سمیه جهانشیری در گفت و گو با ایران اکونومیست با بیان اینکه، ده‌ها پروژه کاربردی ملی و کلان در مقیاس‌های استانی، منطقه‌ای و ملی توسط واحدهای جهاددانشگاهی اجرا شده است، افزود: این پروژه‌ها عمدتاً در جهت ارایه راهکارها و راه‌حل مسائل و مشکلات موجود در استان‌ها و نیازهای دستگاه‌های حاکمیتی و اجرایی متمرکز بوده‌اند.
وی در پاسخ به این سوال که این پروژه ها برچه مشکلاتی متمرکز بوده است، اظهار داشت: از جمله مسائلی که طرح‌های کارفرمایی و همچنین طرح‌های نوآورانه و کاربردی را در آن راستا، اجرا می کنیم "مسائل اجتماعی"، "تعارض منافع"، "گردشگری"، "کسب و کار" و "حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی" است.
مدیر پروژه‌یابی و پیگیری طرح‌های دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر جهاد دانشگاهی تاکید کرد: با توجه به سیر صعودی آسیب‌ها و مسائل اجتماعی در سال‌های اخیر، این مسئله به عنوان یکی از موضوعات و چالش‌های بسیار مهم و قابل تأمل حجم بسیاری از پژوهش‌های جهاد دانشگاهی را به خود اختصاص داده است.
وی افزود:این مطالعات در راستای شناسایی وضعیت آسیب‌ها و مسائل اجتماعی در کشور، روند تداوم و تغییر آسیب‌های اجتماعی در آینده، تبیین نگرش کلان سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با آسیب‌ها و مسائل اجتماعی و تحلیل نتایج و پیامدهای آسیب‌ها و مسائل اجتماعی است.
جهانشیری از جمله زمینه‌های مطالعاتی این پژوهش‌ها را مسائلی همچون طلاق، جرم و بزه‌دیدگی، اعتیاد، کودکان کار، خانواده زندانیان عنوان کرد و گفت: این پژوهش ها به صورت پیمایش‌های ملی و طولی در حال اجرا است.
وی یکی از مسائل چالش برانگیز را که به طور حتم می تواند در ایجاد و توسعه هرچه بیشتر درآمد اقتصادی کشور موثر باشد صنعت گردشگری عنوان کرد و گفت: بر همین اساس پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی با اجرای پروژه هایی از جمله ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارشناسی گردشگری در ایران، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در جاذبه‌های گردشگری مناطق مختلف را شناسایی و تحلیل کرده است.
جهانشیری اجرای پروژه های پژوهشی شامل شناسایی مکان‌های دارای ارزش معنایی و هویتی در شهر مشهد در راستای ارتقای هرچه بیشتر محیط گردشگری و زیارتی این شهر، طرح جامع گردشگری استان اردبیل، مطالعات توسعه پایدار گردشگری خلاق جزیره کیش، مدل توسعه گردشگری مذهبی با تأکید بر بقاع متبرکه استان چهارمحال و بختیاری و گردشگری و شهر خلاق را از آن جمله بیان کرد.
وی در ادامه با تاکید براینکه، امروزه مشکلات اقتصادی به اصلی ترین مسئله کشور تبدیل شده است، افزود: مسائلی همچون کسری بودجه، تورم، کاهش درآمدهای نفتی، بیکاری، شکاف طبقاتی، رکود اقتصادی، فقر و نابرابری، محیط نامناسب کسب و کار دغدغه هر روز مردم و حاکمیت است.
مدیر پروژه‌یابی و پیگیری طرح‌های دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر جهاد دانشگاهی ادامه داد: در حالی که تلاش ها برای رفع این مسائل به مطالبه جدی مردم تبدیل شده است، جهاد دانشگاهی نیز توجه به مقوله کسب و کار برای ارایه گزارش های سیاستی، اجرای طرح های اقتصادی، پایش شاخص های محیط کسب وکار و توانمندسازی بخش های تعاونی و خصوصی را در دستور کار قرار داده است.
جهانشیری، شناسایی عوامل و موانع توسعه صنایع کوچک و متوسط در اقتصاد ایران، تعیین پیشران ها و اولویت‌های توسعه اقتصادی کشور، اصلاح سیستم مالیاتی با رویکرد بهبود محیط کسب و کار، سنجش و تحلیل فضای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران، تهیه و تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستایی در استان ها، شناسایی موانع کسب و کار شرکت‌های دانش بنیان و راهکارهای عملی توانمندسازی بخش های تعاونی و خصوصی را از جمله اقدامات پژوهشی جهاد دانشگاهی برای رفع مشکلات اقتصادی کشور عنوان کرد.
وی همچنین با بیان اینکه، جهاد دانشگاهی برخی حوزه های دارای تعارض منافع را در کشور شناسایی کرده است، افزود: این حوزه ها شامل نظام بانکی، حوزه برنامه و بودجه، آموزش عالی، آموزش و پرورش، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بازار سرمایه، انرژی و صنعت برق و مسکن و شهرسازی است.
جهانشیری گفت: تعارض منافع در واقع دو راهی انتخاب میان منفعت شخصی، منفعت عمومی و وظیفه حرفه‌ای است، نتایج حاصل از مطالعات حوزه تعارض منافع کمک به شناسایی مصادیق و موقعیت‌های تعارض منافع در سازمان و حوزه اجرایی و اجتماعی و ارایه مشاوره با سازمان های اجرایی برای تدوین قواعد مدیریت تعارض منافع است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که بر اساس مطالعات جهاد دانشگاهی، مهمترین مسائل جامعه امروز ایران چیست، افزود: انواع آسیب های اجتماعی از جمله بزه دیدگی، اعتیاد، طلاق و خانواده های بدسرپرست و بدون سرپرست یا سرپرست زندانی است که روی آنها متمرکز هستیم.
تاثیر اسکان غیررسمی بر فرهنگ و اقتصاد
مدیر پروژه‌یابی و پیگیری طرح‌های دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر جهاددانشگاهی در ادامه همچنین، یکی از چالش های کشور را بحث اسکان غیررسمی دانست و گفت: اسکان غیر رسمی بر فرهنگ و حوزه اقتصادی کشور تاثیر بسیاری گذاشته است که با وجود انجام مطالعات لازم قصد داریم این مطالعات را به‌صورت طولی ادامه دهیم.
وی با تاکید براینکه، شرایط محیطی و فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و طبیعی کشور بر لزوم افزایش تاب آوری تاکید می کند، افزود: افزایش تاب آوری نتیجه توانمندسازی در حوزه‌های حاکمیت و جامعه است.
جهانشیری خاطرنشان کرد: وجود و توسعه سکونت گاه های غیررسمی در واقع شکست بسیاری از استراتژی ها در رفع مسائل و گسترش چهره فقر در جامعه را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: در این راستا، پژوهش‌هایی برای شناسایی، تحلیل وضعیت و یافتن راهکارهای برون رفت از این شرایط از جمله مطالعات اجتماعی مناطق اسکان غیررسمی با هدف ارایه راهکارها، مدل بومی توانمندسازی جامعه و افزایش ظرفیت اجرایی حاکمیت، از طریق شفافیت و مقابله با فساد، گفتمان سازی، تقویت شبکه‌های اصلاحی اجتماعی، توانمندسازی نهادهای حرفه ای، صنفی و مدنی، ایجاد و راه اندازی دفاتر توسعه محلی اجتماعی محور با موضوع بهبود شاخص های توسعه اجتماعی و پیشگیری، کاهش آسیب‌های اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین، توان افزایی جوامع محلی با استفاده از مشارکت روستاییان انجام شده است.
موج دوم پیمایش ملی خانواده در حال اجرا است
این کارشناس حوزه علوم انسانی با بیان اینکه، یکی از سیاست های جهاد دانشگاهی در حوزه علوم انسانی اجرای مطالعات طولی و تعریف دقیق زمینه‌های مطالعاتی میان‌رشته‌ای است، افزود: پیمایش ملی خانواده از جمله پروژه‌های است که در حال حاضر موج دوم آن در حال اجرا است.
وی توضیح داد: پیمایش ملی خانواده با روش تحلیل ثانویه انجام شده و روی ۹ محور تأکید داشته است، این محورها "شکل‌گیری خانواده"، "فرزند آوری"،"فرزندپروری"،"روابط و آسیب‌ها"،"طلاق" است که در دو بعد نگرش و رفتار مطالعات انجام شده است.
جهانشیری یادآور شد: از آنجا علوم انسانی روح حاکم بر سایر علوم محسوب می شود، باید مشخصا به آن پرداخت و در امور حاکمیتی و سیاست گذاری کشور نگاه رو به جلو داشت.
