به گزارش ایران اکونومیست دولتها همواره با کسری بودجه، تورم و افزایش نقدینگی دست به گریبان بوده اند. دولت سیزدهم در بودجه سال ۱۴۰۱ به جای درآمدهای نفتی به دنبال ایجاد درآمدهای پایدار دیگری چون مالیات و نیز صرفه جویی در بخش انرژی بود.
در حال حاضر ایران یکی از کشورهای بدمصرف در حوزه انرژی محسوب میشود. مصرف گاز در ایران به عبارتی ۳ برابر اروپای صنعتی است!
این مصرف در حالی است که ایران با ناترازی علی رغم داشتن غنیترین ذخایر گازی مواجه است! به گفته کارشناسان ایران میتواند با تغییر الگوی مصرف نه «مصرف نکردن» میزان قابل توجهی باری دولت ایجاد کند.
در این راستا طرح تعرفه پلکانی برای پرداخت هزینه واقعی تعریف شد تا در زمستان با ناترازی در بخش خانگی و صنعتی مواجه نشویم.طرح «تعرفه پلکانی» یا IBT طرحی است که برای بخش انرژی طراحی شد تا با واقعی شدن قیمت انرژی به خصوص گاز علاوهبر فرهنگ سازی دراین بخش با اصلاح اگوی مصرف درآمد پایداری برای دولت ایجاد و یا این مبلغ صرف زیرساختهای فروسده در صنعت برق و یا آب شود.
محمدحسین عسگری معاون سابق توسعه بازار و مطالعات اقتصادی شرکت بورس انرژی ایران در گفت وگو با «مهر» گفت: در همه جای دنیا مصرف انرژی بر اساس کنترل قمیتی است، از این جهت هر گونه توصیه برای اصلاح نحوه مصرف گاز بی فایده است. چه بسا طی همه این سالها بی فایده بوده و ما اکنون به سمت پلکانی کردن قیمت مصرف گاز رفته ایم. چرا که وقتی قیمت کالایی واقعی باشد و مصرف کننده قمیت اصلی آن را پرداخت کند قطعاً روش مصرف را تغییر و دقت بیشتری در این خصوص میکند.
این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: در حال حاضر ارزش ذاتی گاز مصرفی در ایران نسبت به هزینهای که برای تولید میکنیم، یک بیستم است! یعنی گاز را گران تولید و ارزانتر از حتی تولید میفروشیم! وقتی قیمت این کالای با ارزش تا این حد پایین است، قطعاً مصرف افزایش مییابد و مردم نیز تلاشی برای رعایت و یا تغییر الگوی مصرف نمیکنند. بنابراین باید قیمتها متعادل و واقعی شود تا کسانی که بیشتر مصرف میکنند هزینه آن را بپردازند و کسانی که مصرف استاندارد و درستی دارند نیز به همان میزان پرداخت کنند. این استاد دانشگاه تاکید که، غیر از واقعی کردن قیمت گاز هیچ راهی جز برای صرفه جویی کردن نداریم. چند دهه این مساله را تکرار میکنیم اما کسی گوش نداد امیدواریم این دولت بتواند این طرح را اجرا کند.
معاون سابق توسعه بازار و مطالعات اقتصادی شرکت بورس انرژی در ادامه اظهار کرد: وقتی کالایی را فروخته و رقمی بابت آن دریافت میکنیم، اگر این عدد بالاتر از ارزش واقعی باشد، شبه مالیات است و اگر کمتر از ارزش واقعی باشد همان قیمت تمام شده آن کالا است که این موضوع در خصوص گاز نیز صدق میکند. بخشی از عدد به دست آمده که ارزش ذاتی کالاست به خزانه دولت بر میگردد و و بخش دیگر که فرآیند تولید است به شرکت تولید کننده در نتیجه بخشی که در خزانه است را دولت به هر طریقی تصمیم بگیرد هزینه میکند.
عسکری در پایان تاکید کرد: مبلغی که از اجرای طرح تعرفه پلکانی به دست میآید و وارد خزانه دولت میشود، میتواند صرف کسری بودجه دولت شود. چرا که دولت برای کاهش کسری و بودجه نقدینگی را افزایش میدهد و در نتیجه سبب تورم میشود که با این روش هم کسری بودجه جبران شده و هم نقدینگی کاهش یافته و هم مانع تورم میشود. پس راهی جز اجرای طرح تعرفه پلکانی نداریم.
