به گزارش ایران اکونومیست، شهرستان زرندیه در فاصله ۹۵ کیلومتری غرب تهران قرار دارد و مزیت هایی چون وجود منطقه حفاظت شده طبیعی، اماکن تاریخی و گردشگری، مسیر ترانزیتی و حلقه اتصال پایتخت به مناطق غربی و شمال به جنوب کشور، فعالیت چندین شهرک صنعتی با بیش از ۳۲۰ کارخانه و اشتغال حدود ۱۸ هزار کارگر را دارد.
وجود ظرفیت های معدنی از جمله باریت و تپه های آهکی در این منطقه مورد توجه فعالان حوزه معدن قرار گرفته است و اکنون ۲ کارخانه سیمان در منطقه فعالیت می کنند و در ماههای اخیر مجوزی نه از طرف استان و شهرستان بلکه از مرکز برای راه اندازی سومین کارخانه سیمان صادر شده است که با واکنش فعالان زیست محیطی، مردم و حتی مسئولان محلی مواجه شده است زیرا آنها بر این باور هستند که این اقدام می توانند تبعات نامناسبی بر محیط زیست، منطقه حفاظت شده که زیستگاه گونه های جانوری و گیاهی است و همچنین در حوزه زندگی مردم روستاهای اطراف و شهر خرقان را در پی داشته باشد.
خرقان یکی از شهرهای زرندیه روستاهای زیادی را در خود جای داده است اما روستای مد نظر ما ویدر است و علت توجه به آن ایجاد سومین کارخانه سیمان است.
قضیه از این قرار است که در ورودی روستای ویدر بخش خرقان زرندیه واقع در استان مرکزی یک کارخانه سیمان سفید در حال ساخت است این در حالی است که در منطقه ۲ کارخانه بزرگ سیمان سفید و سیمان خاکستری ساوه در حال فعالیت است و همین موضوع را پیچیده می کند، مگر یک منطقه کوچک چقدر ظرفیت دارد که بتواند بار سه کارخانه آلوده را به دوش بکشد، قطعا تاوان آنرا مردم منطقه باید بپردازند.
تمام منطقه خرقان حدود ۴۰ کیلومتر است که باید سه کارخانه سیمان در همین میزان مساحت فعالیت کند، اکنون یک کارخانه سیمان در ابتدای جاده بویین زهرا فعالیت می کند، سه تا چهار کیلومتر جلوتر هم کارخانه دوم واقع شده و حالا قرار است چهار تا پنج کیلومتر بعد از کارخانه دوم، کارخانه سوم سیمان احداث شود که گویا مجوزهای آن داده شده و سرمایه گذار سه شیفته در حال ساخت و ساز است.
البته فعالان محیط زیست در منطقه نسبت به احداث کارخانه سوم اعتراض کردند و حتی پویش نه به کارخانه سیمان در روستای ویدر تشکیل شد اما گویا جواب نداده و کار ساخت کارخانه با سرعت پیش می رود این در حالی است که این منطقه مانند تمام کشور مشکل منابع آبی دارد و از آنجا که کارخانه سیمان یکی از صنایع آب‌بر است آب مورد نیاز آن از کجا باید تامین شود که قطعا مشکلات زیادی را برای منطقه رقم خواهد زد.
همچنین جمعی از اهالی ویدر در نامه ای به حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقا سبزی نماینده مردم شهرستانهای ساوه و زرندیه در مجلس شورای اسلامی خواستار توقف احداث این کارخانه شدند، آنها در این نامه به بند سوم سیاست‌های کلی محیط زیستی ابلاغی رهبر معظم انقلاب به سران سه قوه اشاره و اعلام کردند که بر اساس آن انتشار انواع آلودگی ها و تخریب محیط زیست جرم انگاری است.
آنها به برخی آسیب های جدی زیست محیطی در منطقه با احداث این کارخانه اشاره کردند که انتقال تجهیزات فرسوده و دست چندم خط تولید سیمان سفید از عسلویه به منطقه توسط شرکت غیربومی در محدوده معدن ندای رهاوی ویدر، تبعات ناخوشایند زیست محیطی از لحاظ افزایش برداشت خاک و سنگ از منابع طبیعی ویدر و تخریب چشم انداز منطقه ، آلایندگی منطقه از لحاظ غبار کارخانه سیمان و همچنین آلودگی با آلاینده های شیمیایی با توجه به احتمال مازوت سوزی در فصل سرما ، آسیب به رودخانه فصلی نزدیک به کارخانه، تردد بسیار زیاد تریلرها و کامیونهای حمل سیمان ، تانکرهای بسیار زیاد انتقال آب ( بنابر شواهد موجود قرار است از نقاط دیگر شهرستان زرندیه آب مورد نیاز تولید سیمان به کارخانه توسط تانکر منتقل شود ) در جاده محلی و تخریب بیشتر جاده و بالا رفتن احتمال تصادف خانوارهای ویدری و کل بخش خرقان ، استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی ویدر ( با توجه به آب بر بودن صنعت سیمان )، تاثیر گذاری مخرب بر محیط‌زیست و منابع طبیعی و گونه‌های جانوری و گیاهی و آسیب به مراتع دامداری ویدر و روستاهای اطراف و همچنین دامداران ویدری و منطقه برخی از آنها است.
اهالی ویدر در این نامه تاکید کردند که با توجه به منویات محیط زیستی مقام معظم رهبری اعتراض و مخالفت شدید خود را با ساخت کارخانه سوم سیمان در منطقه روستای ویدر از بخش خرقان ، شهرستان زرندیه استان مرکزی اعلام می داریم و امیدواریم دولت عدالت محور و مسئولان دلسوز در راستای حفظ منابع طبیعی و خواست مردم، نسبت به توقف کار این پروژه اقدامات لازم را مبذول کنند.
ایجاد هرنوع صنعت آب بر به صلاح زرندیه نیست
فرماندار زرندیه نیز در گفت و گو با ایران اکونومیست، گفت: در این زمینه ما با یک موافقت اصولی مواجه هستیم که خارج از استان مرکزی و از وزارتخانه صادر شده است و ما باید تبعات آن را تحمل کنیم.
داود آذری اظهار داشت: زرندیه با کم آبی مواجه است و ایجاد هر نوع صنعت با نیاز آبی بالا در این منطقه به صلاح نیست و این نکته مورد حمایت استاندار مرکزی هم قرار گرفته است و اکنون لازم است به نوعی در توزیع صنایع عدالت برقرار شود زیرا این شهرستان از نظر صنایع به مرز اشباع رسیده و بحران آب یکی از دلایلی است که دیگر نباید مجوز احداث صنایع آب بَر در این منطقه احداث شود.
وی ادامه داد: اکنون در این شهرستان ظرفیت احداث سومین کارخانه سیمان وجود ندارد و بر اساس آنچه عدالت در توزیع صنایع گفتم، پیشنهاد ما این است که این کارخانه را در مناطق دیگری از استان مرکزی که هم شرایط آبی بهتری دارند و هم از وجود مواد اولیه مورد نیاز برای تولید سیمان بهره مند هستند، جانمایی و احداث کنند البته این کار به اهتمام جمعی نیاز دارد و نباید تصور شود که ما با سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال مخالف هستیم.
وی افزود: در حالیکه منطقه خرقان از نظر طبیعی یک اکوتوریسم به شمار می آید و سرمایه گذاران می توانند در این حوزه ها فعالیت کنند اما احداث کارخانه سیمان می تواند به طبیعت و جاذبه های آن آسیب وارد کند.
آذری گفت: باید صنایعی که متناسب با ظرفیت و امکانات منطقه زرندیه هستند در کانون توجه قرار گیرد زیرا انباشت صنایع آب بَر در آینده باعث بروز مشکلات جدی می شود هرچند ما طرفدار سرمایه گذاری و اشتغال هستیم اما در عین حال باید مسائل زیست محیطی و مشکلات آبی منطقه هم مدنظر قرار گیرد.
چگونه مجوز صنعت آب بر در منظقه کم آب صادر می شود
یک کارشناس امور منابع آب درباره تاثیر احداث سومین کارخانه سیمان در منطقه خرقان به خبرنگار محیط زیست ایران اکونومیست گفت: در مجموع کشور با بحران آب مواجه است، منطقه خرقان هم خارج از این موضوع نیست ما به شدت کمبود آب داریم، سال هایی که بارندگی نرمال باشد مقداری شرایط بهتر می شود و سال هایی هم که بارندگی کم است و خشکسالی داریم مانند سال های اخیر مردم به شدت با مشکل کم آبی مواجه می شوند.
یوسف خلج امیر حسینی با اشاره به اینکه مجوز احداث این کارخانه سیمان در دولت قبلی صادر شده است افزود: در چنین شرایطی یک صنعت آب‌بر در منطقه احداث می شود، نمی دانم که چگونه به آن مجوز دادند، تا جایی که اطلاع دارم کارخانه سیمان در شرایط نرمال دستکم به ۵ لیتر بر ثانیه آب نیاز دارد با توجه به اینکه منطقه بحران آب دارد این میزان آب مورد نیاز را می خواهند از کجا تامین کنند؟ البته می گویند که قرار است از زرند آب بیاورند که اصلا عملیاتی و اجرایی نیست، بنابراین از این بابت مشکل آب را برای منطقه ایجاد می کند.
وی ادامه داد: مورد بعدی مساله آلودگی هایی است که فعالیت این کارخانه ایجاد می کند، فعالیت این کارخانه، انفجارهایی که انجام می شود، حمل و جمع کردن مصالح اولیه گرد و غباری را ایجاد می کند که مستقیم وارد منابع آبی می شود و یا روی سطح زمین می نشیند و بعد به داخل آبهای زیر زمینی و حتی سطحی نفوذ می کند که به مرور مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
تا جایی که اطلاع دارم کارخانه سیمان در شرایط نرمال دستکم به ۵ لیتر بر ثانیه آب نیاز دارد با توجه به اینکه منطقه بحران آب دارد این میزان آب مورد نیاز را می خواهند از کجا تامین کنند؟خلج اظهار داشت: مساله بعدی نوع سوختی است که در کارخانه استفاده می شود، سوختی که استفاده می شود اکسیدهای گوگرد و نیتروژن به اضافه اکسیدهای کربن را در فضا آزاد می کند و همه بدون اسثتنا بر روی سیستم تنفسی اثر سوء می گذارند و در بلند مدت موجب بروز انواع بیماری ها و سرطان ها می شود، در واقع ذرات ریز زمان تنفس وارد ریه می شود که اثرات سوء فراوانی دارد، تحقیقات علمی ثابت کرده که این مواد سوختی فلزات سنگین زیادی دارد که مستقیم هم بر روی تنفس افراد اثر می گذارد و هم به طور غیر مستقیم منابع آبی و خاکی را آلوده می کند و در بلند مدت وارد چرخه گیاهی و به مرور تغذیه ای انسان می شود.
این کارشناس منابع آب گفت: معمولا می گویند یک کارخانه سیمان از نزدیک ترین مسیل یک رودخانه باید حدود ۳۰۰ متر فاصله داشته باشد در حالی که فاصله این کارخانه با اولین مسیل بیشتر از ۱۳۰ تا ۱۴۰ متر نیست، در آن منطقه دو شاخه رود خشک وجود دارد که در زمان بارندگی جاری می شوند در واقع رودخانه سیلابی است اما این دلیل نمی شود که فاصله رعایت نشود چون شاید امروز رودخانه فعال نباشد اما بعد از اولین بارندگی دوباره آب در آن جاری می شود، بنابراین در این فاصله که رود خشک است گرد و غبار و آلایندگی در بستر رودخانه می نشیند و زمانی که آب در آن جاری می شود این آلایندگی ها را منتشر و در داخل خاک و منابع آبی زیرزمینی نفوذ می دهد. به مرور هم این این گرد و غبار پوشش گیاهی منطقه را از بین می برد.
وی تاکید کرد: مساله دیگر این است که اصلا زیرساخت این کار در آن منطقه وجود ندارد، یک جاده روستایی با عرض بسیار کم دارد که همین الان دو کارخانه سیمانی که کار می کنند بلای جان آن منطقه شده اند ، ظرفیت منطقه اصلا اینقدر نیست که سه کارخانه سیمان در آنجا فعالیت کند، هر صبح علاوه بر آلودگی هوا ، ریسکی که خودروهای بزرگ ایجاد می کنند موجب وحشت می شود، بدون ملاحظه خودروهای بزرگ و اسقاط تردد می کنند که بسیار خطر آفرین هستند.
خلج ادامه داد: در واقع این جاده غیر استاندار بسیار خطرساز است به طوری که هفته ای یک یا دو تصادف منجر به جرح و گاها فوت در این جاده رخ می دهد ، در واقع جزو جاده های پرخطری است که در فهرست وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است حالا با این شرایط می خواهیم بار ترافیکی آنرا افزایش دهیم.
وی تاکید کرد: می دانیم که هر کاری هزینه ای دارد اما هزینه باید توجیه داشته باشد ما امکاناتی را از دست می دهیم در قبال آن یک سری منافع به دست می آوریم، این کارخانه هیچ سودی برای مردم ندارد ؛ شاید چند نفر محدودی از اهالی در آن مشغول به کار شوند اما میزان تخریب، آلودگی و آمار تصادفات به طور نگران کننده ای افزایش می یابد.
وی اظهارداشت: اینجا یک منطقه گردشگری است که با این کار زمینه های گردشگری هم از بین می رود هوای سالم، گیاهان، گونه های جانوری موجود در منطقه از جمله کل و بز و انواع پرندگان و حتی ابنیه های تاریخی نابود می شوند.
برای ایجاد صنایع تاب آوری منطقه مد نظر قرار گیرد
همچنین مدیر انجمن حافظان طبیعت ساوه و زرندیه درباره احداث سومین کارخانه سیمان در خرقان به خبرنگار محیط زیست ایران اکونومیست گفت: البته جای بسی خوشبختی است که سواد محیط‌زیستی مردم تا به آن حد ارتقاء یافته که در برابر سرنوشت محیط زیستی خود بی‌تفاوت نیستند و این یک نعمت الهی است، همچنین نماینده این مردم در مجلس شورای اسلامی هم نشان داد که بصیرت و آگاهی خوبی بر مخاطرات محیط زیستی دارند که جای شکر دارد.
ساوه و زرندیه به دلیل نزدیکی به تهران جای خوبی برای مانور پایتخت نشین ها است و تاوانش را باید به مردم منطقه پس بدهند.مهدی فرقانی پور افزود: اما درباره سومین کارخانه سیمان در زرندیه باید به یک سری نکات توجه شود، در واقع در خصوص معادن و صنایع نباید صفر و یک عمل کرد که بگویم مطلقا مضر یا تماماً مفید هستند معادن مواهب و نعمات خداوند هستند که می بایست با معیارهای عقلی محیط‌زیستی مورد بهره‌برداری قرار گیرند یعنی ظرفیت و تاب آوری محیط زیستی به همراه آمایش سرزمین و جانمایی درست مدنظر قرار گیرد.
وی اظهارداشت: یکبار برای همیشه تکلیف خرقان را روشن کنیم اینکه قطب گردشگری و اکوتوریسم یا قطب معدنی و صنعتی است، امروز در همسایگی ما کشور ترکیه بیش از صادرات نفتی ما از انواع گردشگری درآمد دارد، امروزه گردشگری طبیعت به شرط آماده سازی زیرساخت ها یک رشته پردرآمد، مفرح و انرژی زا است، نگذاریم گردشگران طبیعت در زیر چرخ صنعت و معادن له شوند، الان منطقه ۴۷ هزار هکتاری شکار ممنوع خرقان و نوبران هم در حال ارتقاء به منطقه حفاظت شده است.
وی ادامه داد: ظاهراً در تمام استان مرکزی فعلا ۴ کارخانه سیمان وجود دارد که دوتا از آنها متعلق به زرندیه و خرقان است و به زودی سومی نیز به آن اضافه می شود، مگر کوه های آهکی در سایر نقاط استان مرکزی وجود ندارد؟ متاسفانه ساوه و زرندیه به دلیل نزدیکی به تهران جای خوبی برای مانور پایتخت نشین ها است و تاوانش را باید به مردم منطقه پس بدهند، کارخانه های سیمان در رده آخر صنایع آلاینده و در رده هفتم قرار دارند جالب آنکه ایران رتبه هشتم تولید سیمان در جهان و رتبه سوم تولید هندوانه را دارد آیا این ها جای افتخار دارد؟
آوردن آب با تانکر از پرندک برای کارخانه ویدر بیشتر به یک لطیفه و شوخی شباهت دارد.مدیر انجمن حافظان طبیعت ساوه و زرندیه افزود: فاصله ۱۰۰ متری کارخانه از رودخانه فصلی مجاور و فاصله ۱۵۰ متری کارخانه تا جاده آسفالته چگونه قابل توجیه است، در سال ۱۳۸۵ کارشناسان محیط زیست فاصله یک و نیم کیلومتری کارخانه سیمان خاکستری تا جاده آسفالت را در نظر گرفته بودند.
وی گفت: صنعت سیمان با سیلیس سر و کار دارد وقتی باران ببارد ترکیب آب و گرد سیلیس روی جاده نشسته و آن را لغزنده و صابونی می کند که خطر تصادف و واژگونی در جاده افزایش می یابد و هم اینکه جاده در این نقطه دارای پیچ خطرناکی است.
فرقانی پور درباره نحوه تامین آب کارخانه سیمان اظهار داشت: آوردن آب با تانکر از پرندک برای کارخانه ویدر بیشتر به یک لطیفه و شوخی شباهت دارد، می گویند آب یک چاه کشاورزی خریداری شده و حالا باید از آنجا منتقل شود اگر این درست باشد یک تغییر کاربری کشاورزی اتفاق افتاده و تا کشت و کار تعطیل و صنعت فعال شود، حالا بگذریم که این جاده درجه۳ روستایی تاب آوری این همه رفت و آمد تانکرها را هم ندارد.
وی افزود: مساله بعدی کیفیت ماشین آلات است، گفته‌اند که ماشین آلات کارخانه به صورت دست دوم از جنوب کشور منتقل شده است آیا ارزیابی محیط زیستی در این خصوص صورت گرفته و اصولاً کارخانه از چه مرجعی ارزیابی محیط زیستی را اخذ کرده است؟ بحث فاضلاب کارخانه چگونه پیش‌بینی شده است؟ سرنوشت تنوع زیستی و کشاورزی منطقه با آلایندگی این صنعت به کجا خواهد انجامید؟
مدیر انجمن حافظان طبیعت ساوه و زرندیه گفت: ماده ۱۷ قانون احیا و اصلاح معادن می‌گوید تخریب معادن باید با کاشت بیولوژیک یا مکانیکال بوته و درخت جبران شود، با کدام یک از معادن منطقه این کار را کرده‌اند آیا شما به خاطر دارید در معادن گرگ‌باغی تا ویدر یک ریال بابت تخریب جاده و یا اصلاح آن هزینه کرده باشند.
