شوک انرژی در اروپا؛ بحران در پس بحران

به گزارش ایران اکونومیست، با گذشت هفت ماه از آغاز عملیات نظامی روسیه در خاک اوکراین، ساختار عملیاتی و اجرایی تحریم‌های غرب علیه مسکو شکل گسترده‌تر و منسجم‌تری به خود گرفته است و اینک با طرح هشتمین بسته تحریمی، وارد مرحله‌ای سخت‌تر و به اعتقاد تحلیلگران حیثیتی برای آینده اروپا و اوکراین شده است.

تحریم‌هایی که هرکدام موافقان و مخالفان بسیاری در میان ۲۷ کشور عضو این اتحادیه دارد و به اعتقاد کارشناسان این امر شاکله و ساختار این نهاد اروپایی را نیز با خطر فروپاشی مواجه کرده است.

برای مثال در یک طرف، مخالفانی همچون گرگلی گولیاس، رئیس دفتر نخست وزیر مجارستان در واکنش به بسته جدید تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه لب به اعتراض گشوده و از فقدان حمایت برخی کشورهای اروپایی از جمله کشور متبوعش خبر داده و در طرف دیگر امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی روز گذشته (یکشنبه) خود با ولودیمیر زلسنکی همتای اوکراینی‌اش، بر همکاری با شرکای اروپایی‌ در زمینه تحریم‌های جدید علیه مسکو تاکید کرد.

اما به اعتقاد تحلیلگران، محور انرژی مهمترین و تاثیرگذارترین مولفه در ساختار تحریم‌ها علیه روسیه است و به باور غرب تمرکز روی این حوزه می‌تواند در کاهش درآمدهای مسکو که نقش کلیدی در تامین هزینه‌های جنگ دارد، نقش اساسی داشته باشد.

محوری که به اعتقاد کارشناسان همچون شمشیری دولبه است و به دلیل وابستگی شدید قاره سبز به واردات گاز از روسیه، خود پاشنه آشیل اروپاست و تمرکز بیشتر تحریم‌ها در این حوزه می‌تواند اقتصاد تضعیف شده اروپا که می‌رفت از بحران همه‌گیری کرونا بار دیگر قد علم کند، شکننده‌تر از گذشته کند.

صرفه‌جویی در مصرف گاز؛ هشدار در پی هشدار

در همین پیوند است که آژانس بین‌المللی انرژی روز دوشنبه بار دیگر در زمینه صرفه‌جویی انرژی به شهروندان اروپا هشدار داده و صرفه‌جویی در مصرف گاز را برای گذراندن زمستان بسیار مهم ارزیابی کرد؛ هشداری که برخلاف ادعای برخی رهبران اروپایی مبنی بر ذخیره مناسب گاز برای گذراندن زمستان پیش رو صادر شده است.

در فصلنامه آژانس بین‌المللی انرژی که امروز منتشر شد، به اروپا درباره عواقب احتمالی قطع کامل گاز روسیه در زمستان امسال و سال آتی هشدار داده و تاکید شده است: زمستان امسال در صورت قطع کامل گاز روسیه اقدام برای صرفه‌جویی در مصرف گاز برای حفظ ذخایر در سطح کافی بسیار مهم خواهد بود.

لوفیگارو نیز امروز با انتشار گزارشی در این زمینه یادآوری کرد: کاهش صادرات گاز روسیه در واکنش به تحریم‌های اعمال شده علیه مسکو از زمان حمله به اوکراین، باعث افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی شده است.

رقابت جهانی بر سر ال‌ان‌جی

براساس این گزارش، اروپایی‌ها در واکنش به این شرایط وادار شدند تا از منابع دیگری، گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) را در مقیاس وسیع وارد کنند.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز در گزارش خود، با اشاره به اینکه هم اینک رقابت جهانی برای تهیه گاز طبیعی مایع به وجود آمده است، پیش‌بینی‌های زمستانی خود را برای شرایط قطع کامل عرضه روسیه از اول نوامبر و بسته به عرضه گاز طبیعی مایع، مطرح کرده است.

بر این اساس، آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده است: در سناریوی نخست بدون کاهش تقاضای گاز و در صورت قطع کامل عرضه روسیه، ذخایر در ماه فوریه با فرض سطح بالای عرضه ال‌ان‌جی به کمتر از ۲۰ درصد و نزدیک به پنج درصد درصورت عرضه کم گاز طبیعی مایع خواهد رسید.

این آژانس در بیانیه مطبوعاتی خود تاکید کرده است که کاهش ذخایر در چنین سطحی خطر اختلال در عرضه را در صورت وقوع یک سرمای دیرهنگام افزایش می‌دهد و برای جلوگیری از این سناریو، آژانس بین‌المللی انرژی بر این باور است که اروپا باید اقدامات ذخیره حیاتی خود را برای حفظ ذخایر در سطوح مناسب تا پایان فصل گرما رعایت کند.

بر اساس پیش‌بینی‌های مطرح شده در این گزارش، کاهش ۹ درصدی تقاضای گاز در طول زمستان در مقایسه با میانگین پنج سال گذشته در اروپا، برای حفظ سطح ذخیره‌سازی بالای ۲۵ درصد در صورت کاهش ورودی ال‌ان‌جی ضروری است و همچنین این تقاضا باید ۱۳ درصد در مقایسه با میانگین پنج ساله برای حفظ سطح ذخیره‌سازی در سطح بالاتر از ۳۳ درصد در صورت عرضه کم گاز طبیعی مایع کاهش یابد.

نروژ؛ رگ حیاتی انرژی اروپا

لوفیگارو همچنین در گزارشی با اشاره به کاهش شدید صادرات گاز روسیه به اروپا و نقش تحریم‌های غرب در این زمینه، تاکید دارد که نروژ به تامین کننده اصلی گاز اروپا تبدیل شده و شبکه گسترده‌ای از خطوط لوله به این کشور متصل است.

از همین رو است که رئیس‌جمهور فرانسه به تازگی از نروژ، که اکنون بزرگترین تامین‌کننده گاز اروپا شناخته می شود، خواست تا اقدامات خود را برای مقابله با افزایش قیمت گاز ناشی از جنگ در اوکراین تقویت کند.

بر اساس گزارشی که تارنمای کاخ الیزه (مقر ریاست جمهوری فرانسه) منتشر کرد، مکرون در یک گفت‌وگوی تلفنی با یوناس گهر استور نخست وزیر نروژ از تلاش‌های این کشور برای افزایش صادرات خود و در نتیجه کمک به کاهش وابستگی اروپا به هیدروکربن‌های روسیه استقبال کرد.

رئیس جمهور فرانسه همچنین از نروژ خواست تا اقدامات خود را برای مقابله با افزایش قیمت انرژی در اروپا ادامه دهد و تقویت کند.

لوفیگارو با اشاره به شرایط این کشور اسکاندیناوی در حوزه انرژی، اضافه کرده است که در حال حاضر نروژ با ظرفیت کامل اقدام به تولید گاز می‌کند و بر اساس پیش‌بینی‌های رسمی، صادرات گاز این کشور می‌تواند به رکورد ۱۲۲ میلیارد مترمکعب در سال جاری میلادی برسد.

این روزنامه پرشمارگان فرانسوی عدد یادشده را با صادرات سالانه حدود ۱۵۰ میلیارد مترمکعب گاز روسیه که پیش از آغاز جنگ در اوکراین، به اتحادیه اروپا عرضه می‌شد، مقایسه کرده است.

پایه‌های لرزان صنایع اروپا

در همین راستا روزنامه لوموند فرانسه نیز با اشاره به آنچه بحران انرژی در قاره اروپا ارزیابی می‌کند، پایداری صنعت قدرتمند اروپایی را زیر سوال برده است.

در این گزارش تحلیلی، فیلیپ اسکاند  ستون‌نویس اقتصادی این روزنامه پرشمارگان، تاکید دارد: به مدت سه سال، شوک‌ها در قاره کهن چند برابر شده و یک پایگاه صنعتی که در حال حاضر در فرانسه بسیار آسیب‌دیده را تضعیف کرده و این درست در زمانی است که شرکت‌های کوچک و متوسط ​​فرانسوی شروع به احیای خود کرده بودند.

در این گزارش بحران همه‌گیری کرونا به عنوان نخستین شوک اخیر مطرح و اینگونه تشریح شده است که به لطف شرایط کرونایی مشخص شد که تولید بیشتر مواد موثره داروها به صورت مخفیانه به هند و چین واگذار شده است و وضعیت اروپا دیگر همچون گذشته نیست.

به گفته این ستون‌نویس روزنامه لوموند "شوک تراشه" بحران دیگری بود که صنعت خودروسازی اروپا که از نقاط قوت این قاره به شمار می‌رود را متاثر کرد و به دلیل کمبود قطعات الکترونیکی که بیشتر در آسیا تولید می‌شوند، این صنایع فلج شدند.

این تحلیلگر اقتصادی تاکید دارد که مردم اروپا هم اینک "شوک انرژی" را تجربه می‌کنند و انفجار قیمت گاز و سپس برق، ادامه فعالیت شرکت‌های کوچک و بزرگ را به شدت به خطر انداخته است.

در این گزارش با طرح این موضوع که امروزه حتی اینترنت نیز از این قائده مستثنی نیست، تاکید شده است که بدون انرژی مقرون به صرفه، توسعه اقتصادی امکان ندارد.

این نویسنده لوموند یادآوری می‌کند که رشد شتابان اروپای پس از جنگ که با عنوان "۳۰ سال باشکوه" از آن یاد می‌شود، در سال ۱۹۷۴ با افزایش ناگهانی قیمت نفت پایان یافت. بنابراین بحران انرژی کنونی پرسشی را درباره پایداری یک صنعت قدرتمند اروپایی مطرح می‌کند.

به گفته این تحلیلگر اقتصادی، در حال حاضر، بخش قابل توجهی از صنایع شیمیایی قاره کهن به سوی آسمان‌های آرام‌تر در آسیا یا آمریکا پرواز کرده‌اند و برخی تهدید می‌کنند که گام در این مسیر خواهند گذاشت.

نفت نیز بالا کشید

در حالی که بسیاری از کشورهای اروپایی نگران بحران انرژی گازی و تامین نیازهای خود در زمستان پیش رو هستند، هفته نامه لوپوئن امروز از چشم‌انداز افزایش قیمت نفت و کاهش تولید آن خبر داد.

براساس این گزارش، امروز در مبادلات آسیایی شاهد افزایش چهار درصدی قیمت نفت هستیم که نتیجه کاهش تولیدی است که توسط اوپک برنامه‌ریزی شده بود.

بر اساس این گزارش، سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش (اوپک پلاس) قصد دارند هر ماه یک میلیون بشکه کمتر تولید کنند.

بر این اساس هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) امروز با ۴.۵ درصد افزایش به قیمت ۸۳.۰۶ دلار رسید و همین افزایش برای هر بشکه نفت برنت دریای شمال نیز اعمال شد و نرخ آن را به ۸۸.۸۳ دلار رساند.

بر اساس گزارش لوپوئن، دو شاخص جهانی نفت خام در ماه‌های اخیر به دلیل کاهش تقاضا ناشی از رکود اقتصادی که اقتصادهای بزرگ را تحت تاثیر قرار داده است، به شدت کاهش یافته بود.

لوپوئن در این گزارش به تحلیل سوورو سارکار (Suvro Sarkar) تحلیلگر دی‌بی‌اس بانک (DBS: شرکت خدمات مالی و بانکی چندملیتی سنگاپور) که انتظار افزایش قیمت نفت را دارد، اشاره کرده است.

به گفته این تحلیلگر اقتصادی، بازگشت نفت به نرخ ۱۰۰ دلار در هر بشکه، به ویژه با کاهش عرضه آن در پایان سال، فقط مسئله زمان خواهد بود.

این تحلیلگر دی‌بی‌اس بانک تاکید دارد که کاهش احتمالی تولید حدود یک میلیون بشکه در ماه می‌تواند دوباره بانک‌های مرکزی را تحت فشار قرار دهد چراکه افزایش هزینه‌های انرژی یکی از مقصران اصلی تورمی است که مقام ها را مجبور به افزایش قیمت نفت کرده است.