به گزارش ایران اکونومیست، طی سال‌های گذشته، تولید گوشی داخلی به شکل‌های مختلف مطرح بود و این موضوع هر چند وقت یکبار دوباره مطرح شده و مورد توجه قرار می‌گیرد؛ از جمله نیمه دوم سال ۱۳۹۸ موضوع تولید گوشی‌های جدید ایرانی، باز هم به یکی از مباحث حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شد، آن هم تولید یک گوشی که ایرادهای مدل‌های قبلی را برطرف کرده باشد و بتواند با نسخه‌های خارجی رقابت کند؛ به همین دلیل، طرح حمایت از تولید و توسعه زیست‌بوم موبایل تولید داخل کلید خورد.
البته برخی معتقدند تولید گوشی همراه در شرایط فعلی در توان تولیدکنندگان داخلی نیست و ایران فعلا توانایی و دانش فنی را برای فروش گوشی ندارد و بهتر است ابتدا لوازم جانبی تلفن همراه را تولید کرده و در مراحل بعدی به تولید گوشی برسد.
اما تولید ۴۰۰ هزار گوشی از جمله اقداماتی بود که طی سال‌های گذشته درباره آن صحبت شده بود، به گونه ای که وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات از آن به عنوان هدف گذاری برای سال ۱۳۹۹ نام برده است. طبق گفته وی، شرکتی با نام GLX پیش از این هم در زمینه گوشی فعال بود؛ شرکت مادیران هم برای ایجاد خط تولید و نمونه‌های اولیه گزارش داده است و گروهی هم در مجموعه صاایران شروع به تولید گوشی کردند، بنابراین اینها سه مجموعه‌ای هستند که فعالانه در این زمینه کار می‌کنند.
اما سوالی که ممکن است مطرح شود، تولید گوشی داخلی لازم است و اصلا مشترکان ایرانی از آن استفاده می کنند؟ برخی معتقد هستند از این گوشی‌ها با توجه به کیفیتشان استقبال شده البته شاید همه نپسندند و قرار هم نیست برای مردم تصمیم گیری شود اما تولید داخل به عنوان یک گزینه در فضای رقابتی فعالیت خواهد کرد.
زیست‌بوم تولید تلفن همراه هوشمند در داخل کشور در معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات با هدف طراحی نقشه راه تبدیل کشور به قطب تولید تلفن هوشمند در منطقه اجرایی شده و با در نظر گرفتن شاخص‌هایی منطبق بر بازار و تخصیص امکانات و فرصت‌ها به تولید داخل شکل اجرایی به خود پیدا کرد.
براساس برآوردهای انجام شده در دولت گذشته (سال ۱۳۹۸)، گفته شده بود قرار است در مدت دو سال به تولید دو میلیون گوشی تلفن همراه برسیم؛ به عبارتی اگر مبلغ حدودی این گوشی‌ها، دو و نیم میلیون تومان درنظر گرفته شود، حدود ۵ هزار میلیارد تومان حجم این بازار است که تولیدکنندگان گوشی تلفن همراه می‌توانند سهمی در آن داشته باشند. در همان زمان چهار شرکت برای تولید گوشی‌های هوشمند ایرانی اعلام آمادگی کردند و قرار بود نخستین محصولات خود را در دهه فجر سال ۱۳۹۸ رونمایی کنند.
همچنین هنگام انعقاد تفاهم‌نامه برای توسعه زیست‌بوم موبایل داخلی، گفته شد که با تولید گوشی باکیفیت ایرانی با قیمت مناسب، به قدرت خرید مردم، تحول دیجیتال و اشتغال کمک خواهد شد، در این راستا دولت هم برای تحریک تقاضای بازار و کمک به چرخه خرید مردم، صندوقی را با ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه توسط پست بانک و بانک مرکزی ایجاد می‌کند و مقرر شده است این سرمایه در قالب وام در اختیار اپراتورها قرار گیرد.
بر این اساس اعلام شد گوشی‌هایی که قرار است از این طریق به فروش برسند، مشخصاتی در لایه کیفیت تولید و خدمات پس از فروش خواهند داشت؛ منابع مالی این پروژه را پست بانک تامین می‌کند و مسئولیت ثبت‌نام و توان خرید متقاضیان این گوشی‌ها را اپراتورها برعهده می‌گیرند، ضمن این که شرایط متقاضیان برای بازگشت پول باید توسط پست‌بانک ارزیابی شود. بعد از ارائه وام، اپراتورها باید به شکل یک جا گوشی‌هایی که متقاضیان برای دریافت آن ثبت‌نام کرده‌اند را از تولیدکننده بخرند و به فروش برسانند.
بر این اساس، اوایل سال ۱۴۰۰، خبر تولید ۱۴ میلیون دستگاه گوشی همراه هوشمند و تبلت تا پایان دوره ۵ ساله اجرای طرح حمایت از توسعه زیست‌بوم همراه، توسعه بازار و فناوری تولید گوشی‌های هوشمند داخلی، منتشر شد. در همین رابطه معاون سابق فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیان کرده بود علاوه بر حمایت‌های مالی مستقیم، پیش‌بینی شده که بر اساس توافق‌های صورت‌گرفته با بانک‌ها و موسسات مالی پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی از منابع داخلی بانک‌ها انجام شده و وزارت متبوع در چارچوب دستورالعمل‌های قانونی نسبت به پرداخت یارانه سود تسهیلات مذکور اقدام کند و این موجب تخصیص منابع مالی قابل توجهی به منظور تامین و استقرار تجهیزات خطوط تولید می‌شود.
همچنین عیسی زارع پور-وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- سال گذشته و در زمان آغاز به کار دولت سیزدهم اعلام کرد از موبایل ایرانی استفاده می‌کند که از ظرفیت‌های مناسبی برخوردار است و گوشی‌های همراه داخلی توان رقابت با همتایان خارجی خود را دارند.
به گفته وی، سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون گوشی همراه وارد ایران می‌شود که این واردات حدود ۳ تا ۵ میلیارد دلار ارزبری دارد. ظرفیت‌های خوبی برای تولید موبایل در کشور وجود دارد اما باید بازار آن در کشور شکل گیرد و مردم به این موبایل‌ها اطمینان کنند، البته ممکن است نواقصی وجود داشته باشد اما باید به این نکته توجه کرد که موبایل ایرانی تولید داخل بوده، در ساخت آن از ظرفیت جوانان استفاده می‌شود، موجب اشتغال‌زایی خواهد شد، در مردم و جامعه خودباوری ایجاد می‌کند و نسبت به گوشی‌های خارجی ارزان‌تر است.
طبق گفته زارع پور، گوشی‌های همراه داخلی توان رقابت با همتایان خارجی خود را دارند حتی سرمایه گذاران ایرانی که اکنون در عرصه تولید در سایر کشورها فعال هستند، آمادگی دارند که ظرفیت خود را برای تولید گوشی همراه در ایران به کار گیرند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرد تولید انواع گوشی‌های همراه با کیفیت، شدنی است اما باید باور ملی شکل گیرد و مردم نیز صبر کنند؛ گاهی ممکن است برخی گوشی‌ها یکی از توانایی‌های گوشی‌های خارجی را نداشته باشد، طبیعی است ابتدای کار تولید است باید مردم همراهی کنند، تا روزی که بتوان صادرکننده گوشی همراه بود.
در همین رابطه اسفندماه سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی منابعی را جهت حمایت از تولید گوشی‌های هوشمند داخلی و صنعت میکروالکترونیک در سال ۱۴۰۱ اختصاص دادند که طبق بند الحاقی ۴ در تبصره ۷؛ حقوق ورودی واردات گوشی‌های همراه ساخته شده خارجی بالای ۶۰۰ دلار برابر ۱۲ درصد تعیین می‌شود؛ کل منابع حاصل به وزارت صنعت، معدن و تجارت (صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته) به منظور حمایت از تولید گوشی‌های هوشمند داخلی و صنعت میکروالکترونیک اختصاص می یابد. لازم به ذکر است به تازگی آیین نامه اجرایی بند ذکر شده به تصویب رسیده است.
اشتغال‌زایی با ایجاد خطوط مونتاژ تلفن همراه
اما آیا در ایران امکان تولید گوشی‌هایی که از اینترنت نسل پنجم پشتیبانی می‌کنند هم وجود دارد یا خیر؟ در این زمینه به گفته کارشناسان، تکنولوژی ۴G یا ۵G از جهت مونتاژ خیلی باهم تفاوت ندارند و قابلیت تولید در ایران دارند. اگر بتوان گوشی‌هایی را که از اینترنت نسل سه و چهار پشتیبانی می‌کنند اسمبل و تولید کرد، گوشی‌های ۵G را هم می توان تولید کرد و البته این تولید در حقیقت واردات قطعات مورد نیاز به شکور و مونتاژ کردن این قطعات است.
طبق گفته یک فعال بازار موبایل، به صورت کلی توانایی فنی تولید گوشی وجود دارد اما رسیدن به هدف تولید گوشی، برمی‌گردد به قوانینی که گذاشته می‌شود؛ باید تمهیداتی مانند معافیت مالیاتی، بیمه‌ای و حقوق و عوارض گمرکی و تامین ارز نیما برای تولیدکننده در نظر گرفته شود و با حمایت‌های این‌چنینی، تولید داخلی محقق شود. بر این اساس تنها باید در بخش تحقیق و گسترش نسبت به کاربردی‌تر کردن نرم افزارها و اپلیکیشن‌ها اقدام کرد، برای مثال سه کشور هند، ویتنام و اندونزی و چندین کشور آمریکای جنوبی مثل برزیل با ایجاد خطوط مونتاژ تلفن همراه، اشتغال‌زایی فراوانی ایجاد کرده‌اند و در کنار تجربه این سال‌ها و با توجه به هزینه پایین نیروی انسانی، اکنون به یکی از بزرگترین قطب‌های تولید تلفن همراه با برندهای پرمصرف بدل شده‌اند.
