به گزارش روز شنبه ایران اکونومیست، امسال، مانند بسیاری از سال‌های یک دهه اخیر، امواج طولانی‌تر و زودهنگام گرما اروپا و به ویژه کشورهایی چون اسپانیا، فرانسه، یونان و پرتغال را به شدت درگیر کرده است. مناطق وسیعی در شمال اسپانیا که به طور معمول از گزند حریق‌های تابستانی در امان بودند، امسال و در گرمای ۴۰ درجه‌ای، شاهد بروز آتش‌سوزی‌های گسترده هستند. جنوب غرب فرانسه و در نزدیکی مرزهای اسپانیا هم وضعیت مشابه است؛ ۱۱ هزار هکتار جنگل در منطقه ژیروند طعمه حریق شده و ده‌ها هزار نفر مجبور به ترک محل سکونت خود شده‌اند.
در ایتالیا، آتش‌سوزی جنگل‌ها در حالی هفته گذشته بسیاری از مناطق غربی این کشور را در بر گرفت که دولت نسبت به موج پایدار گرمای بالای ۴۰ درجه هشدار می‌دهد. همین وضعیت در جنوب غرب قاره اروپا، پرتغال هم دیده می‌شود. گرمای شدید و خشکسالی باعث بروز حریق در بیش از یک‌هزار هکتار از اراضی جنگلی پرتغال شده است.
پیشینه خبر
زنگ هشدار در مورد تغییرات اقلیمی و روند گرم شدن کره زمین از سالها پیش نواخته شد و تبعات آن با بروز خشکسالی و افزایش مساحت بیابان‌ها پیش از اروپا خود را قاره‌های آفریقا و آسیا نشان داد. این هشدار که بارها موضوع نشست‌های بزرگ و پروصدای بین‌المللی از جمله اجلاس آب‌وهوایی پاریس در سال ۲۰۱۵ بود، آنچنان که باید مورد توجه عملی سیاستمداران در دنیا قرار نگرفت.
از سال گذشته هشدار مواجهه اروپا با امواج طولانی‌تر و شدیدتر گرما در سایه تغییرات اقلیمی جدی‌تر شد. در حالی که استفاده از وسایل خنک‌کننده و به‌ویژه کولر تا چندی پیش در زندگی بسیاری از مردم اروپا جایی نداشت، امروز با افزایش دمای هوا و نیز اخباری که از مرگ و میر ناشی از آن منتشر می‌شود، بسیاری از ساکنان این مناطق به فکر خرید کولرهای گازی افتاده‌اند.
گرمای شدید و بی‌سابقه، آتشی که به جان طبیعت و جنگل در قاره سبز افتاده و مرگ‌ومیر ناشی از این افزایش دما بار دیگر این سوال را مطرح ساخت که عامل این وضعیت چه کسی و یا چه کسانی هستند؟ کارشناسان بارها اعلام کرده‌اند که افزایش دمای زمین بدون تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت انسان‌ها به این میزان نمی‌رسید.
پروفسور فردریکه اوتو از موسسه تغییرات زیست‌محیطی دانشگاه آکسفورد در مصاحبه‌ای گفته بود میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای با گذشت هر دهه افزایش یافته و این مساله به روند گرمایش زمین سرعت بخشیده است. به همین دلیل طبیعی است رکوردهای گرما به طور پی در پی شکسته می‌شوند.
وی سال گذشته گفته بود که خطر افزایش تعداد موج‌های گرما که جهان در حال حاضر با آن روبروست، به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شود.
به گفته کارشناسان، جهان امروز نسبت به زمان شروع عصر صنعتی ۱.۱ درجه سانتیگراد گرم‌تر شده و اگر تلاش جدی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای صورت نگیرد روند گرمایش ادامه خواهد یافت.
اوتو همچنین می‌گوید: تغییرات آب و هوا باعث ایجاد این موج های گرمایی می‌شود، همانطور که اکنون این تغییرات موج های گرمایی کنونی را سبب شده است.
این مدرس ارشد علوم آب و هوا می گوید: انتشار گازهای گلخانه‌ای، سوزاندن سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، گاز و نفت و امثالهم موج‌های گرمایی را سوزان‌تر، طولانی‌تر و متعدد می‌کند.
اهمیت موضوع
نشریه فرانسوی زبان «لو تان» سوئیس چندی پیش نوشت: اگر دولت‌ها تعهدات خود را در زمینه آب‌وهوا و اقلیم رعایت کنند، میزان گرم شدن کره زمین محدود و روند فعلی کنترل می‌شود. این نشریه به نقل از نشریه علمی «نیچر» نوشت: تحلیل تعهدات کشورها و دولت‌ها بیانگر آن است که در صورت رعایت، افزایش دمای زمین تا سال ۲۱۰۰ از ۲ درجه فراتر نمی رود که البته شرط آن آغاز سریع اقدامات با تدابیر کوتاه مدت است.
نیچر در تعهدات مصوب اجلاس آب‌وهوایی «کوپ۲۶» که سال گذشته میلادی در گلاسکو برگزار شد، این قابلیت را می‌بیند که روند گرم شدن زمین را تا ۲ درجه محدود کند اما به این شرط که این تعهدات اجرا شود. با این حال بررسی ها حکایت از آن دارد که تنها ۶ تا ۱۰ درصد احتمال دستیابی به هدف اولیه توافق پاریس، یعنی محدود کردن گرمایش زمین تا حداکثر ۱.۵ درجه سانتیگراد وجود دارد، «مگر اینکه اقدامات بسیار بیشتری در یک دهه در این زمینه انجام شود».
نگاهی به روند اجرای تعهدات این اجلاس از سال ۲۰۱۵ در پاریس تا سال ۲۰۲۱ درد گلاسکو اما علاوه بر تایید انفعال سیاستمداران در اجرای تعهداتشان، دورنمایی تاریک‌تر از آنچه در پیش‌روی کره زمین است به نمایش می‌گذارد.
زیک هوسفادر و فرانس مور در مقاله دیگری که به تازگی در همان نشریه نیچر منتشر شده، می‌نویسند: از یک دهه پیش به نظر می‌رسد که آینده اقلیمی تاریکی پیش روی زمین است.
این دو پژوهشگر با اذعان به کاهش گازهای گلخانه‌ای و تلاش برخی کشورها برای محقق شدن اهداف تعیین شده، ابراز نگرانی می‌کنند که هیچ تضمینی وجود ندارد که کشورها به تعهدات خود عمل کنند. بنابراین تا زمانی که وعده‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در آینده با اقدامات قوی‌تر در کوتاه‌مدت حمایت نشود، نباید خیلی خوش‌بین باشیم.
ارزیابی
امروز در حالی اروپا خود را قربانی پدیده گرم شدن زمین می‌بیند که از سال ۱۹۹۰ تاکنون بیشترین تعهدات را در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با محدود کردن استفاده از سوخت‌های فسیلی و جایگزینی گاز طبیعی و انرژی هسته‌ای، اجرا کرده است.
این روزها در حالی تغییرات آب و هوایی متهم ردیف اول هجوم گرمای بی‌سابقه شناخته شده که گزارشی از روزنامه گاردین، آمریکا را عامل اول تغییرات اقلیمی در جهان معرفی می‌کند.
بنابر برآورد این نشریه، انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط آمریکا حدود ۲ هزار میلیارد دلار خسارت به کشورهای جهان وارد کرده است. آمریکا از این نظر در رتبه‌ای بالاتر از کشورهای چین، روسیه، هند و برزیل قرار گرفته است. این پنج کشور از سال ۹۰ تا به امروز خسارتی معادل ۶ هزار میلیارد دلار یعنی حدود ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان، به آنها خسارت وارد کرده‌اند؛ خسارتی که موج گرمای بی‌سابقه و نابودی محصولات کشاورزی را به دنبال داشته است.
روزنامه مونترال در این باره نوشت: انتشار گازهای گلخانه‌ای در دولت کانادا در این سالها و تا امروز همواره افزایش یافته است. ابتکارعمل رهبران سیاسی در آمریکا در زمینه اجرای تعهدات زیست محیطی رو به زوال است. این در حالی است که آمریکا به دلیل استقلال در زمینه انرژی به دلیل برخورداری از گاز و نفت شیل می‌توانست سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌تری در زمینه انرژی‌های سبز داشته باشد اما اراده سیاسی برای این کار وجود ندارد.
روزنامه فرانسوی زبان «لو دووار» کانادا در مطلبی نوشت: امروزه می دانیم که شرکت‌های بزرگ نفتی حداقل از سال ۱۹۷۰ و احتمالاً از سال ۱۹۵۳ در مورد پیامد فعالیت‌های خود را بر اقلیم و خطراتی که محصولات آنها برای جوامع بشری به دنبال دارد، آگاه بودند. در طول دهه ۱۹۸۰، سیاستمداران آمریکایی برای مبارزه با گرمایش جهانی تلاش کردند، قبل از اینکه لابی‌گران و منکران تغییرات اقلیم این تلاش‌ها را از مسیر خارج کنند.
