به گزارش ایران اکونومیست، مجتبی یوسفی، عضو کمیسیون عمران مجلس اخیراً در یک برنامه تلوزیونی گفته است که به‌دلیل اینکه در فصل سرد سال مصرف خانگی از روزانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب به ۶۵۰ میلیون متر مکعب افزایش پیدا می‌کند و این موضوع باعث می‌شود بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز ناترازی داشته باشیم.
به گفته وی ایران سومین کشور تولیدکننده گاز در جهان و دومین کشور از حیث ذخایر است. مصرف گاز در ایران به اندازه دو برابر اتحادیه اروپا است.
اظهارات این نماینده مجلس در فضای مجازی و رسانه‌های خبری گوناگون بازنشر شده است؛ در این گزارش مصرف گاز در ایران و اتحادیه اروپا را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.
در گزارش سالانه شرکت بریتیش پترولیوم با عنوان «مرور آماری انرژی جهان ۲۰۲۲»، میزان تولید و مصرف گاز در کشورهای گوناگون بررسی شده است. بر اساس این گزارش سهم ایران در حوزه تولید گاز دنیا، ۶.۴ درصد و در حوزه مصرف، ۶ درصد است. بنابراین می‌توان گفت که تفاوت حجم تولید و مصرف، بسیار نزدیک به یکدیگر بوده و فقط ۰.۴ درصد است.
در میان کشورهای مطرح تولیدکننده و مصرف‌کننده گاز، تنها کشور چین مصرف بیشتری نسبت به تولید گاز خود داشته است. البته در این زمینه باید به جمعیت این کشور توجه شود. همچنین کشورهایی مانند آمریکا و روسیه نسبت به ایران جمعیت بیشتری دارند؛ بنابراین شاخص تولید به مصرف آن‌ها در مقایسه با ایران وضعیت بهتری دارد.
مقایسه سرانه مصرف گاز ایران با آمریکا و روسیه
طبق بررسی آمارهای شرکت بریتیش پترولیوم نرخ رشد مصرف طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ نیز بیانگر این است که مصرف گاز ایران نسبت به آمریکا و روسیه، در ۱۰ سال اخیر، بیشتر بوده است.
به گفته کارشناسان بازار انرژی، درباره نسبت بین میزان تولید و مصرف گاز باید به جمعیت کشورها توجه شود. در بین کشورهای دارای بیشترین تولید و مصرف گاز، چین با حدود ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر رتبه اول جمعیت، آمریکا با حدود ۳۳۳ میلیون نفر رتبه سوم جمعیت، روسیه با حدود ۱۴۲ میلیون نفر رتبه نهم جمعیت و ایران با حدود ۸۵ میلیون نفر رتبه هفدهم جمعیت جهان را دارا است.
اگر شاخص جمعیتی را ملاک قرار دهیم، مصرف گاز ایران از چین، بسیار بالاتر و از آمریکا نیز کمی بیشتر است؛ اما از روسیه کمتر است. بنابراین روسیه، ایران، آمریکا و چین در رتبه‌های اول تا چهارم قرار می‌گیرند و ایران در مصرف گاز، رتبه دوم را کسب می‌کند.
مقایسه مصرف گاز در کشورهای ایران، روسیه، آمریکا، چین و اتحادیه اروپا
مقایسه سرانه مصرف گاز در کشورهای ایران، روسیه، آمریکا، چین و اتحادیه اروپا
آیا ایرانی‌ها بیشتر از شهروندان اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌کنند؟
در انجام مقایسه میان مصرف گاز کشورها، می‌بایست عوامل اقلیمی و جغرافیایی را در نظر گرفت؛ به عنوان مثال کشورهایی مانند روسیه و آمریکا و بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا بیشتر از کشورمان تحت تأثیر سرمای زمستان هستند. به همین دلیل کارشناسان انرژی معتقدند که که مصرف بیشتر کشورهایی مانند روسیه و آمریکا تا حدی توجیه‌پذیر خواهد بود.
مصرف گاز در ایران غیربهینه است
حامد حوری‌جعفری، کارشناس اقتصاد انرژی با اشاره به مصرف بی‌رویه انرژی در ایران گفته است: متوسط سرانه مصرف گاز در ایران ۶.۷ برابر سرانه مصرف دنیاست، یعنی بیش از ۶ برابر متوسط دنیا گاز مصرف می‌کنیم و مصرف انرژی‌مان مبتنی بر گاز است.
وی با تأکید بر ضرورت جلوگیری از هدررفت انرژی در ایران اظهار داشت: سرانه مصرف گاز در ایران ۳ برابر سرانه مصرف در کل اتحادیه اروپا است. در ایران به ازای هر ۱ نفر جمعیت ۳ برابر میزان کل اتحادیه اروپا گاز مصرف می‌شود. ما دومین دارنده ذخایر گازی هستیم و ظرفیت‌های عظیمی برای تولید گاز داریم، اما چالش اساسی مصرف بی‌رویه است که در بخش‌های مختلف رخ می‌دهد.
با بررسی آمار جهانی تولید ومصرف گاز می‌توان گفت که مصرف گاز ایران، تقریباً معادل ۳ کشور اروپایی، آلمان، ایتالیا و انگلستان با مجموع ۲۳۹.۹ میلیاردمترمکعب است که از کشورهای پرمصرف گاز در این قاره محسوب می‌شوند. همچنین اگر غیر از سه کشور یادشده، ترکیه با ۵۷.۳ و فرانسه با ۴۳ میلیارد مترمکعب مصرف گاز را نیز مستثنی کنیم، سایر اروپایی‌ها، حدود ۲۳۰ میلیارد مترمکعب گاز مصرف می‌کنند.
این آمار، به این معناست که ایران حتی از مجموعِ بیش از ۳۰ کشور اروپایی، ۱۰ میلیارد مترمکعب، گاز بیشتری مصرف می‌کند. به تعبیر دیگر، مصرف داخلی گاز در ایران، تقریباً نصف مصرف کل اروپا و حتی بیشتر از آن است. البته استفاده از برق به عنوان انرژی غالب کشورهای اروپایی، وابسته بودن برق به گاز و وسعت محدود اغلب کشورهای قاره سبز، در این مقایسه، تأثیرگذار است.
سرانه مصرف گاز در ایران بیش از ۳ برابر اروپا است
بر اساس آخرین گزارش شرکت بریتیش پترولیوم میزان مصرف گاز طبیعی ایران را در سال ۲۰۲۱ میلادی ۲۴۱.۱ میلیارد مترمکعب و مصرف گاز طبیعی در تمام کشورهای عضو «اتحادیه اروپا» ۳۹۷.۱ میلیارد مترمکعب بوده است؛ از سوی دیگر میزان سرانه مصرف گاز (میزان استفاده هر فرد) در ایران ۲۸.۳ هزار کیلووات بوده اما این رقم در اتحادیه اروپا نهایتاً به ۸.۹ هزار کیلووات می‌رسد؛ بنابراین با وجود اینکه مصرف گاز کشورهای اتحادیه اروپا در مجموع از ایران بیشتر است اما سرانه مصرف هر ایرانی نسبت به شهروندان اروپایی تفاوت چمشگیری دارد.
مقایسه سرانه مصرف گاز میان ایران و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱
مقایسه مصرف گاز میان ایران و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۱
بحران ناترازی انرژی در کمین صنعت گاز ایران
مالک شریعتی‌نیاسر سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس درباره ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور گفته است: وجود منابع فراوان قابل استحصال گاز طبیعی و توسعه آن سبب شده است تا در دو دهه گذشته عرضه گاز طبیعی به‌منظور تأمین نیاز کشور به‌طور میانگین سالانه ۷ درصد افزایش یابد، اما در سوی مقابل برنامه‌ریزی مناسبی برای مهار رشد افسارگسیخته تقاضا و مصرف گاز طبیعی در بخش‌های مختلف کشور نشده است.
به گفته وی با وجود اینکه ایران رتبه سوم بزرگترین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان را دارد، اما با توجه به آغاز افت فشار در مخازن گازی میدان پارس جنوبی و ادامه روند افزایشی مصرف، چالش جدی برای تأمین گاز طبیعی در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت.
