به گزارش ایران اکونومیست، بر اساس آمارها دخانیات سالانه شش میلیون نفر را در جهان از بین میبرد که از این تعداد ۶۰۰ هزار نفر، غیر سیگاری‌هایی هستند که به خاطر استنشاق دود دست‌دوم از بین می‌روند. در صورت عدم مداخله مؤثر، این اپیدمی تا سال ۲۰۳۰ میلادی، هرسال هشت میلیون نفر را به کام مرگ خواهد فرستاد.
این در حالی است که بیش از ۸۰ درصد از این مرگ‌های قابل پیشگیری در میان مردمی است که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط زندگی می‌کنند. سازمان جهانی بهداشت و حامیانش از تمامی کشورها تقاضا کرده‌اند مالیات بر دخانیات را افزایش دهند. زیرا مالیات بیشتر، تأثیر ویژه‌ای بر کاهش مصرف دخانیات در میان گروه‌های با درآمد پایین‌تر دارد و از شروع مصرف توسط بسیاری از نوجوانان نیز جلوگیری می‌کند.
بر اساس تحقیقات، افزایش مالیات در حدی که قیمت دخانیات را ۱۰ درصد افزایش دهد، باعث می‌شود مصرف دخانیات در کشورهای با درآمد بالا، چهار درصد و در کشورهای با درآمد متوسط و پایین، بیش از هشت درصد کاهش یابد. همچنین اگر درآمد حاصل از افزایش مالیات به بخش بهداشت اختصاص یابد، می‌تواند سرمایه‌گذاری دولت‌ها در این بخش را تا ۵۰ درصد افزایش دهد.
باید توجه کرد که یکی از مؤثرترین رویکردها برای «کنترل گسترش مصرف دخانیات»، استفاده از سیاست‌هایی است که به‌طور مستقیم بر «کاهش تقاضا» تمرکز دارند. راه‌های بسیار ارزشمندی در حرکت به سمت این هدف وجود دارد؛ از ممنوعیت تبلیغات گرفته تا ممنوعیت سیگار کشیدن در اماکن عمومی، اما مقرون به‌صرفه‌ترین و مؤثرترین گزینه برای دولت‌ها در همه‌جا، افزایش قیمت محصولات دخانی از طریق مالیات بر مصرف است.
شواهد نشان می‌دهد که افزایش قیمت سیگار در کاهش تقاضا بسیار مؤثر است. وقتی قیمت بالا می‌رود، مصرف‌کنندگان مجبورند مصرف را کم یا متوقف کنند و مصرف‌کنندگان جدید ممکن است از شروع مصرف خودداری کنند. همچنین با افزایش قیمت، عود مصرف در بین کسانی که سیگار را ترک کرده‌اند، کمتر می‌شود.
بنابر اعلام دانشگاه علوم پزشکی تهران، سازمان جهانی بهداشت شش راهبرد را برای کنترل دخانیات معرفی کرده است که عبارتند از پایش وضعیت شیوع مصرف دخانیات، محافظت در برابر دود محیطی دخانیات در اماکن عمومی، فراهم نمودن خدمات رایگان مشاوره ترک دخانیات، درج تصاویر هشداردهنده روی بسته‌بندی محصولات دخانی، ممنوعیت جامع تبلیغ و ترویج محصولات دخانی و افزایش مالیات وضع‌شده بر محصولات دخانی.
بر اساس گزارش کنوانسیون کنترل دخانیات در سال ۲۰۱۳، برخلاف دستاوردهای قابل‌ملاحظه جمهوری اسلامی ایران در اجرای پنج راهبرد کلیدی اول، متأسفانه کشور ما در اجرای «سیاست افزایش مالیات» وضعیت مناسبی ندارد.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، بخش اعظم درآمد مالیاتی دخانیات صرف اقدامات پیشگیری از قاچاق، توسعه خدمات بهداشت و درمان و مداخلات مبتنی بر جوانان می‌شود. بدیهی است برون‌رفت از پیچیدگی و ضعف ساختار مالیاتی دخانیات در کشور ما نیز موجب کاهش شیوع مصرف دخانیات، کاهش بار سنگین بیماری، ناتوانی و مرگ، افزایش بهره‌وری و توسعه زیرساخت مناسب برای خدمات رفاهی ورزشی ویژه جوانان خواهد شد. امید است با توجه ویژه سیاست‌گذاران به اصلاح ساختار مالیاتی دخانیات، شاهد تغییرات مثبت چشمگیری در برنامه کنترل دخانیات در کشور باشیم.
