به گزارش ایران اکونومیست، برخی رسانه‌ها اخیر درباره اثرگذاری طرح بزرگ آبرسانی غدیر واکنش‌هایی نشان دادند.
شرکت مدیریت منابع آب ایران در این باره توضیحاتی را ارائه کرده است.
مراحل اولیه مطالعات طرح میان‌مدت آبرسانی غدیر در دولت‌های گذشته آغاز شده بود، اما به دلیل عدم تخصیص اعتبارات لازم در عمل طرح مذکور متوقف شد و عملیات اجرایی آن آغاز نشد.
با سفر رییس جمهوری در شهریورماه سال ۱۴۰۰ به استان خوزستان و پیگیری‌های مستمر وزیر نیرو اعتباری بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد تومان به طرح آبرسانی غدیر تخصیص و بلافاصله تکمیل مطالعات اولیه و عملیات اجرایی آن آغاز شد.
این عملیات که به اذعان همه کارشناسان خبره این بخش می‌بایست ظرف مدت ۳ سال انجام گیرد، ظرف مدت کمتر از یک سال اجرایی و به بهره‌برداری رسید. تسریع در عملیات اجرایی نیز به‌هیچ‌وجه باعث نشد اجزاء طرح ناقص و کیفیت اجرایی کاهش یابد.
بنابراین عملیات اجرایی طرح آبرسانی غدیر با اقدامی جهادی از سوی همه ارکان آن (کارفرما مشاورین، پیمانکاران و تولیدکنندگان) و با تخصیص اعتبارات قابل‌قبول در زمان اندکی انجام پذیرفته است.
با تغییر در منبع تأمین آب طرح آبرسانی غدیر از روی منابع رودخانه کرخه به منابع رودخانه دز، کیفیت آب شهرهای هدف به میزان قابل‌ملاحظه بهبود یافت EC متوسط آب تحویلی به شهرها، قبل از افتتاح طرح میان‌مدت آبرسانی غدیر قریب به ۱۷۰۰ میکرو موس بر سانتی‌متر بوده که پس از افتتاح، EC متوسط به ۶۰۰ میکرو موس بر سانتی‌متر کاهش‌یافته است.
این موضوع نشان‌دهنده افزایش کیفیت نزدیک به سه برابری Ec است، از سوی دیگر ذکر این نکته الزامی است که بر اساس استانداردهای کیفیت حد مطلوب Ec آب قریب به ۱۵۰۰میکرو موس بر سانتی‌متر بوده که در مقایسه باکیفیت آب تحویلی، نشان از کیفیت بسیار مطلوب آب طرح آبرسانی دارد.
بنابراین خبری تحت عنوان «طرح آبرسانی غدیر کیفیت آب خوزستان را متحول می‌سازد» که نگارنده با شک و تردید به آن اشاره کرده است کاملاً منطبق بر واقعیت است.
نگارنده مقاله از عبارت کوچک و ناپایدار، برای طرح میان‌مدت غدیر نام برده است این موضوع باتوجه‌به ابعاد فنی و پیچیدگی طرح غیرمنصفانه و غیرکارشناسی است.
اجرای یک ایستگاه پمپاژ عظیم با ظرفیت ۱۰ مترمکعب بر ثانیه که دارای سازه‌های متنوع بوده و با تعداد ۱۲ دستگاه الکتروپمپ یک مترمکعب در ثانیه‌ای، تأمین تابلوهای برق خاص، تأمین شیرآلات تا ابعاد ۲۰۰۰ میلی‌متری، تأمین ۳ دستگاه ترانسفورماتور KVA ۸۰۰۰، اجرای یک خط انتقال برق دو مدار به ظرفیت ۱۴ مگاوات و به طول ۱۵ کیلومتر و همچنین اجرای یک خط انتقال آب ۷۵ کیلومتری با قطر ۲۴۰۰ میلی‌متر که قریب به دو کیلومتر آن از زیر بستر رودخانه عبور کرده و ذکر این نکته که محل اجرای پروژه در مجاورت سازه‌ها، مکان‌های باستانی و پارک‌های جنگلی حفاظت شده سازمان محیط‌زیست بوده است، قطعاً نشان‌دهنده اجرای یک طرح عظیم است.
نگارنده در بخشی از مقاله خود با اشاره گذرا به اثربخشی طرح آبرسانی میان‌مدت غدیر در راستای خشکسالی حوضه رودخانه کرخه، این موضوع را خیلی کوچک می‌شمارد.
این در حالی است که باتوجه‌به خشکسالی دوساله حوضه رودخانه کرخه که منبع اصلی تأمین آب قدیم طرح آبرسانی غدیر بوده و کاهش قابل‌ملاحظه حجم آب موجود در سد مخزنی کرخه و پیش‌بینی عدم بارش‌های مناسب در پائیز سال جاری در این حوضه، بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد در صورت عدم تغییر منبع آب طرح آبرسانی غدیر از کرخه به دز در پاییز سال جاری امکان تأمین آب قریب به ۵۲ درصد شهرها، با اختلال جدی مواجه شده و امکان نوبت‌بندی آب شرب در برخی شهرها و حتی امکان قطعی آب شرب بلندمدت تا جایگزینی منبع تأمین آب جدید در برخی از شهرهای دیگر، وجود داشت.
بدیهی است این موضوع یعنی جلوگیری از امکان نوبت‌بندی تأمین آب شرب و قطعی آن در شهرهای هدف، دستاورد بزرگ و اثربخشی برای اجرای این طرح محسوب می‌شود.
این موضوع نشان می‌دهد علاوه بر اجرای سریع این طرح، در زمان بسیار مناسبی نیز برنامه‌ریزی و به سرانجام رسیده و نقش مهمی در جلوگیری از تنش‌های اجتماعی در منطقه داشته است.
نگارنده در بخش دیگری از مقاله خود به وعده وزیر نیرو مبنی بر چند منبعی بودن طرح غدیر اشاره و ضرورت عدم جمع‌آوری تأسیسات تأمین آب منابع کرخه و کارون را یادآوری کرده است. این موضوع همان گونه که وزیر نیرو اشاره کرد یکی از اهداف قابل‌توجه این طرح محسوب می‌شود.
در حال حاضر این طرح امکان تأمین آب از سه منبع کارون، کرخه و دز را داشته و با عنایت به خشکسالی‌های اخیر که در حوضه‌های این رودخانه‌ها متفاوت بوده، این طرح این قابلیت را دارد تا آب شرب شهرهای هدف را از هر یک از منابع مذکور تأمین کند.
طرح‌های میان‌مدت قبلی به‌عنوان طرح‌های پدافند غیرعامل طرح آبرسانی غدیر محسوب شده و همان گونه که وزیر نیرو اذعان داشته است به هیچ رو برنامه‌ای برای جمع‌آوری تأسیسات قبلی وجود ندارد.
نگارنده در بخشی از مقاله خود ناپایداری آب طرح آبرسانی غدیر را ناشی از تأمین آب این طرح از منابع رودخانه‌ای و کانال‌های آبیاری دز دانسته است. دراین‌خصوص توجه به نکات ذیل الزامی است:
منبع تأمین آب قبلی طرح آبرسانی غدیر نیز یک کانال آبیاری به نام پای پل بود. در سنوات گذشته این موضوع به هیچ رو باعث ناپایداری در تأمین آب طرح آبرسانی نشده بود.
همان گونه که نگارنده خود اذعان داشته است؛ محل اصلی تأمین آب طرح آبرسانی غدیر سد مخزنی دز است لیکن جهت تکمیل طرح و آبگیری از سد مخزنی دز در حال حاضر به ۲۸۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
این در حالی است که در حال حاضر طرح مذکور با اعتباری حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان قریب به ۱۱ مترمکعب در ثانیه آب از منابع رودخانه دز که دارای کیفیت مناسب بوده را جهت شهرهای هدف تأمین می‌کند. این موضوع یعنی اجرای طرح آبرسانی میان‌مدت غدیر در واقع وعده دیرینه مسئولان کشوری و اجرایی را مبنی بر تأمین آب شرب شهرهای غرب و مرکز استان از محل رودخانه دز را با حداقل هزینه ممکن که آرزوی دیرینه مردم شهرهای غربی و مرکزی استان بوده را محقق ساخته است.
در صورت تأمین آب شرب طرح آبرسانی غدیر از محل سد مخزنی دز به دلیل اینکه این منبع نیز از منابع سطحی محسوب شده و تحت‌تأثیر سیلاب‌های فصلی قرار دارد، شرایط تا حدودی مشابه با محل آبگیر فعلی خواهد بود.
در خصوص اشاره نگارنده به تأمین آب بی‌کیفیت توسط طرح آبرسانی غدیر در مورخ ۱۱/۰۸/۱۴۰۱ تا ۱۳/۰۸/۱۴۰۱ به نظر می‌رسد عدم اشراف نامبرده به اهداف، وظایف، ویژگی‌ها و مشخصات طرح آبرسانی غدیر سبب قضاوت اشتباه وی شده است. چرا که طرح آبرسانی غدیر در حال حاضر صرفاً یک سامانه انتقال آب خام از منابع بالادستی رودخانه‌ها بوده که آب خام را جهت فرایندهای تصفیه به تصفیه‌خانه‌های ورودی شهرهای هدف تحویل می‌کند و فرایند تصفیه در حال حاضر از وظایف این طرح آبرسانی نیست.
این در حالی است با اجرای سامانه بیو مانیتورینگ در تأسیسات این طرح آبرسانی، امکان شناسایی هرگونه آلایندگی در آب خام فراهم بوده و هیچ‌گونه آلودگی در آب خام مشاهده نشده است.
نگارنده مقاله مذکور به دلیل عدم اشراف به جزئیات اجرایی طرح، درصدهای پیشرفت فیزیکی، در دولت‌های گذشته را اشتباه بیان کرده است.
از سویی دیگر به نظر می‌رسد اشاره به درصدهای پیشرفت فیزیکی طرح در دولت‌های گذشته، با اهداف سیاسی انجام‌گرفته است. چرا که همان گونه که در بند یک جوابیه آمده در اجرای این طرح هیچ‌گونه بزرگ‌نمایی و عدم توجه به دستاوردهای دولت‌های گذشته از سوی وزارت نیرو روی نداده است.
این در حالی است که حتی با فرض صحت درصد پیشرفت فیزیکی بیان شده در دولت سیزدهم، به دلیل اینکه فقط یک سال از عمر این دولت می‌گذرد؛ نشان از توجه ویژه این دولت و وزارت نیرو به طرح آبرسانی غدیر دارد و اتفاقاً خواست و اراده مصمم دولت در اجرای هر چه سریع‌تر طرح آبرسانی را نشان می‌دهد.
در بخشی دیگری از مقاله نگارنده به لزوم احیاء رودخانه کارون اشاره کرده است. فحوای این موضوع اشاره ضمنی نگارنده به این موضوع است که گویی با تأمین آب این طرح آبرسانی از منابع رودخانه دز، احیاء رودخانه کارون مغفول خواهد ماند.
هرچند موضوع احیاء رودخانه کارون موضوعی کاملاً جدا از طرح آبرسانی غدیر بوده لیکن اشاره به این موضوع نشان از عدم اشراف او بر جزئیات اجزا طرح آبرسانی غدیر و شیوه طراحی آن دارد. یکی از اجزا این طرح تصفیه‌خانه‌های آن است. در طراحی تصفیه‌خانه‌های این طرح باتوجه‌به استانداردهای طراحی، می‌بایست برای شرایط حدی و برداشت از رودخانه کارون طراحی شوند؛ بنابراین اشاره به این نکته که استفاده از منابع رودخانه دز به‌عنوان منبع اصلی تأمین آب این طرح باعث عدم توجه به کیفیت آب رودخانه کارون خواهد بود؛ استدلالی کاملاً غیرعلمی و نادرست است.
اغلب اجزای طرح میان‌مدت آن در راستای طرح جامع آن بوده که با یک اقدام جهادی و در کمتر از یک سال علاوه بر اینکه پتانسیل تأمین آب آن از منابع رودخانه دز و کرخه را به ۲۱ مترمکعب در ثانیه افزایش داده، آرزوی دیرینه بخشی از مردم استان خوزستان مبنی بر استفاده از منابع رودخانه دز جهت شرب را محقق ساخته است.
