به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از «سای‌تک دیلی»، یک تیم بین‌المللی چند حوزه‌ای از دانشمندان به رهبری محققان دانشگاه «نیو ساوت ولز» اولین طبقه‌بندی کامل اکوسیستم‌های جهان در سرتاسر خشکی‌ها، رودها، تالاب‌ها و اقیانوس‌ها را ارایه کرده‌اند. این گونه شناسی یا تیپ بندی بوم شناختی به بهبود حفاظت و نگهداری از تنوع زیستی که برای رفاه انسان حیاتی است، کمک خواهد کرد.
اتحادیه بین‌المللی برای حفظ طبیعت (IUCN) بیش از یک هزار و ۴۰۰ سازمان و کشور در آن عضویت دارند و چندین نهاد و دانشگاه و بیش از ۱۰۰ دانشمند حوزه اکوسیستم از سرتاسر جهان در این همکاری گسترده دخالت داشته‌اند.
این تحقیقات که به تازگی در نشریه «نیچر» منتشر شده است، درباره علم این طبقه بندی کاوش می‌کند و اینکه چگونه می‌تواند به کشورهای منفرد برای تحقق هدف‌های سیاست جهان یاری رساند. اتحادیه بین‌المللی حفظ طبیعت اولین نسخه عمومی این طبقه بندی را با کمک دانشگاه نیو ساوت ولز در سال ۲۰۲۰ منتشر کرد و محققان از آن زمان تاکنون آن را به روز رسانی کرده و ارتقا داده‌اند.
پروفسور «دیوید کیت» از دانشگاه نیو ساوت ولز و از دست اندرکاران اصلی این تحقیق می‌گوید: برای اولین بار یک پلتفرم مشترک داریم که مجموعه کامل اکوسیستم‌های کل سیاره زمین را شناسایی، تعریف و توصیف می‌کند.
وی افزود: ممکن است عجیب به نظر برسد که تا کنون این مجموعه را نداشتیم، از لحاظ تاریخی دانشمندان به طور جداگانه در زمینه اکوسیستم‌های دریایی، آب شیرین و زمینی (خشکی) کار می‌کردند. این اولین بار است که تمام این دانش و اطلاعات مبسوط در یک چارچوب واحد با استفاده از یک تئوری مشترک در ورای این حوزه‌ها در کنار هم قرار گرفته‌اند.
این طبقه بندی به ما اجازه می‌دهد که روندهای فراگیر جهانی مانند اینکه انسان‌ها چگونه اکوسیستم‌ها را تغییر می‌دهند، درک کنیم. ۱۰ درصد از اکوسیستم‌ها بطور مصنوعی توسط انسان‌ها ایجاد و حفظ شده‌اند، اما بیش از ۳۰ درصد از سطح خشکی زمین را اشغال می‌کنند. آنچه باقی می‌ماند میزبان (یا سکونتگاه) ۹۴ درصد از گونه‌های در معرض تهدید در فهرست قرمز IUCN است.
پروفسور «ریچارد کینگزفورد» نیز گفت: در سطح سیاست‌گذاری، این اولین باری است که یک چنین نگاه کلی داریم.
وی افزود: در یک سطح کلی‌تر ، این نگاه کلی به سیاست‌گذاران و صنایع اجازه می‌دهد تا ابتکارات خود را در یک چارچوب کلی طراحی کنند. برای دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی (NGOs) که در کشورهای مختلف کار می‌کنند، این نگاه کلی می‌تواند به تصمیمات آگاهانه درباره محافظت از اکوسیستم‌ها منجر شود.
در سطح جهانی، کشورها تلاش های خود را زیر چتر «کنوانسیون تنوع بیولوژیکی سازمان ملل متحد» (CBD) هماهنگ می‌کنند؛ کنوانسیونی که در پایان سال جاری میلادی برای تمدید مطرح خواهد شد. هیات‌هایی از ۱۹۳ کشور جهان در ماه دسامبر در پانزدهمین کنفرانس کشورهای عضو این کنوانسیون در مونترئال کانادا دیدار خواهند کرد تا درباره آینده این کنوانسیون بحث، بررسی و توافق کنند. مقدمات این نشست حاکی از تاکید قوی‌تر بر حفاظت و مدیریت بهتر اکوسیستم‌ها در دهه‌های آینده است.
پروفسور «امیلی نیکلسون» از دانشگاه «دیکین» (Deakin) گفت: این طبقه بندی بوم شناختی جهانی امکان بررسی تغییرات جاری در اکوسیستم‌ها و شناسایی اکوسیستم‌های تهدید شده و نیز برنامه‌ریزی بهتر برای اقدامات پیشگیرانه را فراهم می‌سازد.
تمام اکوسیستم‌های جهان نشانی از تاثیرات انسانی دارند و بسیاری از آنها در معرض خطر فروپاشی هستند که این امر پیامدهایی برای زیستگاه‌های گونه‌ها، تنوع ژنتیکی، خدمات اکوسیستم، توسعه پایدار و رفاه انسان دربردارد.
این طبقه بندی جدید یک ساختار سلسله‌مراتبی با ۶ سطح دارد. سطوح بالایی آن سیاره زمین را به قلمروهای اصلی شامل اکوسیستم‌های زمینی، دریایی و آب شیرین تقسیم می‌کند. سطوح میانی و پایینی نیز تقسیمات جزیی‌تری از اکوسیستم‌ها دارند.
به گفته پروفسور کیت، مرحله مهم بعدی کار در این زمینه برای ارتقای مدیریت اکوسیستم‌ها، ایجاد نقشه‌ها و نظارت‌های جهانی است.
