25درصد پول های مردم محلی برای سرمایه گذاری ندارند

به گزارش ایران اکونومیست، نقدینگی ایران به 550 هزار میلیارد تومان رسیده است. در اوج دورانی که تورم به سرعت رشد می­کرد، اقتصاددانها ریشه تورم را به افزایش نقدینگی در کشور مربوط می­ دانستند. آنها می­ گفتند به دلیل این که نقدینگی در کشور رشد داشته و به خصوص، به این علت که سهم افزایش پایه پولی - همان پول پرقدرت که بانک مرکزی به جامعه تزریق می­ کند و بر اثر گردش پول، پنج تا شش برابر معادل خودش نقدینگی را افزایش می­دهد - در رشد نقدینگی زیاد بود، تورم به شدت زیاد شده است. در اواخر بهمن ماه امسال، بانک مرکزی در آخرین آمار خود اعلام کرد که میزان نقدینگی در پایان آذر ماه 92 با 19.6 درصد رشد نسبت به آبان ماه امسال به 550 هزار میلیارد تومان رسیده است.

میزان پول های سرگردان در نقدینگی کشور به اندازه 25 درصد کل نقدینگی است. این عدد نشان می دهد 25 درصد از سرمایه ها عملا محل مناسبی برای انتقال ندارند.

دو راه عمده برای جمع­آوری پول های سرگردان وجود دارد که مانع تاثیر آنها در تورم می­شود؛ بازار سهام و سپرده ­گذاری بانکی. معمولا هر گاه نقدینگی در کشور افزایش پیدا می­کند، میزان سپرده­ گذاری بانکی و خرید بازار سهام نیز رشد می­کند. آمار بانک مرکزی نشان می ‌دهد در سال 91 زمانی که کل نقدینگی کشور بیش از 29 درصد رشد داشت، میزان سپرده‌های بانک‌ها 22 درصد و حجم بورس نیز 33 درصد رشد کرد. اما مسئله این جاست که میزان نقدینگی سرگردان نیز 28 درصد افزایش یافت. وقتی در اقتصادی نقدینگی رشد می‌کند، بورس و بانک‌ ها نیز بلافاصله دست به کار می‌ شوند که این نقدینگی‌ ها را جذب کنند و اگر نقدینگی به این دو بخش وارد نشود، عملا آنها به بازارهایی مانند سکه، ارز و مسکن می­روند که به تورم دامن می ­­زنند.

در بخش بازار سرمایه ارزش جاری بازار سهام در سال 88، بیش از 45 درصد، در سال 89 بیش از 71 درصد، در سال90 معادل 15 درصد و در سال 91 بیش از 33 درصد افزایش داشته است. سپرده در بانک‌ها نیز در این چهار سال به ترتیب 11، 30، 17 و 22 درصد رشد کرده است. در سال 91، از کل نقدینگی موجود در اقتصاد ایران، بیش از 45 درصد سرگردان بود و 37 درصد از نقدینگی جذب بورس و حدود 18 درصد هم جذب بانک ‌ها شد. پیش از آن، در سال 90 سهم نقدینگی سرگردان به همین میزان بود و سهم بورس کمتر از سال 91 و معادل 36 درصد و سهم بانک‌ ها بیشتر از سال 91 و معادل 19 درصد بود. این وضعیت در سال 89 نیز تقریبا مشابه سال 90 بود. در سال 89 از کل نقدینگی در اقتصاد ایران 44 درصد نقدینگی سرگردان و حدود 38 درصد سهم بورس و 18 درصد سهم سپرده‌ های بانک ‌ها بود. اما در سال 88 وضعیت کاملا متفاوت بود؛ در آن سال، سهم نقدینگی سرگردان از کل نقدینگی در کشور 55 درصد و سهم بورس حدود 28 و سهم سپرده‌ های بانکی 17 درصد بود.

نرخ تورم نیز به تبع نقدینگی افزایش پیدا می ­کرد؛ سیاست‌ های اقتصادی دولت نهم تزریق هرچه بیشتر نقدینگی با توجیه به حرکت درآوردن چرخ‌ های اقتصادی کشور بود و این سیاست باعث شد تا رکورد نرخ تورم پس از 17سال در سال 1387 با ثبت عدد 25.4 درصد شکسته شود. یک سال بعد تورم به یک رقمی شدن نزدیک شد و به 10.9 درصد رسید و حتی در برخی ماه‌های سال1389 تک‌ رقمی هم شد ولی پس از چند ماه، نرخ تورم راه صعود را در پیش گرفت و در سال 89 تورم به 11.9 و در سال 90 به 21.5 درصد رسید. اجرای سیاست هدفمندی یارانه ‌ها از اواخر سال 89 و نمایان شدن اثرات تورمی آن در سال90 و نوسان شدید نرخ ارز در سال 91 زنگ خطری جدی بود که تورم به مرز هشدار رسیده است. در نیمه اول سال 92، نرخ تورم با شتاب هر چه بیشتر به رشد خود ادامه داد تا حدی که در شهریور ماه، بانک مرکزی اعلام کرد نرخ تورم در 12 ماه منتهی به شهریور ‌‌ماه 92 نسبت به 12 ماه منتهی به شهریور ماه 91 معادل 40.1 درصد بوده است. اما دولت جدید، تلاش کرد که رشد نرخ تورم را کاهش دهد. تزریق نقدینگی به جامعه کنترل شد، بازارهای طلا، ارز و مسکن با ثبات روبه­رو شد و عملا از رونق افتاد و بخشی از نقدینگی به بازار سهام و بانکها رفت و عملا افزایش نقدینگی کنترل شد و تورم نیز تا حدی به مهار در آمد. به این ترتیب بود که مرکز آمار ایران، نرخ تورم میانگین در دوازده ماه منتهی به آذرماه سال 92 را 35.5 درصد و همچنین نرخ تورم نقطه به نقطه در این ماه را 28.8 درصد اعلام کرد.

دولت اعلام کرده است که سال 93، سال کنترل تورم و نقدینگی در کشور خواهد بود؛ رییس بانک مرکزی پیش ­بینی کرده که رشد نقدینگی در سال گذشته 23 درصد باشد و بنابراین حجم نقدینگی از 550 هزار میلیارد تومان در آذر ماه سال قبل، به 567 هزار میلیارد تومان در پایان اسفند برسد. محمدباقر نوبخت ، در اواسط دی ماه پیش­بینی کرد نرخ تورم در پایان سال قبل که حدود 35 درصد پیش­بینی شده بوده که با توجه به آمار و ارقام رسمی، از این میزان نیز کمتر خواهد بود. همچنین نوبخت گفته است که برای سال 93 نیز نرخ 25 درصدی برای تورم پیش­بینی شده که کارشناسان اقتصادی معتقدند از 25 درصد نیز کمتر خواهد بود که پیش­بینی بدبینانه و محتاطانه است و در حالت خوشبینانه نرخ تورم به 21 درصد می ­رسد.

دولت پیش ­بینی کرده است که رشد نقدینگی در سال آینده 18 تا 20 درصد افزایش داشته باشد. در حالی که اعلام شد مسکن مهر با تزریق پول پرقدرت به این حوزه، به تنهایی حدود یک چهارم در میزان رشد تورم دخالت داشته است. اما بانک مرکزی در دولت جدید، با سیاست های سختگیرانه تلاش کرده است که به نقدینگی در آستانه لبریز شدن، مقدار بیشتری اضافه نکند. برای مثال، بانک مرکزی در آبان ماه اعلام کرد که پایه پولی در آبان ماه امسال نسبت به آبان سال گذشته ۱۰٫۷ درصد رشد داشته اما آبان 92 نسبت به اسفند سال 91، رشد پایه پولی حدود صفر بوده در حالی که رشد پایه پولی در آبان ۹۱ نسبت به آبان ۹۰ حدود ۳۳٫۴ درصد رشد داشته بوده است.

خبرآنلاین