هایی که در سال 1969 درباره چگونگی پیش بینی صحیح قیمت سهام شکل گرفته بود ، فاما جین و همکارانش تلاش های خود را معطوف به مطالعاتی در این حوزه کردند که نتیجه کوشش آنها روش هایی بود که می توانست در کوتاه مدت قیمت را برآورد کند. این اقتصاددانان علیرغم ایجاد مدلهایی برای برآورد قیمت در کوتاه مدت دریافتند که حتی در کوتاه مدت پیش بینی با توجه به اطلاعات گوناگون اقتصادی کاری پیچیده است و مولفه های مختلفی در قیمت گذاری یک سهم تاثیر می گذارد. با این وجود، آکادمی سلطتنی سوئد مطالعات عمیق این سه استاد اقتصاد در حوزه پیش بینی قیمت گذاری سهام را در خور توجه و تحقیقات آنها که حتی شامل فاکتور هایی متناقض و اعجاب آور بر روی قیمت سهام می شد را بسیار ارزشمند دانست و جایزه نوبل اقتصاد سال 2014 را به این سه اقتصاددان آمریکایی اهدا کرد.
