باستان‌شناسان درطول این سال‌ها، اکتشافات حیرت‌آوری داشته‌اند. این اکتشافات دیدگاه و تفکر ما راجع به اینکه چطور گونه ما، مبدل به تنها گونه انسانی روی کره زمین شده و همچنین نحوه پیدایش تمدن‌ها در سراسر جهان و نحوه آغاز تجارت بین‌المللی را تغییر داده است.
در اواخر قرن نوزدهم، باستان‌شناسی به نام هاینریش شلیمان، دایره‌ای متشکل از شش گور سلطنتی را در ارگ موکنای در بخش جنوبی یونان، حفاری کرد. او در این مکان مجموعه‌ای از گنجینه‌های طلا متعلق به قرن شانزدهم قبل از میلاد مسیح، شامل "نقاب آگاممنون" را یافت که معتقد بود این نقاب توسط حاکم افسانه‌ای موکنای که در جنگ تروا می‌جنگید، استفاده می‌شده. در این میان جک دیویس، از دانشگاه سینسیناتی اوهایو، این امر را بسیار بعید می‌داند ولی معتقد است که این یافته، درک ما از مدیترانه را متحول کرده و تمدن‌های در محدوده دریای اژه متعلق به دوره پیش از یونان تاریخی که قبلا برای ما ناشناخته بودند را آشکار کرده است.
در سال ۱۹۷۴، هنگامی که کارگران مشغول حفاری در نزدیکی شهر شیان چین بودند، به یک مجسمه سفالی سرباز آماده جنگ، در ابعادی واقعی برخوردند. باستان‌شناسان سریعا در این منطقه یک لشکر سفالین را یافتند که از مقبره امپراتوری متعلق به قرن سوم قبل از میلاد به نام کین شی هوانگ محافظت می‌کردند. رووان فلاد، از دانشگاه هاروارد به این نکته اشاره کرده که این سایت، همراه با یینسو، آخرین پایتخت سلسله شانگ از اهمیت بالایی برخوردار بوده‌اند.
شهر یینسو که تاریخچه‌اش به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد مسیح می‌رسد و به مراتب بزرگتر از منطقه لشکر سفالین است، از دوران طلایی فرهنگ اولیه چین پرده برمی‌دارد که دارای قصرهای متعدد، سیستم کنترل سیل و حتی استخوان‌های منقوش به کتیبه (که قدیمی‌ترین شواهد مکتوب چینی هستند) بوده است. طبق گفته فلاد :«هردوی این مکان‌ها، اکتشافات چیزهایی بودند که مدت‌ها بود که به دست فراموشی سپرده شده بودند.»
در سال ۱۷۹۷، عتیقه‌شناسی به نام جان فرر در نامه‌ای به همکارانش، به توصیف سنگ‌های تیز شده‌ای پرداخت که توسط کارگرانی در هوکسن انگلیس پیدا شده است. این سنگ‌ها در عمق ۴ متری زمین و در کنار استخوان‌های حیواناتی ناشناخته و غول پیکر و زیر لایه‌هایی که به نظر می‌رسید روزگاری ته دریا را پوشش می‌دادند، یافت شده بود. فرر بر این باور بود که این تبرها، متعلق به دوران بسیار دوری هستنند؛ حتی فراتر از دنیای کنونی.
مایک پارکر پیرسون از دانشگاه کالج لندن دراین باره می‌گوید:« با توجه به آنچه ما می‌دانیم، این اکتشافات تبرهای دستی متعلق به دوران پارینه سنگی هستند که برای اولین بار، گذشته طولانی مدت و عمیق بشر را آشکار کرده و نظریه کتاب مقدس که دنیا در سال ۴۰۰۴ پیش از میلاد مسیح به وجود آمده را به چالش می‌کشد.»
این کشتی غرق شده در عصر برنز که در سال ۱۹۸۲ در سواحل ترکیه کشف شد، طبق گفته برندان فولی از دانشگاه لوند سوئد، یکی از حیرت‌آورترین اکتشافات زیر آب است. همان هنگام که این کشتی با عبارت "وال استریت در یک کشتی" توصیف شد، درک تاریخ‌شناسان از آن دوران را با آشکار کردن شبکه شگفت‌انگیزی از ارتباطات تجاری تغییر داد. محموله‌های این کشتی متروکه دست کم از ۱۱ فرهنگ متعدد بودند و شامل مواردی از اسلحه و جواهرات گرفته تا تخم شترمرغ، کشمش، ادویه‌جات و شمش مس از نقاط دوردستی مثل مصر، قبرس و آسیا می‌شدند.
طبق گفته آدام بروم از دانشگاه گریفیث استرالیا،کشف حیرت‌آور انسان‌های کوچکی که روزگاری در جزیره فلورس در اندونزی زندگی می‌کردند، لحظه فوق‌العاده‌ای برای باستان‌شناسی مدرن بود؛ در این حد که دانشمندان این رشته، هنوز به یاد دارند که در هنگام شنیدن این خبر، دقیقا کجا بودند. استخوان‌های کوچکی که در سال ۲۰۰۳ در یک غار کشف شد، حکایت از آن داشت که این افراد (کهHomo floresiensis نامیده شدند) تنها حدود یک متر قد می‌کشیدند و در کنار مارمولک‌های غول‌پیکر زندگی می‌کردند. بروم دراین باره گفته:« این یک یافته شوکه کننده و غیرمنتظره بود.»
