به گزارش ایران اکونومیست، احداث سدها در قالب برنامه‌های حکمرانی منابع آب، یکی از ابزارهای مدیریتی است که در صورت تکمیل مطالعات امکان‌سنجی مزایای زیادی را برای زیست بوم اطراف خود ایجاد می‌کند.
مطالعات پژوهشگران دانشگاه لئوبن اتریش، بیانگر آن است که سدها به عنوان یک ابزار مدیریت منابع آب سطحی می‌تواند امکان ارتقای کیفیت آب پایین دست را مهیا کرده و با برنامه‌ریزی دقیق منابع و مصارف در جهت اصلاح الگوهای محیط زیستی و کاهش خسارات ناشی از فعالیت‌های انسانی را فراهم کند.
*رودخانه شور زهره حیات خوزستان را محدود کرده است
با توجه به مقدمه ذکر شده، یکی از رودخانه‌های مهم در جنوب کشور، رودخانه زهره نام دارد. بر خلاف تصور بسیاری از مردم مبنی بر اینکه رودخانه‌های کشور به طور عمده از جریان آب شیرین شکل گرفته‌اند اما رودخانه زهره به واسطه حضور چشمه‌های شور شش گانه در مسیر خود، ذاتا یک رودخانه شور است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در حوضه آبریز رودخانه زهره 6 چشمه آب شور قرار گرفته اند که سالانه بیش از 2.5 میلیون تن نمک را با خود به پایین دست سد انتقال داده و در بازه‌های زمانی از سال شاخص شوری 7 برابر حد مجاز را تجربه می‌کند.
بررسی‌های میدانی انجام شده از پایین دست رودخانه زهره بیانگر آن است که مردم ساکن در این مناطق با توجه به افزایش شوری آب در مناطق زمانی امکان فعالیت مستمر نداشته و کشاورزی در این منطقه تنها به بازه‌های زمانی محدودی از سال منتهی شده است.
*راهکاری برای افزایش کیفیت آب رودخانه زهره
به گزارش فارس، با توجه به مسائل و مشکلات آب شور رودخانه زهره، احداث یک منبع ذخیره آب در این رودخانه و تعدیل کیفیت آب با توجه به نظامات بهره‌برداری منابع آب در دستور کار قرار گرفت.
این منبع آبی که در محلی به نام چمشیر واقع شده است، به نام سد چمشیر شناخته می‌شود. بر اساس گزارش تهیه شده توسط محققین در دانشگاه شیراز، یکی از اهداف مهم ساخت سد چمشیر، کنترل کیفیت و شوری آب در مناطق پایین دست سد عنوان شده است.
در همین راستا به واسطه این تحقق این هدف، مطالعات عمده‌ای برای بررسی موضوع در دستور کار قرار گرفت.
بر اساس گزارش تهیه شده در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای سالامی سازندهای زمین‌شناسی محدوده مخزن و سد چمشیر حدود 64 درصد از سازند عهد حاضر، سازند میشان و سازند آغاجری و 36 درصد از سازند گچساران تشکیل شده است.
با توجه به اینکه 36 درصد از مخزن سد چمشیر در محل سازند گچساران واقع شده است، لذا جزئیات برخورد آب با نوع لایه سازند نیز مورد توجه است.
بر اساس داده‌های ژئوتکنیکی بدست آمده از ترانشه‌ها و اطلاعات ژئوفیزیکی به همراه گمانه‌های حفر شده، سازند گچساران از 7 بخش تشکیل شده است که شامل سازندهای تبخیری، گچ و نمک است. در این راستا بر اساس اطلاعات اکتشافی مذکور، در محدوده مخزن سد چمشیر، هیچ بخش نمکی در سطح وجود نداشته و نزدیک ترین لایه نمکی به سطح در فاصله 300 متری از سطح واقع شده است.
*برداشت اکتشافی بیانگر آمادگی کامل مخزن سد چمشیر برای آبگیری است
در همین رابطه، مهدی شعبانی، استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، تاکید کرد: بر اساس اطلاعات و برداشت‌های اکتشافی از مخزن سد که در 150 برداشت میدانی و بیش از 2500 ساعت جلسه کارشناسی از ابتدای طرح مسئله تحلیل شد، نزدیک ترین فاصله سازند نمکی با سطح محل ذخیر آب به 300 متر می‌رسد.
وی افزود: گرادیان حرکت آب و میزان برداشت املاح با توجه به اطلاعات شیمی و فیزیکی بیانگر آن است که محدوده مخزن سد بدون نگرانی آماده آبگیری است.
مهدی شعبانی در خصوص برخی شبهات مطرح شده در فضای مجازی گفت: عمده صحبت‌ها به علت عدم تمرکز بر مطالب کارشناسی است، وقتی یک کارشناس که جنگل‌داری خوانده است می‌گوید EC آب به دو برابر EC آب دریا می‌رسد اما هیچ اطلاعاتی از میزان توان آب برای انحلال ندارد، یعنی به هیچ وجه در مسئله مطلع نیست.
بر اساس اظهار نظر متولیان محیط زیست، کلیه بررسی‌های کارشناسی در سطح زیست محیطی برای سد چمشیر انجام شده است. بر این مبنا اجرای برنامه دقیق منابع و مصارف سد چمشیر پس از آبگیری می‌تواند زمینه کاهش شوری آب رودخان زهره را مهیا کرده و حیات را به پایین دست مجموع این سد باز گرداند.
پایان پیام/
