به گزارش روز یکشنبه ایران اکونومیست ، در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای که روزهای 24 و 25 شهریورماه جاری به میزبانی شهر تاریخی سمرقند ازبکستان برگزار شد، عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان اعلام شد.
« حسین امیرعبداللهیان » وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مناسبت عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای، با انتشار مقاله ای در پایگاه اینترنتی شبکه ملی « سی‌جی‌تی ان » (CGTN)چین چین نوشت:
در دنیای امروز که غرب و شرق مفهوم سنتی خود را از دست داده‌اند و به طریقی این مضامین با منطقه‌گرایی و یا حتی قاره‌گرایی جایگزین شده است، تسلط برتری‌جویی و یکجانبه‌گرایی رو به زوال می‌رود و حرکت جامعه جهانی به سوی جهانی چندقطبی و توزیع دوباره قدرت به لطف کشورهای مستقلی است که به روندهایی اجتناب‌ناپذیر بدل می‌شوند.
در چنین شرایطی، حفظ صلح و تقویت ثبات در قاره آسیا دیگر تنها یک انتخاب نیست بلکه به یک التزام تبدیل شده است. در واقع از سازمان همکاری شانگهای ( SCO) می توان به عنوان یکی از موفق‌ترین مثال‌های همکاری منطقه‌ای یاد کرد.این سازمان توسط گروهی از کشورهای همفکر که به دنبال حفظ نظم و هویتی جدید برای آسیا بدون دخالت قدرت‌های منطقه‌ای دیگر هستند شکل گرفته است.
بدین ترتیب سازمان همکاری شانگهای به عنوان بزرگترین سازمان منطقه‌ای جهان نقشی برجسته در پوشش دادن به بیش از ۴۰ درصد جمعیت دنیا و تولید حدود ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی ایفا می‌کند. ارزش کلی تراکنش اقتصادی میان کشورهای عضو این سازمان حدود ۲۰ تریلیون دلار است که در مقایسه با زمان تاسیس آن ۱۳ برابر افزایش یافته است.
برپایه این مقاله از آنجا که جمهوری اسلامی ایران از گفت‌و گو، مذاکره و دیپلماسی استقبال و رویکردهای یکجانبه گرایانه را در ارتباط و تعامل با سایر کشورها نفی می‌کند و با توجه به سازگاری با اصول اساسی قانونی بین المللی از جمله احترام متقابل به حق حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها، تهران به عنوان هدف مهمی از سیاست خارجی برای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای در اولویت قرار داده شد و این مهم در نخستین سال ریاست جمهوری « آیت الله سید ابراهیم رئیسی » تحقق یافت و ایران به عضویت این سازمان درآمد.
با درنظر گرفتن این موضوع، پذیرش عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای در سفر رئیس جمهوری ایران به « دوشنبه » پایتخت تاجیکستان از سوی رهبران شورای دولت های سازمان در سپتامبر ۲۰۲۱ پیروزی دیپلماتیکی بود که پیگیری ما برای رویکرد سیاست خارجی " متوازن، هوشمندانه، فغال و پویا " و تفکر " آسیای چندجانبه گرا " را به اثبات می‌رساند. این موفقیت همچنین نقطه عطفی برای در توسعه همکاری ما با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در تمامی ابعاد بین المللی، منطقه‌ای و دوجانبه است.
اکنون برای کشورهای عضو این سازمان زمان آن رسیده تا با استفاده از ظرفیت بزرگ و فرصت‌های همکاری چندجانبه آینده‌ای امیدبخش برای منطقه بسازند. چنین فرصت هایی می تواند به تقویت و استحکام سازمان و اعضایش در برابر چالش های فرهنگی، تجاری، اقتصادی، امنیتی و سیاسی بیانجامد. تسهیل سرمایه‌گذاری و گسترش همکاری اقتصادی و تجارت مشترک منجر به توسعه و امنیت پایدار در منطقه می شود که بدون تامین پیش نیازهای امنیتی امکان پذیر نیست. بنابراین برای تحقق این هدف، تهدیدها و چالش های امنیتی در منطقه از جمله شرایط بحرانی افغانستان باید به سرعت مورد توجه کشورهای همسایه و اعضای سازمان قرار بگیرد.
ظرفیت‌های قابل توجه و چشمگیر اقتصادی و مزیت‌های رقابتی در هرکدام و همه کشورهای عضو این سازمان توجه جامعه جهانی را به خود معطوف و فرصت های قابل توجهی برای شراکت استراتژیک و تعامل گسترده میان اعضای سازمان فراهم کرده است.
درمیان همکاری استراتژیک قطب‌های باارزش میان ایران و سازمان همکاری شانگهای می‌توان به مزیت‌های ارتباط جغرافیایی ایران که در مجاورت دو بستر بزرگ آبی یعنی دریای خزر و خلیج فارس است اشاره کرد که به اعضای این سازمان امکان می‌دهد تا از این طریق خاک جمهوری اسلامی ایران به زنجیره تامین جهانی و نقل و انتقال کالا و انرژی و سوخت به دیگر بخش های دنیا بپیوندند. از دیدگاه کانون نقل و انتقال و کریدورهای حمل و نقل و اتصال پروژه های زیرساخت های منطقه‌ای ایران می تواند نقشی مهم و حیاتی در تقویت کریدور شمال به جنوب و اتصال آسیای میانه و روسیه به هند را بازی کند. ایران در یکی از مهم‌ترین و موثرترین بخش و کریدورهای پروژه " کمربند و جاده " به نام کریدور چین-آسیای میانه و کریدور اقتصادی آسیا-غرب که پلی از شرق به غرب اورآسیاست واقع شده است. طی سال‌های گذشته این مسیر توسط راه‌آهن و جاده فعال شده است.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضوی مسئول در منطقه و جامعه جهانی از ظرفیت‌ها و توانایی‌های متعدد در راستای همکاری منطقه‌ای از جمله ثبات و امنیت پایدار، منابع غنی انرژی و جاذبه‌های یگانه گردشگری،مزیت انسجام جغرافیایی و همبستگی ملی، پیوندهای فرهنگی و تاریخی بسیار با کشورهای عضو این سازمان و کشورهای ناظر به اندازه ارزش‌های فرهنگی غنی که می تواند از رشد افراط‌گرایی در این منطقه جلوگیری کند، بهره می‌برد.
درمیان ۱۰ شریک صادراتی ایران، چین، هند، پاکستان به ترتیب در رده های اول، پنجم و هشتم قرار دارند. چین و هند در رده‌های اول و پنجم در میان ۵ شریک وارداتی اول ایران قرار دارند. در سال ۲۰۲۱ تجارت ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای از ۳۷ میلیارد دلار گذشت که حدود ۳۰ درصد کل تجارت خارجی ایران محسوب می‌شود. در زمان مشابه صادرات و واردات ایران با کشورهای عضو سازمان به ترتیب ۲۰.۵ و ۱۶.۵ میلیارد دلار بوده است.
تقویت و تحکیم همکاری با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای یکی از ارکان مهم سیاست خارجی رئیس جمهوری ایران به ویژه با درنظر گرفتن تقویت کریدورهای نقل و انتقال و حمل و نقل این منطقه است. ایران در کریدور شمال-جنوب مسیرها و جاده های امنف با ثبات و قابل اطمینانی را فراهم می‌کند و همزمان از زیرساخت های قابل توجه در بندرهای جنوبی به ویژه بندر چابهار بهره می برد. این مسائل از جمله سیاست های استراتژیک ایران برای توسعه و همکاری منطقه ای و گسترش مبادلات تجاری پویا با کشورهای همسایه است.
عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای در راستای توجه به اصول گنجانده شده در قانون اساسی انقلاب اسلامی ایران و نشانگر استقلال کشور با درنظر گرفتن منافع ملی و امنیتی با چشم انداز عزت،خرد و مصلحت است. با توجه به این مسئله سال گذشته وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران تمام ظرفیت هایش برای هماهنگی با دیگر سازمان های مرتبط داخلی و هئیت دبیران سازمان همکاری شانگهای به کار برد تا روند ثبت کامل و قانونی عضویت کامل در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحقق یابد. »
در پایان این مقاله آمده است سفر آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران به ازبکستان برای شرکت در اجلاس رهبران کشورهای سازمان همکاری شانگهای فرصت های بسیار مهمی در جهت پیشرفت دیپلماسی اورآسیا و جمهوری اسلامی ایران به ارمغان خواهد آورد. به علاوه در این سفر تاریخی به سمرقند ۱۹ سند همکاری مهم نیز در زادگاه رودکی پدر شعر فارسی به امضا رسید.
