خاشقچی در برابر نفت

دیدار بایدن از منطقه به عنوان اولین سفر در مقام ریاست جمهوری آمریکا با برخی حواشی، اشتباهات و گاف‌های بایدن همراه بود که برخی از آنان این روزها موجب خنده مخاطبان در فضای مجازی شده است ولی برخی نیز به خاطر پیشینه، حساسیت های بالا و ادعاهای آمریکا در ارتباط با حقوق بشر از سوی رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.

یکی از این مواردی که این روزها انتقادهای زیادی را به دنبال داشته است، دیدار و گفت و گوی بایدن با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی است که به خاطر ارتباط مستقیم وی با قتل جمال خاشقچی نویسنده منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه است.

به دنبال افشای برنامه قتل این روزنامه نگار موضع گیری هایی از سوی آمریکا و به خصوص شخص بایدن در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و کشورهای دیگر برای برخورد با این موضوع و عاملان آن صورت گرفت ولی گذشت ایام همه این موضع گیری ها را به فراموشی سپرد و رفت و آمدها بین پایتخت های مختلف جای برخورد را گرفت.

انتظار افکار عمومی جهان به خصوص بخش مهمی از جامعه آمریکا و خانواده خاشقچی این بود که بایدن به خاطر اظهارات قبلی خود در ارتباط با این قتل در جریان سفر به عربستان به گونه ای دیگر با موضوع برخورد خواهد کرد ولی آنچه از اخبار مربوط به این سفر منتشر شده است گویای این است که این موضوع فدای مصلحت اندیشی های واشنگتن در ارتباط با موضوع افزایش قیمت انرژی در غرب در پی تحریم‌های ضد روسی مرتبط با جنگ اوکراین و فشار ناشی از آن بر دولتمردان آمریکایی قرار شده است.

این روزها به دنبال جنگ در روسیه و تحریم های این کشور از سوی اروپا و آمریکا، مسکو نیز در اقدام متقابل تحریم هایی را علیه غربی ها از جمله در زمینه انرژی اعمال کرد و اکنون کشورهای غربی بشدت نگران ادامه درگیری ها در اوکراین و تحریم های متقابل هستند، چرا که با آغاز فصل سرما در اروپا به خاطر تامین ۴۰ درصدی گاز مورد نیاز این کشورها از سوی روسیه پیش بینی می‌شود که عصر یخبندان از شکل کارتونی برای کودکان رفته رفته به فیلم واقعی تبدیل شده و در اروپا تجربه شود.  

اگر چه وزارت خزانه داری آمریکا روز جمعه به دنبال افزایش قیمت انرژی در این کشور و اروپا و فشار بر مردم این کشورها و ایجاد زمینه برای بروز اعتراضات اجتماعی و آشوب های خیابانی در یک اقدام معنی دار و سریع که می توان از آن معنی " غلط کردیم غربیها" برشمرد، برخی تحریم های روسیه را لغو کرد ولی به نظر می رسد با توجه به این که ابتکار عمل در صحنه جنگ و جنگ اقتصادی شامل انرژی  و غلات این روزها در اختیار روسیه بوده و خط لوله گاز روسیه به اروپا (نورد استریم -۱) نیز در حال تعمیر است، مسکو به این بازی با غربی ها ادامه خواهد داد تا به همه اهداف خود به خصوص در صحنه نظامی و اقتصادی دست یابد و برتری خود را به اثبات رساند.

در چنین شرایطی یکی از اهداف سفر منطقه ای بایدن به عربستان درخواست از ریاض و ابوظبی برای افزایش تولید انرژی و صدور نفت بیشتر به کشورهای غربی برای خنثی کردن تحریم های روسیه است و در مقابل نیز ریاض و به خصوص شخص بن سلمان با اشراف بر این مشکل غربی ها که از آن به عنوان " گدایی انرژی " نام برده می شود، تلاش دارد تا برخی مشکلات خود را در سایه این نیاز غربی ها حل کند که از آن جمله موضوع قتل خاشقچی است که به نوعی ولیعهد درگیری مستقیم با این موضوع دارد و برای آینده سیاسی و پادشاهی وی بسیار خطرناک است.

در همین ارتباط خبرنگار شبکه خبری ان بی سی نیوز آمریکا که بایدن را در سفر به جده همراهی می کند، در حساب توئیتری نوشت که در پایان دیدار بایدن با بن سلمان از وی در خصوص قتل خاشقچی سوال کرده که با واکنش ولیعهد سعودی مواجه شده است.

این خبرنگار می نویسد، زمانی که از محمد بن سلمان سوال کردم  که آیا از خانواده خاشقچی عذرخواهی خواهید کرد؟ ولیعهد سعودی قبل از آنکه یکی دستیاران وی بازویم را محکم بگیرد، لبخند مغرورانه و ملایمی زد.

بایدن روز پنجشنبه نیز در جریان سفر به فلسطین اشغالی حاضر نشد تا به صورت مستقیم اعلام کند که مساله قتل خاشقچی ستون نویس واشنگتن پست را در سفر  خود به عربستان سعودی مطرح خواهد کرد.

وی با بیان این که من هیچگاه در مورد مطرح کردن مساله حقوق بشر سکوت نکرده ام، گفت که همیشه مساله حقوق بشر را مطرح کرده و نظر او در مورد قتل خاشقچی به صورت کاملا واضح و مشخص مطرح شده است.

شبکه خبری فاکس نیوز وابسته به جمهوریخواهان آمریکا و جناح مقابل بایدن نیز روز پنجشنبه در گزارشی اعلام کرد: به رغم آنکه همسر خاشقچی ستون نویس نشریه واشنگتن پست اعلام کرده که دولت آمریکا به او قول داده تا مساله قتل این روزنامه نگار را در سفر به عربستان مطرح کند، اما کاخ سفید از پاسخ به سوالات در این زمینه طفره می رود.

در چنین شرایطی باید گفت که برخوردهای دوگانه واشنگتن در ارتباط با حقوق بشر همواره مسبوق به سابقه است و این برای اولین بار نیست که هنگام برخورد منافع و مصالح آمریکا با برخی موضوعات نظیر قتل خاشقچی و نظایر آن، آنچه قربانی می شود پرونده ها و موضوعات این چنینی است و در نهایت مصالح واشنگتن بر هر چیز دیگری ارجح بوده و اکنون نفت و انرژی مهم از مرگ خاشقچی است.

فرجام سخن این که واشنگتن اکنون در برابر شمار زیادی از سوالات در این خصوص مواجه شده است و به جای پاسخ روشن در ارتباط آنچه که می توان از آن با عنوان معامله " خاشقچی در برابر نفت " مانند سیاست "نفت در برابر غذا" نام برد به توجیه این موضوع می پردازد و همه مقام ها بسیج شده اند تا راه خروج آمریکا از ارتباط این گدایی انرژی و پیگیری قتل خاشقچی را تشریح و یا توجیه کنند.