گردشگری معجزهای است که بیش از یک صنعت و گروه را درگیر میکند و موتور مولد اقتصادی است. امروز بیش از پیش اقتصاد کشور ما به این صنعت به عنوان پدیدهای مهم و ارزشمند نیازمند است، از طرفی شاخصهای جهانی رشد اقتصادی موید این نکته است که اهمیت گردشگری در سبد هزینه کرد خانوارها و مردم جهان بسیار پر رنگ و اثرگذار شده است این در حالی است که گردشگری خوراک را شاید بتوان به عنوان محرک و کِشنده قطار بزرگ و پر برکت صنعت گردشگری دانست.
گردشگری خوراک یکی از انواع گردشگری است که میتواند نقش مهمی در جذب گردشگران داشته باشد. این نوع گردشگری به آداب و رسوم و فرهنگ هر کشوری مرتبط است و برای بازدیدکنندگانی که از سایر کشورهای جهان با فرهنگی متفاوت به این کشورها قدم میگذارند و آماده تجربه فرهنگ و رسوم غذاهای آنان هستند، جذابیت دارد. هم اکنون گردشگری غذا در دنیا بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد دارد.
گردشگری خوراک به دنبال تجربههای منحصر به فرد و به یادماندنی خوردن و نوشیدن، چه در نزدیک و چه در دور است. گردشگری خوراک میتواند خود به عنوان یک رسته انگیزشی متفاوت در گردشگری، تورهای خاص خود را داشته باشد. تورهای آشپزی و بستههای مسافرتی میتوانند شامل طیف گستردهای از فعالیتهای مربوط به آشپزی، نمونهبرداری غذا، روندهای غذایی، نوشیدنی و پخت باشد.
علاوه بر هفتههای رستوران در شهرهای مختلف، رویدادهای گردشگری خوراک و مسابقات آشپزی، گردشگری آشپزی شامل تجربیات آشپزی مانند تورهای تولید مواد غذایی و فرآوری آن، گشت در رستورانها و کارخانههای تولید غذا، کنفرانسها و رویدادها با متخصصان آشپزی و نویسندگان کتابهای آشپزی و چشیدن غذاهای قومی است. هدف گردشگری خوراک آشنایی با فرهنگ غنی یک کشور، ایجاد لذت و تجربه خوب و الهام بخشیدن به علاقهمندان به غذا و نوشیدنی است و در عین حال به مسافر فرصتی میدهد تا جامعه محلی را کشف کند و در مورد روند غذاهای محلی، تکنیکهای آشپزی و تاریخچه غذا بیاموزد. مسافران میتوانند این کار را با شرکت در یک تجربه غوطهوری فرهنگی در مقاصد منتخب در سراسر جهان انجام دهند.
گردشگری خوراک را شاید بتوان مزیت رقابتی سریع ایران دانست. گردشگری خوراک در ایران به علت طعمهای جادویی متفاوت، ریشههای کهن تاریخی -که البته امروز علت های بسیاری دارد، به نام کشور های دیگر به ثبت میرسد یا معروف میشود- ، تعدد بسیار زیاد خوراک در ایران از لحاظ تنوع، مواد غذایی، تعدد پخت، روش های پخت، خواص درمانی و بسیاری موارد دیگر پتانسیل بسیار بالای جذب و جهانی شدن را دارد و در تنها مولفه گردشگری و جذب گردشگر که در تمامی پلتفورمهای گردشگری فعال و قابل استفاده است و بسیار جالب است که قابلیت صادرات با ارزش توریستی به بیرون خاک ایران را هم داراست.
مزیت بعدی گردشگری خوراک، قابلیت تکرارپذیری تجربه و ناتمامی آن در سفرهای بعدی و حتی انگیزهگیری برای سفرهای بعدی مسافران باشد و به علت تمایزات پخت و سرو یک غذا حتی در شهرهای مختلف این تجربه گردش مسافران به راحتی میسر میشود.
گردشگری غذایی یک فعالیت عمومی و همه جانبه است و همه جنبههای غذا از دستگاههای فروش خودکار و فروشندههای دورهگرد گرفته تا رستورانهای لوکس و درجه یک را پوشش میدهد و هر کسی که به هر شکلی با غذا سر و کار دارد، قسمتی از این صنعت محسوب میشود. البته بر خلاف تصور جمعی، تحقیق تخصصی در مورد غذاهای ممتاز مناطق مختلف توسط خبرههای آشپزی، هدف اصلی گردشگری غذایی نیست و تنها شاخه کوچکی از آن به شمار می آید.
در حال حاضر ارتباط میان گردشگری ماجراجویانه و غذا روز به روز بیشتر و بیشتر میشود. به طوری که نزدیک به یک سوم از اپراتورهای تورهای ماجراجویانه میگویند «مسافران آنها از آن خواستهاند که تجربه انواع مواد غذایی ناشناخته را به عنوان بخشی از تجربه سفر بگنجانند. انجمن بین المللی تجارت سفر های ماجراجویانه اخیرا نتایج یک بررسی گسترده را بر اساس نظر سنجی از ۲۸۱ تورگردان داخلی و خارجی و آژانس مسافرتی از ۵۴ کشور که سالانه به بیش از ۳۳۰۰ مسافر خدمات سفر ماجراجویانه ارائه میکنند، منتشر کرد.
در نهایت میتوان گردشگری خوراک را قلب تپنده و جذاب حذفناپذیر گردشگری دانست و با توجه به غنای بالای فرهنگ و تمدن ایرانی و وجود صدها نوع خوراک و نوشیدنی جذاب در این کشور، گردشگری خوراک میتواند پرچمدار توسعه گردشگری خوراک در سده نو و نمایشگر تاریخ و تمدن بزرگ این مرز و بوم باشد.