حضور رئیس‌جمهور در اجلاس سیکا نشانه توجه به ائتلاف‌های منطقه‌ای است

محسن پاک‌آیین در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایران اکونومیست درباره سفر رئیس جمهور به قزاقستان و حضور در اجلاس بین‌المللی سیکا گفت: سازمان سیکا، سازمان تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا است که چند هدف عمده را دنبال می‌کند که یکی از اهداف مهم آن ایجاد امنیت و استفاده از ظرفیت‌های قاره آسیا برای حل مناقشه‌های منطقه‌ای بدون دخالت کشورهای خارج از آسیا مانند اروپا و آمریکا است.

این کارشناس ارشد مسائل راهبردی ادامه داد: روسیه و ترکیه کشورهایی اوراسیایی هستند که درواقع بخشی از این کشورها در اروپا و بخشی در آسیا قرار دارند و آنها نیز عضو این سازمان هستند و می‌توان گفت این سازمان یک کشور منطقه‌ای نیست بلکه با توجه به حضور کشورهایی از جمله ترکیه، روسیه و قزاقستان در این سازمان کشور فراآسیایی نیز حضور دارند. 

پاک‌آیین عنوان کرد: به همین دلیل در اجلاس سیکای قزاقستان برخی از مباحث مانند موضوع تروریسم که امنیت منطقه را تهدید می‌کند و موضوع آینده افغانستان به دلیل اثرگذاری در امنیت منطقه و آسیا احتمالا مطرح می‌شود.

وی از دیگر مباحث احتمالی مطرح در اجلاس سیکا را موضوع قفقاز مطرح کرد و گفت: اگرچه جنگ آذربایجان و ارمنستان در منطقه جغرافیایی اروپا اتفاق می‌افتد اما این منطقه بسیار نزدیک به کشورهای آسیایی است و می‌تواند ناامنی را در منطقه کشورهای آسیایی هم ایجاد کند و باعث بی‌ثباتی شود.

این دیپلمات پیشین با بیان اینکه سیکا بعد از اهداف امنیتی، نگاه به رفاه دارد، اظهار کرد: اجلاس سیکا دو هدف امنیت و ایجاد رفاه را دنبال می‌کند که در حوزه رفاه موجب همکاری‌های اقتصادی کشورهای عضو می‌شود و با توجه به اینکه امروز ایجاد امنیت، زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی است و بدون امنیت این سرمایه‌گذاری‌ها رخ نمی‌دهد؛ این رویکرد بسیار مهم است. 

پاک‌آیین بیان کرد: اجلاس سیکا یکی از اجلاس‌های مهم منطقه‌ای است که دارای رویکرد اقتصادی  و ۱۱ عضو است که اعضای آن در همسایگی ایران قرار دارند و شامل کشورهایی مانند روسیه، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان و قطر است که این کشورها با ما مرز دریایی یا زمینی دارند. بنابراین حضور آیت‌الله رئیسی در این اجلاس، نشان دهنده توجه جمهوری اسلامی ایران به مشارکت در ائتلاف‌های منطقه‌ای برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با هدف مقاوم‌سازی اقتصاد و خنثی‌سازی تحریم‌ها است.

سفیر پیشین ایران در ازبکستان، تایلند و جمهوری آذربایجان، اجلاس سیکا را از چند بعد حائز اهمیت دانست و افزود: نخست اینکه در وهله فعلی با توجه به کارشکنی‌های آمریکا در ارتباط با مساله مذاکرات لغو تحریم‌ها و عدم وجود اراده در این کشور برای لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام و همچنین ناتوانی کشورهای اروپایی برای متقاعد کردن آمریکا برای انجام تعهدات خود، در این مقطع توجه و تمرکز بر خنثی‌سازی تحریم‌ها اهمیت مضاعف پیدا می‌کند لذا حضور در اجلاس‌های منطقه‌ای مانند شانگهای و سیکا می‌تواند این هدف ایران را تامین کند.

پاک‌آیین عنوان کرد: نکته دوم این است که با توجه به اینکه ایران به‌دنبال تقویت مناسبات خود با کشورهای همسایه در چارچوب رویکرد نگاه به شرق است در ابعاد چندجانبه و دوجانبه می‌تواند از این رویداد بهره‌برداری کند. در بُعد چندجانبه همکاری‌های چندجانبه با کشورهای عضو سیکا و در بُعد دوجانبه هم همکاری‌های دوجانبه با این کشورها می‌تواند مورد نظر باشد.

وی یادآور شد: در حوزه‌های اقتصادی مانند حمل و نقل، انرژی، تجارت و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران و این کشورها می‌توانند با یکدیگر همکاری کرده و از ظرفیت‌های موجود استفاده کنند. ایران به عنوان یک کشور دارای جغرافیای سیاسی کاملا منحصر به فرد و پل اتصال آسیای مرکزی و قفقاز به اروپا، شرق آسیا و آفریقا، برای این کشورها و اعضای سیکا، بسیار حائز اهمیت است چرا که تعدادی از این کشور محصور در خشکی هستند و لذا استفاده از خطوط مواصلاتی ایران برای این کشورها بسیار مهم است.

این کارشناس ارشد مسائل راهبردی تصریح کرد: در عین حال برخی از این کشورها در حاشیه دریای خزر حضور دارند و ما می‌توانیم حمل و نقل دریایی را با این کشورها دنبال کنیم و حمل و نقل دریایی، زمینی و ریلی به عنوان حمل و نقل ترکیبی را مدنظر داشته باشیم. 

پاک‌آیین گفت: در بخش تجارت بازار بزرگ این کشورها برای ایران که به‌دنبال صادرات کالاهای غیرنفتی است و وجود بازار بزرگ ایران برای کشورهای عضو سیکا برای اینکه بتوانند همکاری‌های تجاری ایران با این کشورها را تقویت کنند، حائز اهمیت است.

وی اضافه کرد: در بخش انرژی هم برخی از این کشورها مانند ایران، روسیه، قزاقستان، آذربایجان، صادرکننده انرژی، نفت و گاز و برخی هم وارد کننده انرژی هستند و ما در این زمینه می‌توانیم مبادلات بسیار خوبی را به شکل دوجانبه، چندجانبه و ترکیبی داشته باشیم. از سوی دیگر مساله سواپ گاز و نفت با کشورهایی که علاقمند به استفاده از این ظرفیت ایران هستند حائز اهمیت است که می‌تواند به نتایج خوبی منجر شود.

این دیپلمات پیشین عنوان کرد: کشور مهم روسیه نیز در سیکا قرار دارد که ما در مسیر همکاری‌های راهبردی با این کشور حرکت می‌کنیم و توافق ۲۰ ساله داریم. لذا این کشورها می‌توانند همکاری‌های بسیار خوبی داشته باشند و قطعا همکاری اقتصادی این کشورها به امنیت و ثبات منطقه هم کمک می‌کند و باعث می‌شود خطر جنگ و مناقشه از منطقه دور شود تا سرمایه‌گذار بتواند به‌ سهولت سرمایه‌گذاری کند.