باید از این جام آموخت

جام جهانی قطر با همه شادی‌ها و غم‌ها، اشک‌ها و شوق‌هایی که داشت، با قهرمانی آرژانتین به پایان رسید تا کشورها با همه اندوخته‌هایی که دارند، تجربه‌هایی از این جام بیاموزند و برای آینده فوتبالشان برنامه‌ریزی کنند.

اما در این میان چند نکته برای ما قابل توجه است:

اولین نکته را باید در تیم ملی آرژانتین دید؛ تیمی که نشان داد چگونه «یکی برای همه و همه برای یکی» معنا پیدا می‌کند. این جام برای «لیونل مسی» حکم پایان افتخارآفرینی داشت، او در کارنامه درخشان فوتبالی خود تنها یک جام جهانی کم داشت. با این جام فوق ستاره آرژانتینی در فوتبال به هر چیزی که می‌خواست رسیده و حالا جام جهانی را نه تنها برای خودش بلکه برای مردمش به ارمغان می‌آورد.

مسی به قطر آمده بود تا بعد از ۳۶ سال به مانند اسطوره کشورش مارادونای بزرگ، جام جهانی را برای مردمش با خود به آرژانتین ببرد، نشان دهد که چگونه یک نفر برای همه تلاش می‌کند اما در این میان مساله دیگری هم وجود داشت و آن تلاش همه برای مسی بود؛ چیزی که در میان تمام بازیکنان و کادر فنی تیم ملی فوتبال آرژانتین موج می‌زد، تلاش بی‌وقفه آن‌ها بود که می‌خواستند هر طور که شده جام در دستان مسی قرار بگیرد تا پایانی باشکوه برای او رقم بخورد. اینگونه هم شد و فوق ستاره آرژانتینی همه کار کرد، بازی کرد، پاس داد، گل زد و جام طلایی فوتبال جهان را با خود به آرژانتین برد. مسی به تنها آرزوی باقی مانده‌اش رسید تا در شرایطی که مردم کشورش زیر بار تورم اقتصادی کمر خم کرده‌اند، اندکی همه چیز را از یاد ببرند و از خیابان‌های بوینس آیرس تا کوچه‌های حاشیه کوردوبا رقص و پایکوبی کنند.

نکته دیگری که باید به آن دقت کرد، عملکرد تیم ملی مراکش در این جام است؛ تیمی از قاره آفریقا که در جام جهانی قطر، غول‌کُشی کرد، مراکشی‌ها اسپانیا و پرتغال را حذف کردند و توانستند به عنوان نخستین تیم آفریقایی تاریخ به نیمه‌نهایی برسند و در میان بزرگان فوتبال برای خود نامی دست و پا کنند. مراکش در این جام نشان داد که شگفتی‌آفرینی بدون برنامه نبوده است، آنها به «قطر سفر کرده بودند» تا چشم طرفداران فوتبال را به کشورشان خیره کنند.

مراکشی‌ها در قطر فوتبال بازی کردند؛ فوتبالی که موجب می‌شود تا آدم‌ها به ویژه «کودکان رویاپردازی کنند» و چه زیبا گفته «ولید الرگراگی» که «ما گذاشتیم آن‌ها رویا ببافند، ما آرزوها را زنده نگه داشتیم». بله واقعاً الرگراگی و تیمش آنگونه بازی کردند که نه تنها کودکان مراکش بلکه تمام کودکان پا برهنه آفریقایی، آرزوی فوتبالیست شدن کنند و رویا ببافند.

و اما قطر هر طور که می‌خواست و می‌شد از این جام استفاده کرد، دانست که چگونه باید پول فروش انرژی را خرج کرد، فینال را روز جهانی زبان عربی (۱۸ دسامبر) برگزار کرد و در آخر آنگونه عبا بر دوش مسی انداخت که با دیدن قاب جام این جمله به یاد می‌آید: «عبا بر دوش و بر صورت محاسن، شبیه مسلمین گشتی مسی جان». بله جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در حالی با دستان مسی بالا رفت که عبای عربی بر دوش داشت.

این جام همه چیز برای آموختن داشت، از کلاس‌های فوتبال در مستطیل سبز تا درس‌های مربیگری، از برنامه‌ریزی برای شگفتی‌آفرینی تا رویا بافی برای کودکان سرزمینت و از استفاده پول نفت و گاز تا درس فرهنگ و سیاست در خاورمیانه و در پایان باید گفت که ما اگر چه استفاده نکردیم اما برای آینده بیاموزیم...

*پژوهشگر