نجفعلی میرزایی مدیرعامل «خانه کتاب» وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ارسال یادداشتی به مهر، برنامه‌های تخصصی حوزه کتاب این موسسه را در سال اقتصاد و فرهنگ تشریح کرد. متن این یادداشت به شرح زیر است:
نامگذاری سال توسط رهبری معظم انقلاب اسلامی در راستای ترسیم بلندترین افق‌ها و تبیین مهم‌ترین اولویت‌های تمام دستگاه‌های حاکمیتی نظام اسلامی در هر سال است. اعلام سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی در شرایط بسیار چالش‌انگیز کنونی، نشان از این حقیقت دارد که حساس‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین عنوان‌های رشد و توسعه مطلوب در نگاه رهبری انقلاب در ارتقابخشی به اقتصاد و فرهنگ است. تقویت و بالنده‌سازی این دو حوزه ضامن سلامت و امنیت معنوی و مادی نظام است و همچنین بیمه‌کننده نظام در برابر شبیخون‌های نرم و سخت از طرف دشمنان ماست.
کتاب یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شاخص‌های فرهنگ هر ملت و دولت است. رصدگری کتاب به‌خوبی بیانگر سمت و سوی فرهنگ و بلکه مهم‌ترین عامل شناخت شاخص‌های توسعه در هر کشوری به حساب می‌آید.
خانه کتاب به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای نظام اسلامی در حوزه مدیریت و مهندسی کتاب نیز در برابر تحقق مطالبات رهبری معظم انقلاب اسلامی احساس مسئولیت می‌کند. طبیعی است که کتاب یکی از عوامل شناخت نبض فرهنگ و اقتصاد است. بدون شناخت درستی از وضعیت کتاب اقتصادی و کتاب فرهنگی اصولاً بستر تحقیقات در این دو حوزه را نخواهیم داشت.
یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که خانه کتاب ایران می‌تواند و باید بردارد، تدوین و نشر کتاب‌شناسی‌های تخصصی حوزه اقتصاد و فرهنگ است. این کار با توجه به بانک‌های تخصصی کتاب که هم اکنون در خانه کتاب وجود دارد به‌راحتی قابل تحقق است. نشر چند کتاب با محوریت کتابشناسی و مأخذشناسی اقتصاد و فرهنگ برای عرضه در نمایشگاه کتاب امسال تهران از برنامه‌های در دست اجرای ماست.
همچنین مایل هستیم ضمن اینکه هر سال در بخش ویژه جایزه کتاب سال به آثار برتر قلمروی نامگذاری سال که توسط مقام معظم رهبری اعلام می‌شود جایزه سال در نظر گرفته شود، امسال نیز در پایان سال به بهترین اثر در حوزه اقتصاد و فرهنگ با رویکردی که در نگاه مقام معظم رهبری و شعار امسال وجود دارد جایزه کتاب سال تعلق بگیرد. البته از نظر ساختاری با وجود اینکه خانه کتاب متولی اجرای جوایز است اما باید بخش‌های دیگری از معاونت فرهنگی نیز با این پیشنهاد بنده موافقت کنند. با توجه به رویکردی که در شخصیت و اولویت‌های دکتر سیدعباس صالحی می‌بینیم، بدون تردید در موافقت با این طرح یعنی اعلام جایزه‌ای سالیانه در بخش ویژه کتاب سال با محوریت برگزیدن اثر برتر حوزه‌ای که رهبری آن را به عنوان محور هر سال اعلام می‌کنند، تردید نخواهند کرد.
تدوین سیر مطالعاتی اقتصاد و فرهنگ هم برنامه دیگری است که امیدوارم با توجه به گنجینه اطلاعات مربوط به کتاب ایران در برنامه‌ریزی و طراحی آن موفق شویم. اهمیت سیر مطالعاتی‌ها از دید کسی پنهان نیست. بالاخره اگر بخواهیم شاخص‌های فرهنگی و اقتصادی این نظام در لایه‌های عمومی و نخبگانی مردم عزیز کشورمان نهادینه و زیربنایی شود بایست به فکر تدوین سیرهای مطالعاتی در تمام این حوزه‌ها باشیم. اگر کسی بخواهد در حوزه فرهنگ به اولویت‌ها و مفاهیم پایه و نیز بایسته‌های فرهنگ و غیر آن‌ها واقف شود از کجا باید شروع کند، مطالعه چه متونی در گام اول توصیه می‌شود و دیگر مراحل مطالعاتی این اهداف با چه متون و برنامه‌های مطالعاتی صورت می‌گیرد؟ این‌ها همه با تدوین سیر مطالعاتی فرهنگ و اقتصاد قابل انجام است. در واقع سیر مطالعات نقشه راه کتاب‌خوانی و تکوین شخصیت فرهنگی و علمی است. هر سیر مطالعاتی به نوعی بیانگر رویکرد فلسفی و فکری هر جامعه هم تلقی می‌شود. البته بنده همین‌جا اعلام می‌کنم اگر نهادهایی برای تدوین این سیرهای مطالعاتی اعلام آمادگی کنند ما به کار اطلاع‌رسانی و کتابشناسی تخصصی به آنان بسنده خواهیم کرد.
یکی از مهم‌ترین عوامل مستتر و پنهان در این نامگذاری مناسبات دو حوزه اقتصاد و فرهنگ است. گرچه این دو واژه با واو عطف به هم معطوف شده‌اند اما با نگاهی به دیدگاه‌های دیگر مقام معظم رهبری و نیز توضیحات امسال ایشان به ضرورت توجه به مناسبات فرهنگ و اقتصاد هم می‌رسیم؛ آنجا که فرمودند فرهنگ مبنا و پایه است. طبیعی است که اقتصاد هر ملتی بایست با اصول و مبانی فرهنگی آن فرهنگ بخواند و هماهنگ باشد. اقتصاد و فرهنگ هر دو از یک آبشخور فلسفی سرچشمه می‌گیرند. هم اقتصاد از جهان‌بینی و نظریات و دیدگاه‌ها و بینش‌های بنیادین ناشی می‌شود و هم فرهنگ. در عین حال نقش متقابل هر کدام بر هم باعث می شود که به فکر مناسبت‌شناسی و کشف ارتباطات منطقی اقتصاد و فرهنگ باشیم. اقتصادی که فرهنگی نیست و زیرساخت فرهنگی‌اش با مبانی ما متفاوت است، به آن الگوی توسعه مطلوب مقام معظم رهبری نمی‌رسد و فرهنگی که اقتصادی نیست یعنی به تحقق شاخص‌های کارآمدی و فعالیت و کار مفید (عمل صالح) با چارچوب‌های دینی و اخلاقی بومی ما نمی‌انجامد، البته آن فرهنگ مورد خواست نیست. در نتیجه طرح اقتصاد و فرهنگ یک طرح تحقیقات بسیار مهم بین رشته‌ای هم هست.
سرانجام باید دست به رصد وسیعی در میان کارنامه نشر ایران بزنیم تا دریابیم که جایگاه اقتصاد و فرهنگ با این رویکرد مقام معظم رهبری در کجاست؟ واقعاً ما در محصولات انسانی آموزش و پرورش با کتاب‌های فعلی و روش‌های تربیتی کنونی انسان‌های اقتصادی تربیت می‌کنیم یا انسان‌های فرهنگی یا انسان‌هایی کاملاً اقتصادی ولی با زیرساخت و بینش و با مبنای فرهنگی؟ چنین رصدهایی در دنیای متون آموزش ابتدایی و متوسطه و نیز دانشگاهی تا کنون نبوده است. لازم است با این نگرش و از این منظر به چنین تحقیقاتی هم دست بزنیم.
در پایان اعلام می‌کنم که خانه کتاب ایران با بانک‌های متعدد و متنوع کتابشناسی با هدف توسعه مطالعات و تحقیقات حوزه اقتصاد و فرهنگ آمادگی هر نوع همکاری با تمام نهادهای دولتی و خصوصی و نیز شخصیت‌های محقق و مدیر را دارد. امیدوارم از فردای نشر این خبر، شاهد مطالبات جامعه علمی کشور در راستای کتابشناسی اقتصاد و فرهنگ باشیم. مطالبات مردم عزیز باعث می‌شود ما نیز با برنامه‌های بهتری نسبت به سابق دست به بازسازی و ارتقابخشی بانک‌های اطلاعاتی خودمان بزنیم و در راستای تحقق این مطالبات مهم و راهبردی رهبری نظام گام‌های استوارتری برداریم. با علم به اینکه نرخ و میزان مشروعیت وجود تمام مدیران و مسولان کشور ما به میزان اهتمام واقعی به مطالبات مقام معظم رهبری به عنوان قله حاکمیت و مشروعیت است، تلاش می‌کنیم در این موسسه در حد توان و امکانات برای تحقق این مطالبات گام برداریم.
خبرگزاري مهر
