بحران انرژی در اروپا؛ زمستان ۲۰۲۳ را دریابید

به گزارش روز سه‌شنبه ایران اکونومیست، شبکه خبری "سی ان بی سی" در مطلبی بحران انرژی حاکم بر اروپا را در مقایسه با آنچه که قرار است در فصل سرمای سال ۲۰۲۳ رخ دهد، ناچیز توصیف کرد و نوشت: با بالارفتن بی سابقه بهای انرژی و نرخ تورم در بسیاری از کشورها، سیاستمداران و دولت ها خود را برای ناآرامی های مدنی احتمالی آماده می کنند.

تارنمای این شبکه خبری آمریکایی در ادامه آورده است: به عقیده کارشناسان، اقتصاد جهانی در حال حاضر در محاصره جنگ در اروپا، کمبود نفت، گرانی گاز و غذا و تورم بالا قرار دارد.

اما اکنون مدیران بزرگ شرکت های نفتی هشدار داده اند که این وضعیت تنها محدود به زمستان جاری نمی شود و زمستان ۲۰۲۳ وضعیتی به مراتب وخیم تر از سال جاری خواهد داشت.

«برنارد لونی» مدیرعامل شرکت نفتی «بریتیش پترولیوم» (BP) در اظهاراتی اعلام کرد که قبض های انرژی به طرز بی سابقه ای غیرقابل پرداخت شده و برخی از مردم در حال حاضر ۵۰ درصد از درآمد خود و یا حتی بیش از آن را صرف  پرداخت بهای انرژی می کنند.

وی که این سخنان را در مصاحبه با این شبکه خبری بر زبان می آورد، تاکید کرد: من فکر می‌کنم برای زمستان امسال بحران تاحدودی برطرف شده، اما زمستان آینده در اروپا چالش‌برانگیزتر است.

براساس اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، ذخیره گاز اروپا برای سال جاری ۹۰ درصد است، اما بخش عمده ای از آن از طریق گاز روسیه مرتفع شد. ولی سال بعد چه؟  

«کلودیو دسکالزی» مدیرعامل شرکت نفتی چند ملیتی "انی" (Eni) در این مورد گفت: ما  زمستان امسال در شرایط خوبی هستیم. اما موضوع زمستان امسال نیست. ما سال آینده ۹۸ درصد گاز کمتری داریم و شاید هیچ.

تحلیلگران هشدار داده اند که این امر می تواند به بروز ناآرامی های اجتماعی منجر شود. تظاهرات ضد دولتی در آلمان و اتریش در ماه سپتامبر و جمهوری چک در هفته گذشته ممکن است تنها بخش کوچکی از رویدادهای پیش رو باشد.

روزنامه تایمز نیز در مطلبی با این عنوان که "اگر بحران کنونی را بد می دانید، منتظر زمستان سال آینده باشید"، زمستان ۲۰۲۳ را فاجعه بار پیش بینی کرد.  

در مطلب درج شده در این روزنامه آمده است: در نتیجه کاهش صادرات نفتی و زغال سنگی روسیه، سال آینده وقتی سوختی وجود نداشته باشد، برق هم نیست و بنابراین قیمت‌ هر دو منبع انرژی بالا می رود. هرچند ناظران کمبود گاز و متعاقب آن افزایش بهای قیمت انرژی را به دلیل تحریم روسیه نمی دانند و عواملی از جمله افزایش غیرمنتظره فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی پس از همه گیری کووید-۱۹، کمبود ظرفیت پالایشی ناشی از آتش‌سوزی‌های بی‌شمار، اعتصاب‌های کارگری و سایر فعالیت‌های تعمیر و نگهداری و تورم می دانند که فشار بسیاری بر قیمت ها وارد کرده است.

تایم در ادامه یادآور می شود که وضعیت حاکم کنونی نسبت به سال آینده شوخی بیش نیست. درواقع برای شروع، امسال آنقدر که می‌توانست بد نیست. اما سال آینده این امکان وجود دارد که رئیس جمهوری روسیه با هدف مجازات اروپا بحران بدتری برای اروپا رقم بزند و متعاقب آن ناآرامی های دیگری آغاز گردد. وضعیتی که می تواند بحرانی بسیار بزرگ تر از آنچه که در حال حاضر اروپا شاهد است، رقم بزند.  

در گزارش این روزنامه آمده است: درواقع وقتی اروپا زمستان امسال را پشت سر بگذارد، ذخایر سوخت خود را تمام کرده و یافتن راهی برای دوباره پر کردن آن دشوارتر خواهد بود. در سال جاری، با وجود تحریم ها و درگیری ها، بیش از ۴۰ درصد از گاز ذخیره شده اروپا برای زمستان امسال از روسیه تامین شد. اما از سال ۲۰۲۳ به بعد، اروپا مجبور است انرژی مورد نیاز را از جاهای دیگر تامین کند؛ موضوعی که آن را در رقابت مستقیم با سایر کشورها قرار داده و منجر به جنگ بر سر منابع می شود.

واقعیت ساده این است که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت یعنی فاصله ۶ ماه تا دو سال، در هیچ کجا منابع کافی وجود خواهد داشت و گاز آمریکا هم نمی تواند جهان را نجات دهد. همانگونه که داده ها نیز نشان می دهد آمریکا نمی تواند به رشد صادرات ۱۲ درصدی گاز "ال ان جی" که در سال جاری در پیش گرفت ادامه دهد زیرا زیرساخت کافی برای آن وجود ندارد.

اما این تنها کشورهای ثروتمند آمریکای شمالی و شمال اروپا نیستند که بیشترین آسیب را از بحران انرژی، متحمل خواهند شد. بحران انرژی جهانی است و کشورهای فقیرتر همین حالا هم با خاموشی، اعتراضات و پیامدهای شدید متعاقب آن روبرو هستند،  زیرا افزایش تقاضا در اروپا و آسیا قیمت سوخت را به بالاتر از توان کشورهای در حال توسعه رسانده است. سریلانکا، پاکستان، اکوادور و هائیتی تنها چند کشور فقیر هستند که به دلیل تورم انرژی، کمبود سوخت و تظاهرات خشونت‌آمیز با کمبود نقدینگی روبرو هستند.

"یورونیوز" نیز در گزارشی با پرداختن به سناریوهای ممکن در نتیجه بحران انرژی نوشت: دولت‌های اروپایی در تلاش هستند تا برای زمستان امسال آماده شوند، آن هم در شرایطی که وقت زیادی برای مقابله با بحران کمبود گاز و خاموشی ندارند.  

این شبکه خبری در گزارش خود با بیان اینکه گاز نزدیک به ۲۰ درصد از تولید برق اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داد و نیمی از آن برای مصارف گرمایش بکار رفت، با توجه به خشکسالی و کاهش تولید برق آبی، چشم انداز پیش روی دولت های اروپایی را دشوار خواند.  

به نوشته یرونیوز، اینکه بدترین سناریوی ممکن چه خواهد بود، به باور کارشناسان بخش صنعت به عنوان بزرگترین مصرف کننده گاز احتمالا نخستین قربانی بحران حاکم است. «آن سوفی کوربو» محقق بخش انرژی در دانشگاه کلمبیا معتقد است اگر هوای سرد پیش‌بینی شود، احتمالا ابتدا از بخش صنایع خواسته می شود که مصرف را کاهش دهند».

وی افزود: اگر این اقدام برای کاهش تقاضا در شرایط بحرانی کارساز نباشد، ممکن است عرضه گاز برای شرکت‌های تجاری کاهش یابد و مغازه‌ها و مشاغل نیز مجبور به تعطیلی شوند.

«آگاتا لاسکات استراکوتا» محقق ارشد مرکز مطالعات شرق در لهستان نیز معتقد است یکی از چالش های بزرگ  اروپا میزان هماهنگی و همبستگی در طول بحران است.

وی تاکید کرد: در حالی که زمستان امسال ممکن است شامل سناریوهایی بسیار ترسناک نباشد، اما این وضعیت محدود به سال جاری نبوده و تا سال ها ادامه خواهد داشت. به باور وی اروپا در تابستان سال آینده با چالش بزرگ پر کردن ذخایر گازی خود روبرو خواهد بود.

این پژوهشگر ارشد لهستانی تشریح کرد: من مطمئن هستم که این بحران دستکم تا سه سال به طول می انجامد و سال آینده بسیار چالش برانگیز خواهد بود، زیرا ما به احتمال زیاد شاهد تخلیه کامل ذخایر گاز خواهیم بود.