به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، محمدجواد دهقانی افزود: گروه رتبه بندی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری پس از بیش از یک دهه انجام موفق رتبه بندی ملی دانشگاه و پژوهشگاه‌های کشور و رتبه بندی دانشگاه های جهان و دانشگاه های جهان اسلام به عنوان تنها مرجع رتبه بندی در کشور در سال ۹۹ برای اولین بار رتبه بندی دانشگاه های جهان را بر اساس حوزه های موضوعی انجام داد.
وی یادآور شد: اولین نسخه این رتبه بندی، با نام رتبه‌بندی موضوعی دانشگاه های جهان توسط موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC World University Rankings by Subject) در سال ۲۰۱۹ منتشر شد و امسال برای سومین سال پیاپی این رتبه بندی انجام و منتشر می شود.
روش شناسی رتبه‌بندی موضوعی
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری در توضیح روش این رتبه بندی اظهار داشت: در رتبه بندی جهانی براساس موضوع از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) استفاده شده و تمامی حوزه های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار می گیرند و در نهایت ۳۹ زیررده استفاده می شوند (۳ زیر رده کنار گذاشته می شود). ۶ رده اصلی در این طرح عبارت از: علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، علوم پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی، علوم اجتماعی و علوم انسانی.
دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی موضوعی دانشگاه های هدف به منظور رتبه بندی در هر حوزه موضوعی، دانشگاهی است که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جزو ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشد و در بازه زمانی سه ساله، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر حوزه موضوعی منتشر و در پایگاه این‌سایت/ InCite ثبت کرده باشد.
حضور ۴۲ دانشگاه از ایران در رتبه بندی موضوعی ۲۰۲۱
دهقانی همچنین گفت: در رتبه بندی موضوعی ۲۰۲۱، از ایران ۴۲ دانشگاه حضور دارند که در حوزه های مختلف موضوعی حائز رتبه شده اند، در رتبه بندی سال گذشته ۳۹ دانشگاه از ایران حضور داشتند. دانشگاه های صنعتی مالک اشتر، صنعتی شیراز و محقق اردبیلی برای اولین بار در این رتبه بندی حضور پیدا کرده اند که رتبه بندی ها به این شرح است:
حوزه علوم طبیعی
در رتبه بندی ۲۰۲۱، شاهد حضور دانشگاه های برتر کشور در ۶ رشته از ۷ رشته حوزه علوم طبیعی؛ شامل ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی و نجوم، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی، علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه های دنیا هستیم. در این حوزه در سال ۲۰۲۱، دانشگاه تهران با رتبه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۶۰۰-۵۰۱ رتبه دوم را کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری
در حوزه مهندسی و فناوری در ۱۱ رشته رتبه بندی صورت پذیرفته که دانشگاه های ایران در هر ۱۱ رشته حضور داشته و دانشگاه تهران با رتبه ۳۹ رتبه اول و دانشگاه های صنعتی شریف ۲۰۱ رتبه دوم دانشگاه تبریز ۲۱۳ رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم پزشکی و بهداشت
در حوزه علوم پزشکی و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران ۲۲۱ رتبه اول، علوم پزشکی شهید بهشتی ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم، علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی مشهد ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی
در حوزه علوم کشاورزی دانشگاه تهران۸۰ در رتبه اول، دانشگاه شیراز ۱۹۳ در رتبه دوم و دانشگاه تربیت مدرس ۲۰۸ رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی
در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب رتبه ۴۵۰-۴۰۱ شد.
حوزه علوم انسانی
در حوزه علوم انسانی فقط دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۶۰۰-۵۰۱ شده است و در هیچ کدام از رشته های این حوزه دانشگاهی از ایران حضور ندارد.
حوزه علوم طبیعی
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری ادامه داد: در رشته ریاضیات، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۲۰۰ رتبه اول، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه تهران (۴۰۱-۴۵۰) به صورت مشترک رتبه دوم، دانشگاه علم و صنعت ایران و صنعتی شریف (۴۵۱-۵۰۰) به صورت مشترک رتبه چهارم را به دست آوردند. در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران ۱۸۷ رتبه اول و صنعتی امیرکبیر (۲۵۱-۳۰۰) رتبه دوم و صنعتی شریف (۳۰۱-۳۵۰) رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه مهندسی و فناوری
دهقانی یادآور شد: در رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران با رتبه ۵۵، علم و صنعت ایران با رتبه ۱۳۷، دانشگاه تبریز با رتبه ۱۳۹، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۵۵ و دانشگاه صنعتی شریف با رتبه ۱۷۵ رتبه های اول تا پنجم را کسب کردند. در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه تهران با رتبه ۲۱۹، صنعتی شریف با رتبه ۲۴۵، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۳۰۰-۲۵۱ به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفتند.
به گفته وی در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه تهران ۳۵، صنعتی نوشیروانی بابل ۶۵، صنعتی امیرکبیر ۷۳، علم و صنعت ایران ۸۷، صنعتی شریف ۱۲۷ به ترتیب جایگاه اول تا پنجم کشور را کسب کردند. در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران ۷۰، صنعتی امیرکبیر ۱۶۰، علم و صنعت ایران ۱۷۰، صنعتی شریف ۱۸۳، تربیت مدرس ۲۱۴ به ترتیب رتبههای اول تا پنجم کشور را کسب کردهاند. در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران ۱۴۱، صنعتی امیرکبیر ۲۱۵، صنعتی شریف ۲۳۹ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند. در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ۶۸، علوم پزشکی تهران ۱۴۵، دانشگاه تهران ۱۷۲ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری افزود: در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران ۵۲ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر ۲۲۲ رتبه دوم، صنعتی شریف با رتبه ۲۳۵ در جایگاه سوم قرار گرفت. در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۳۹، دانشگاه تهران ۱۶۸، پزشکی تبریز ۲۲۴، تربیت مدرس ۲۳۸، پزشکی شهید بهشتی ۲۳۹ به ترتیب در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفتند. در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی سه دانشگاه از ایران حضور داشتند: دانشگاه تهران ۱۱، پزشکی تهران ۱۸ و پزشکی تبریز ۴۱ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.
دهقانی یادآور شد: در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران ۳۰۰-۲۵۱ در رتبه اول و صنعتی شریف ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و پزشکی تهران ۴۰۰-۳۵۱ در جایگاه سوم قرار گرفتند. در سایر رشته های مهندسی و فناوری (شامل مهندسی چند رشته ای، مهندسی صنایع، مهندسی تولید، علوم و فنون غذایی، ابزار دقیق Instruments & Instrumentation، ذره بینی Microscopy، علوم تصویربرداری و فناوری عکاسی، طیف سنجی) دانشگاه تهران ۱۰۶ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر و صنعتی اصفهان و دانشگاه تبریز ۳۵۰-۳۰۱ هر سه رتبه دوم و صنعتی شریف ۴۰۰-۳۵۱ در رتبه پنجم قرار گرفتند.
حوزه علوم پزشکی و بهداشت
وی اظهار داشت: در رشته تحقیقات پزشکی پایه دانشگاه علوم پزشکی تهران ۲۱۳ رتبه اول، علوم پزشکی مشهد و پزشکی شهید بهشتی ۳۵۰-۳۰۱ مشترکا رتبه دوم و علوم پزشکی تبریز ۴۰۰-۳۵۱ رتبه چهارم، در رشته پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران ۳۰۰-۲۵۱، پزشکی شهید بهشتی ۳۵۱-۴۰۰، علوم پزشکی ایران ۴۵۰-۴۰۱ رتبه اول تا سوم را کسب کردند. همچنین در رشته علوم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۶۱ رتبه اول، پزشکی شهید بهشتی ۳۰۱-۳۵۰ رتبه دوم، پزشکی ایران، پزشکی اصفهان و پزشکی مازندران ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.
حوزه علوم کشاورزی
وی افزود: در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تهران ۷۱، شیراز ۱۵۳، تربیت مدرس ۱۵۹، صنعتی اصفهان ۲۳۵ دانشگاه تبریز ۲۳۹ به ترتیب رتبه اول تا پنجم را کسب کردند. در رشته علوم دامپزشکی دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۱۰۵ شد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است. در سایر رشته های علوم کشاورزی (شامل مهندسی کشاورزی، اقتصاد و سیاست گذاری کشاورزی، علوم و فنون غذایی) دانشگاه تهران ۸۸، پزشکی شهید بهشتی ۱۳۴، صنعتی اصفهان ۱۶۵ و دانشگاه تبریز ۱۹۷ به ترتیب رتبه اول تا چهارم کشور را کسب کردند.
حوزه علوم اجتماعی
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری ادامه داد: در رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران ۲۱۰ و علم و صنعت ایران ۵۰۱-۶۰۰ تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند. در رشته جغرافیای اجتماعی و اقتصادی تنها دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۳۰۰ -۲۵۱ شده است.
حوزه علوم انسانی
دهقانی تصریح کرد: در حوزه علوم انسانی فقط دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۶۰۰-۵۰۱ شده است و در هیچ کدام از رشته های این حوزه دانشگاهی از ایران حضور ندارد.
حضور کشورهای اسلامی در رتبه‌بندی موضوعی ۲۰۲۱
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری اظهار داشت: در رتبه بندی حوزه موضوعی ۲۰۲۱ سایر کشورهای اسلامی نیز به خوبی ظاهر شدند. در حوزه علوم طبیعی ۳۷ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به ایران با ۱۱ دانشگاه و مالزی با ۵ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۱۲۰ بوده است.
دهقانی خاطرنشان کرد: در حوزه مهندسی و فناوری تعداد ۵۶ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به ایران با ۱۵ دانشگاه و مالزی با ۱۲ دانشگاه می باشد. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان با رتبه ۲۵ بوده است.
وی افزود: در حوزه علوم پزشکی و بهداشت تعداد ۴۹ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به ترکیه با ۱۵ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشورهای ایران با ۱۲ دانشگاه و مصر با ۷ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه مربوط به ایران و برابر با ۲۲۱ بوده است.
رییس مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری خاطرنشان کرد: در حوزه علوم کشاورزی تعداد ۸۸ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به ترکیه با ۲۴ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشورهای ایران با ۱۶ دانشگاه و اندونزی با ۱۱ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۶۲ مربوط به کشور مالزی بوده است.
دهقانی ادامه داد: در حوزه علوم اجتماعی تعداد ۱۹ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به مالزی با ۸ دانشگاه است. بعد از آن اندونزی با ۵ دانشگاه و ترکیه با ۲ دانشگاه بیشترین حضور را در این رتبه بندی موضوعی داشته اند. ضمنا بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۳۵۱-۴۰۰ و مربوط به عربستان سعودی و مالزی بوده است.
وی همچنین گفت: در حوزه علوم انسانی تعداد ۸ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۴ دانشگاه است. کشورهای ترکیه با ۳ دانشگاه و ایران با ۱ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به مالزی با رتبه ۴۰۰-۳۵۱ بوده است.
