به گزارش ایران اکونومیست، انتشار گزارشی در رسانه‌ها در خصوص میزان ارزبری گوشی‌های آیفون در شش‌ماهه انتهایی سال گذشته و سپس تکذیب برخی از مسئولان ابهاماتی در این زمینه بوجود آورده است.
در این گزارش به طور خلاصه اشاره شده است «با توجه به اینکه واردات گوشی‌های آیفون ۱۳، فقط در نیمه دوم سال گذشته به تنهایی حدود ۹۰۰ میلیون دلار ارز از منابع ارزی کشور را به خود اختصاص داده است، پیش‌بینی می‌شود با رجیستر شدن گوشی‌های آیفون ۱۴ موجود در بازار، بابت واردات این گوشی‌ها، شاهد هدر رفت حداقل یک میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی تا انتهای امسال باشیم.»
اما مسئولان امر در واکنش به این گزارش اظهار داشتند: «میزان تأمین ارز در ۷ ماهه ابتدایی امسال برای گوشی‌های آیفون حدود ۲۶۰ میلیون دلار بوده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۷ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰) رقم ۲۵۰ میلیون دلار کاهش داشته است.»
اکبر سلطانی، کارشناس ارشد سامانه همتا در گفت‌وگو با ایران اکونومیست در خصوص ابهامات مطرح شده پیرامون میزان واردات گوشی تلفن همراه آیفون در سال گذشته گفت: هر چند پیش‌بینی صورت گرفته در مورد میزان ارزبری آیفون ۱۴ (حدود ۱ میلیارد دلار براساس ارزبری مدل آیفون ۱۳ در سال گذشته)، به لحاظ آماری از دقت کافی برخوردار بوده اما بنا به دلایلی که در ادامه ذکر می‌شود، این آمار توسط سخنگوی بانک مرکزی تأیید نشده است.
میزان واردات یک کالا لزوماً برابر با آمارهای رسمی نیست!
کارشناس ارشد سامانه همتا تشریح کرد: در وهله نخست باید به این مسئله اشاره کرد که میزان کالای وارد شده به کشور لزوماً برابر با میزان واردات رسمی نیست؛ چراکه بخشی از نیاز بازار ممکن است از طریق رویه‌های غیررسمی همچون قاچاق، تأمین شود؛ از همین رو، هر چند امکان قاچاق تلفن‌همراه با اجرای طرح رجیستری تقریباً از بین رفته است، اما واردات غیررسمی این کالا به کشور از طریق رویه مسافری انجام می‌شود.
سلطانی ادامه داد: از آنجا که آمار میزان واردات گوشی تلفن‌همراه از طریق رویه مسافری در اختیار بانک مرکزی نیست، آمارهای اعلامی از سوی این بانک (میزان تخصیص ارز به واردات گوشی) برابر با کل واردات صورت گرفته نیست.
وی افزود: نکته دوم این است که به طور طبیعی میان موعد تأمین ارز برای واردات یک کالا تا هنگام ترخیص و ورود قطعی کالا به کشور، یک فاصله زمانی منطقی وجود دارد و همین عامل ممکن است موجب شکل‌گیری اختلافات آماری میان گزارشات گمرک و بانک مرکزی در مقاطع زمانی مختلف شود؛ بنابراین منطقی است که در یک بازه زمانی مشخص، آمار گمرک و یا سامانه همتا به دلیل قطعی بودن ترخیص کالا، مبنای میزان ارزبری کالاهای وارداتی قرار گیرد.
نیم میلیارد دلار، واردات گوشی‌های آیفون در ۷ ماهه امسال
سلطانی با اشاره به آمارهای سامانه همتا در خصوص میزان واردات تلفن‌همراه به کشور بیان کرد: در ۷ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ حدود ۴۷۰ میلیون دلار گوشی آیفون وارد کشور شده که از این میزان ۳۷۰ میلیون دلار از طریق رویه تجاری و ۱۰۰ میلیون دلار از طریق رویه مسافری وارد شده است.
وی ادامه داد: ارزش کل گوشی‌های آیفون وارد شده به کشور در ۷ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ نیز حدود ۵۳۰ میلیون دلار بوده که از این میزان ۲۳۰ میلیون دلار از طریق رویه تجاری و ۳۰۰ میلیون دلار از طریق رویه مسافری وارد کشور شده است؛ بنابراین اگر چه آمار واردات رسمی گوشی‌های آیفون حدود ۱۴۰ میلیون دلار کاهش داشته اما ارزش کل واردات گوشی‌های این برند در مجموع دو رویه تجاری و مسافری، حدود ۶۰ میلیون دلار افزایش داشته است.
سال گذشته چه مقدار آیفون ۱۳ وارد کشور شد؟
سلطانی در مورد میزان دقیق واردات گوشی آیفون به کشور در سال گذشته اظهار داشت: از مجموع ۴.۴ میلیارد دلار گوشی وارد شده به کشور (از هر دو مسیر تجاری و مسافری) در سال ۱۴۰۰، حدود ۱.۴ میلیارد دلار صرف واردات گوشی آیفون شده است که از این مقدار حدود ۱ میلیارد دلار صرفاً در شش ماهه دوم این سال وارد کشور شده است. از این ۱ میلیارد دلار نیز، بیش از ۸۵۰ میلیون دلار نیز به طور مشخص به واردات آیفون (سری ۱۳) اختصاص یافته است که تنها ۵۰ میلیون دلار از طریق رویه مسافری وارد کشور شده و مابقی به صورت رسمی و در همین بازه زمانی وارد کشور شده است.
کارشناس ارشد سامانه همتا در پایان اظهارات خود به این مسئله اشاره کرد که کلیه آمار و ارقام ارائه شده از سوی سامانه همتا، قابلیت استعلام از سوی گمرک را دارند.
به گزارش مهر، در پایان باید به یک نکته مهم در مورد محاسبه میزان هدررفت منابع ارزی و جلوگیری از واردات و مصرف ارز برای کالاهای غیرضروری اشاره کرد؛ به طور کلی واردات گوشی تلفن همراه یا هر کالای دیگر از طرق غیر رسمی اعم از قاچاق، مسافری یا استثنائات تجاری، علاوه بر خروج ارز از کشور، به دلیل تأمین ارز از بازار آزاد و ایجاد فشار تقاضا، اثر منفی بر بازار ارز می‌گذارد.
بنابراین، این گزاره که «چون ارز مورد نیاز برای واردات این کالاها به صورت رسمی توسط بانک مرکزی تأمین و تخصیص داده نمی‌شود، پس فشاری به منابع ارزی از این محل وارد نمی‌شود»، از اساس اشتباه بوده و فاقد منطق اقتصادی است. موضوعی که مکرراً از سوی مقامات فعلی و پیشین بانک مرکزی نیز مورد تأیید و تأکید قرار گرفته است.
بنابراین برای محاسبه میزان ارزبری واردات گوشی‌تلفن‌همراه لوکس مثل آیفون ۱۳، بایستی مجموع رویه مسافری و تجاری را در نظر گرفت.
