امنیت غذایی محور نشست شورای وزرای امورخارجه اتحادیه اروپا

کشورهای اروپایی بعد از رسیدن به یک اجماع نسبی در خصوص قطع واردات نفت خام از روسیه، مدتی است که به طور جدی روی موضوع امنیت غذایی بعنوان تبعات ناشی از جنگ اوکراین متمرکز شده و بشدت احساس نگرانی می‌کنند.

روسیه و اوکراین سبد نان جهان و صادر کننده برتر محصولات غلات مانند گندم، ذرت و جو هستند که در سال ۲۰۲۰ میلادی، هر کدام از آن دو کشور حدود نیمی از گندم تولیدی خود را به کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا صادر کرده بودند. 

جنگ اوکراین عرضه غلات و سایر کالاهای مورد نیاز منطقه مانند دانه‌های روغنی، روغن پخت و پز و کود را مختل کرده است. حدود یک چهارم مجموع صادرات گندم روسیه و اوکراین و نیمی از صادرات ذرت دو کشور برای سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ میلادی متوقف شده است. 

بر اساس گزارش سازمان ملل، جنگ در اوکراین موجب شده است قیمت مواد غذایی در سراسر جهان به بالاترین سطح برسد. یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در جهان که یک سوم آن‌ها زیر خط فقر به سر می‌برند، بشدت در معرض کمبود و قطع مواد غذایی، انرژی و سیستم‌های مالی هستند که منجر به افزایش فقر و گرسنگی بیشتر می‌شود.

این درحالیست که بسیاری از زیرساخت‌های اوکراین که از تجارت حمایت می‌کند از جمله بنادر و خطوط ریلی تخریب شده یا آسیب دیده‌اند. اوکراین هم صادرات برخی غلات را برای محافظت از ذخایر خود ممنوع کرده است.

جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صبح امروز در آستانه برگزاری نشست شورا به خبرنگاران گفت: خطر تبعات جنگ نه فقط برای اوکراین بلکه برای جهان رو به افزایش است. وی درباره آنچه خطر قحطی بزرگ در جهان نامید، هشدار داد و مدعی شد که جنگ اوکراین باعث وضع کنونی شده و ارتباطی به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه ندارد.

وی با بیان اینکه تحریم‌های اتحادیه اروپا مواد غذایی را هدف قرار نمی‌دهد، مدعی شد که میلیون‌ها تُن غلات در اوکراین محاصره شده است و بروکسل از روسیه درخواست کرده دست از محاصره بنادر اوکراین بردارد و اجازه دهد محصولات صادر شوند اما تاکنون پیشرفتی رخ نداده است.

بر اساس این گزارش، محور اصلی نشست امروز دیپلمات‌های اروپایی چگونگی خارج کردن غلات از بنادر اوکراین است. پیشتر یک نشریه انگلیسی گزارش داد کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) قصد دارند تا به بهانه محافظت و اسکورت کشتی‌های حامل غلات اوکراین کشتی جنگی به «اودسا» در دریای سیاه اعزام کنند.

تایمز لندن هفته پیش نوشت: هدف "ائتلاف مشتاقان" شکستن محاصره روسیه با ایجاد یک "کریدور حفاظتی" در اودسا از طریق تنگه «بسفر» است. ایالات متحده هم گفته که موشک های دوربرد خود را برای خارج کردن کشتی های روسی اعزام خواهد کرد.

«سایمون کاوونی» وزیر امور خارجه ایرلند امروز به خبرنگاران گفت: کشورهای اروپایی تمام تلاش خود برای خارج کردن غلات و به گفته او انبار بالغ بر ۲۰ میلیون تُن گندم از اوکراین را بکار خواهند بست. وی افزود که دیپلمات‌های اروپایی درباره افزایش فشارها علیه روسیه برای پایان دادن به جنگ در اوکراین هم بحث و تبادل نظر خواهند کرد.

بر اساس این گزارش، وزیر امور خارجه مصر نیز برای شرکت در ضیافت ناهار با وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی شرکت خواهد کرد. این درحالیست که مصر برای تامین حدود ۸۰ درصد از گندم خود به اوکراین و روسیه متکی بوده و گزارش‌ها حاکیست که قیمت نان در این کشور طی ماه‌های اخیر افزایش یافته و موجب نارضایتی مردم شده است.

از محتوای صحبت‌های‌ وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی که طبق رویه، پیش از برگزاری نشست با خبرنگاران گفت‌وگو می‌کنند، بعید بنظر می‌رسد که امروز درباره نحوه مواجهه با خطر امنیت غذایی به یک راه‌کار مشخص برسند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شرایط جهان را بر اثر جنگ در اوکراین در یک مقطع گذار می‌داند که به لحاظ ساختاری در حال دگرگونی است. به گفته او در پایان جنگ روابط بین کشورها، موازنه ژئوپلیتیک و ائتلاف‌ها تغییر خواهد کرد.