به گزارش ایران اکونومیست، به نقل از وب‌سایت پولیتیکو، در ماه اوت سال گذشته پس از بازگشت مجدد طالبان به عرصه قدرت، خلبانان نیروی هوایی افغانستان هواپیماهایی را که ایالات متحده به این کشور اهدا کرده بود، به ازبکستان و تاجیکستان منتقل کردند و سرنوشت این هواپیماها بیش از یک سال است که در بلاتکلیفی به سر می‌برد.
به دلیل حساسیت روابط افغانستان-ازبکستان و اقتصاد و نفوذ نظامی روسیه در آسیای مرکزی، اخبار چندان علنی درخصوص این مسئله و مذاکرات منتشر نشده است اما در پشت صحنه، به گفته یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا و یک دستیار در کنگره این کشور که نسبت به موضوع آگاه هستند و نخواستند نامشان فاش شود، مقامات آمریکایی بی سر و صدا از این هواپیماها به عنوان "اهرمی" استفاده می‌کنند تا جای پای خود را در منطقه‌ای که ارتش آمریکا دیگر در آنجا حضور ندارد، پیدا کنند.
این مقام رسمی گفت که آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای انجام یک ارزیابی است تا بررسی کند که آیا این هواپیماها قابل پرواز هستند یا خیر. به گفته این مقام رسمی، آمریکا قصد دارد در ازای ارائه این هواپیماها به دولت ازبکستان و تاجیکستان، یک توافق غیررسمی را جهت "تعمیق روابط امنیتی ما" در زمینه امنیت مرزی و ضدتروریسم منعقد کند.
همچنین این قرارداد می‌تواند در دراز مدت شامل هر چیزی از "افزایش اشتراک‌گذاری اطلاعات" تا "استقرار نیروها و هواپیماها در این کشورها" شود تا فعالیت‌های تروریستی در افغانستان را زیر نظر بگیرند؛ اقدامی که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا سعی در انجام آن داشت و در ترتیب‌دهی آن قبل خروج از افغانستان با شکست مواجه شد.
براساس گزارش ۲۰۲۲ درخصوص ارزیابی سقوط دولت افغانستان، هم‌زمان با اینکه طالبان در اوت سال گذشته به عرصه قدرت بازگشت، خلبانان نیروی هوایی افغانستان حدود ۲۵ درصد از هواپیماهای قابل استفاده (۴۶ فروند) را به ازبکستان و تاجیکستان منتقل کردند. تصاویر ماهواره‌ای که توسط "مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی" آنالیز شد، نشان می‌دهند که از هواپیماهای موجود می‌توان به "سسنا کاروان ۲۰۸" (C-۲۰۸ utility)، سوپرتوکانو A-۲۹، Mi-۱۷، Mi-۲۵ و هلیکوپترهای UH-۶۰ Black Hawk اشاره کرد.
در کوتاه مدت بعید است که هر کدام از این کشورها (ازبکستان و تاجیکستان) با توجه به روابط نزدیکشان با روسیه، به آمریکا اجازه دهند تا از سرزمین‌شان برای پایگاه استفاده کند. علاوه بر آن، چنین قراردادی در ازبکستان مستلزم آن است که تغییری در قانون این کشور رخ دهد زیرا براساس قانون فعلی، ازبکستان نمی‌تواند میزبان هرگونه پایگاه خارجی باشد. همچنین، اخیرا روابط میان تاجیکستان و واشنگتن سرد شده است و اقتصاد این کشور به شدت به روسیه و چین متکی است. از طرف دیگر، تاجیکستان عضوی از "سازمان پیمان امنیت جمعی" بوده و در حال حاضر میزبان پایگاه‌های نظامی روسیه است.
این در حالیست که سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هنوز پاسخ و واکنشی به این موضوع نداشته است.
