ضرب سکه از سال 70 شمسی تا به امروز با نگاره‌ای از بیانگذار جمهوری اسلامی "امام خمینی (ره)" به همراه سال ضرب سکه و در روی دیگر تصویری از بارگاه امام هشتم شیعیان بر روی سکه های بانکی و رسمی ایران صورت گرفته است که امروز به سکه امامی و یا طرح جدید معروف میباشد.
سکه امامی و سکه بهار آزادی چه تفاوتی دارند؟
سکه امامی و سکه قدیم بهار آزادی چه از نظر وزن و چه از نظر عیار با یکدیگر تفاوتی ندارند. هر دو با عیار 900 در 1000 و در نوع تمام آن با وزنی معدل 8/135 گرم ضرب شده اند. نرخ سکه طلا در واقع از قیمت سکه امامی تبعیت میکند. بنابراین قیمت سکه تمام طرح جدید (سکه امامی) به عبارتی بیانگر وضعیت قیمت های کلی بازار سکه در ایران با تاثیر مستقیم به روی نرخ های وابسته است. همچنین قیمت سکه های بهار آزادی طرح قدیم، نیم سکه و ربع سکه نیز برگرفته از سکه امامی یا همان طرح جدید است.
با ضرب سکه طرح جدید توسط بانک مرکزی، از همان ابتدا و با توجه به گرایش بازار به خرید سکه با تاریخ ضرب جدید تر، سکه طرح قدیم همیشه در قیمتی پایین تر از سکه های طرح امامی معامله گردیده است. البته در زمان های گذشته وقتی قیمت سکه در سال 1370 در حدود 12500 تومان بوده است سکه قدیم در حدود 2000 تومان ارزانتر معامله شده است.
همچنین سال ضرب سکه نیز بر روی قیمت آن تاثیر گذار است که از سال 86 بنا به دستور العمل بانک مرکزی، در جهت عدم افت قیمت آن به علت تاخیر ضرب، آخرین سال قید شده بر روی سکه طرح جدید همان سال 1386 میباشد. بدین وسیله حتی سکه هایی که در سالهای بعد نیز تولید شده اند با تاریخ ضرب 86 میباشند.
سکه بانکی با سکه غیر بانکی چه تفاوتی دارند؟
فرق سکه بانکی و غیر بانکی در اینست که اولی توسط بانک مرکزی دولت ضرب شده و نوع دوم توسط اشخاص متفرقه. در واقع سکه طلا باید توسط بانک مرکزی و نظارت مستقیم دولت تولید شود تا نسبت عیار طلا و وزن سکه دقیق و مورد تضمین باشد. در مقابل سکه های غیر بانکی با توجه به منفعت سازنده، با عیار پایین تر و بعضا وزن کمتر تولید میشود.
سوال: چطور سکه های بانکی را از نوع غیر بانکی تشخیص دهیم؟
اگر صرفا یک مشتری و خریدار هستید کار برای شما سخت خواهد بود. البته بهترین راه برای خرید سکه مراجعه به عوامل مورد تایید اتحادیه و بانک مرکزی است. سکه های غیر بانکی ممکن است از هر نظر کاملا شبیه سکه های بانکی باشند و شما متوجه اصل بودن و نبودن آن نشوید و در زمان فروش متضرر شوید. اما بهترین روش همانطور که ذکر شد مراجعه به مراکز خرید و فروش سکه که دارای جواز هستند میباشد.
با این وجود بد نیست که برخی از نکاتی که به تشخیص بانکی بودن و غیر بانکی بودن سکه کمک میکند بپردازیم:
1. وزن سکه طلا: یکی از معیار های شناخت سکه وزن آن است. سکه های بانکی وزن دقیق دارند و در صورتی که سکه هایی که توسط عوامل غیر مجاز تولید میشود ممکن است دارای وزن دقیق نباشند.
2. نقش و نگار: طرحی که بر روی انواع سکه ( سکه امامی سکه بهار آزادی طرح قدیم) ضرب گردیده دارای ریز جزئیاتی است که افراد کارشناس با دیدن (بعضا با چشم مسلح) متوجه بانکی و غیر بانکی بودن سکه خواهند شد. برخی از بارزترین موارد گزارش شده، شکل ساختاری کنگره های سکه، مناره های حرم، قوس گنبد و حتی گرد نبودن قالب سکه است.
3. صدای طلا: این یک روش خیلی سنتی است که افراد متخصص همچنان به آن اعتقاد دارند. آنان سکه را بر روی سطح شیشه پرتاب میکنند و سکه بانکی و اصل باید صدایی تیز و یکنواختی را ارائه دهد. در غیر این صورت سکه غیر بانکی خواهد بود.
4. عیار سکه: از نظر عیار، سکه غیر بانکی با نوع اصیل آن تفاوت دارد. طلای بکار رفته در سکه هایی که توسط بانک مرکزی ضرب گردیده است، تماما 18 عیار است. در حالی که افراد سودجو به دنبال ضرب سکه هایی هستند که عیار کمتری نسب به نوع اصلی داشته باشد.
5. سکه بانکی وکیوم شده است: از آنجایی که سکه های بانکی که توسط عوامل مجاز و مورد تایید بانک مرکزی، تهیه و توزیع میشود، دارای وکیوم با هولوگرام هستند. مانند تصویری که از سکه نیری در زیر درج شده است. با این وجود سکه هایی که توسط افراد سودجو ضرب گردیده است فاقد وکیوم و بسته بندی خواهد بود تا قابل پیگیری قضایی نباشند. اما ناگفته نماند که ضرب و جعل وکیوم فروشندگان نیز امر بدیهی میباشد. بنابراین بهترین و مطمئن ترین روش برای خرید سکه مراجه حضوری به عوامل مورد تایید و دارای جواز می باشد.
