ماجرای حذف صفر از پول ملی از چه قرار است

به گزارش ایران اکونومیست، دلیل مطرح شدن حذف صفر در آن دوره، تورم بالایی بود که به دلیل برنامه آزاد سازی اقتصادی و شوک‌های نفتی حاصل از پایان جنگ و سرازیر شدن دلارهای نفتی به اقتصاد ایران در دولت پنجم و ششم ایجاد شده بود. سرانجام در زمان روی کار آمدن دولت دوازدهم بحث حذف صفر از پول ملی دوباره قوت گرفت و عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی توجیه این اقدام را عدم کارایی ریال در سال‌های اخیر با توجه به تورم مزمن ۵دهه گذشته و تسهیل مبادلات بازرگانی مردم عنوان کرد.

اخیرا تعداد محدودی از اسکناس‌های هزار و دو هزار تومانی با ظاهری نو در بازار عرضه شده است که در در قسمت بالای آن‌ها صفرها کمرنگ نمایش داده شده و در قسمت پایین کاملا صفرها حذف شده است. در این میان برخی کارشناسان مزیت‌هایی را برای حذف صفر از پول ملی را مطرح می‌کنند که کاهش تورم اولین مزیت این اقدام می‌دانند.

به گفته این کارشناسان اقتصادی آنچه مسلم است حذف صفر از پول ملی تاثیرات چندانی بر تورم ندارد. مگر اینکه اصلاحات اقتصادی قبل از حذف صفر صورت گرفته باشد. اما در کوتاه مدت اختلاف نظرهایی بین صاحبنظران وجود دارد ولی آنچه به قطع می‌توان گفت این است که تاثیرات کوتاه مدت بر روی تورم و نقدینگی بیش از همه به نحوی اجرای طرح باز می‌گردد.

همچنین نقل و انتقال آسانتر پول و کاستن از مخاطرات آن در حجم کلان را مزیت بعدی از حذف می‌دانند. به طوری که سیستم‌های اقتصادی باید طوری باشد که مردم احساس راحتی و آسایش بیشتری در معاملات روزمره داشته باشند تا فعالیت‌های اقتصادی به سهولت بیشتری انجام شود به طوری که امروزه برای انجام معاملات نیاز به حجم زیادی از اسکناس‌ها است.

برخی کارشناسان معتقدند که با افزایش ارزش پول ملی اعتماد مردم به پول داخلی بیشتر می‌شود و کمتر از پول‌های خارجی دلار و یورو استفاده می‌کنند و همچنین حذف صفر باعث افزایش جایگاه پول ملی در حوزه بین‌المللی خواهد شد. به طور مثال در این حالت یک دلار آمریکابه جای ده هزار ریال، ده ریال معامله می‌شود. این در واقع همان ارزش اسمی پولی ملی است.

اشغال فضای کمتر آمار و اطلاعات مالی در حافظه و هارد رایانه، کاهش نیاز به استفاده از چک‌های بانکی به شکل بی‌رویه و غیرمنطقی و کاهش تسهیلات فعالیت دستگاه‌های خودپرداز از دیگر مزایای این اقدام به حساب می‌آیند.

در این بین برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی برای طرح حذف صفرها از پول ملی عیب‌ها و ایراداتی را وارد می‌دانند که یکی از مهمترین دلایلی که از سوی مخالفان طرح تغییر واحد پول کشور مطرح می‌شود، افزایش در هزینه‌های سنگین در نتیجه جایگزین اسکناس‌های جدید با قبلی است.

همچنین کارشناسان بانک می‌گویند که در این شرایط عده‌ای تلاش خواهند کرد تا در طول این فرآیند، قیمت کالای خود را افزایش داده و به این ترتیب برمبنای پول جدید کالاهای خود را با قیمت بالاتری ارزش‌گذاری کنند. عدم امکان نظارت بر بازارها در چنین شرایطی با توجه به پیچیدگی اجرای این تصمیم، باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند حذف صفر در متغیرهای واقعی کاملا بی‌تاثیر است. آنها بیان می‌کنند پول تنها ضریب تبدیل کالا به واحد پول است و اثری روی سرمایه‌گذاری، اشتغال و تورم ندارد. در حالی که مهمترین هدف از حذف صفر و تغییر واحد پولی مهار تورم است. در مجموع حذف صفر از پول ملی هیچ توجیه اقتصادی ندارد و تنها به لحاظ حسابداری محاسبات مردم را ساده و آسان‌تر خواهد کرد.