صدای محیط زیست را از ژرفنای دریاها بشنویم

به گزارش ایران اکونومیست اقیانوس‌ها بزرگترین پهنه‌های آبی روی کره زمین و خاستگاه حیات هستند. کمتر کسی را پیدا می‌کنید که از خیره شدن به آبی لایتناهی اقیانوس و دریا لذت نبرد. غرق شدن خورشید در غروب سرخ دریای آبی، یکی از زیباترین لحظاتی است که روح بی‌نهایت طلب انسان در زندگی خود می‌بیند.

همانند دیگر اجزای زیبای محیط زیست، دریاها و اقیانوس‌ها نیز از گزند انسان و فعالیت‌های آن در امان نماندند و افزایش میانگین دمای کره زمین تب سوزان آن سبب شده تا یخ‌های قطبی از بین بروند و باعث بالا رفتن سطح آب اقیانوس‌ها شوند.  

محسن موسوی خوانساری-کارشناس آب- در گفت و گو با ایران اکونومیست ضمن اشاره به مخاطرات افزایش تراز آب اقیانوس‌ها می‌گوید: افزایش دمای جهانی باعث شده تا مناطق یخ زده قطب شمال و قطب جنوب ذوب شوند همچنین مناطق یخ‌زده در جزیره گرینلند و بخش شمالی کشور کانادا نیز در حال از بین رفتن هستند. این پدیده سبب شده تا سطح اقیانوس‌ها و دریاها بالاتر بیاید. هر ساله ارتفاع اقیانوس‌ها و دریاها چند میلیمتر افزایش پیدا می‌کند و این افزایش ارتفاع به‌صورت تصاعدی رخ می‌دهد. وقتی چیزی به صورت خطی زیاد یا کم می‌شود، افزایش یا کاهش به صورت ثابت است اما افزایش یا کاهش تصاعدی به این معناست که سرعت افزایش یا کاهش با گذر زمان بیشتر می‌شود. 

وی اضافه می‌کند: بر اساس مطالعات انجام شده این خطر وجود دارد که تا چند سال‌ آینده بسیاری از کشورها غرق شوند. جزیره‌ها و بنادر در کشورهایی مانند اندونزی و بنگلادش در معرض این خطر قرار دارند.

اوضاع ایران بهتر است

موسوی در ادامه اظهار می‌کند: در ایران شرایط کمی بهتر از دیگر نقاط دنیاست. تا سال ۲۰۵۰ ایران به نسبت دیگر کشورها کمتر تحت تاثیر این پدیده قرار خواهد گرفت. سواحل جنوبی دارای تراز هستند و تنها نقاطی که ممکن است درگیر این مخاطره شوند مناطقی در شهرهای عسلویه، آبادان و خرمشهر هستند و در مناطق دیگر اوضاع مناسب خواهد بود.  

این کارشناس آب ابراز امیدواری می‌کند که دولت ایران برنامه‌های توسعه را با تغییر اقلیم و افزایش تراز آب دریای عمان و خلیج فارس هماهنگ کند چراکه ممکن است در آینده این موضوع برای ما نیز تبدیل به چالشی جدی شود.

با چشیدن شوری آب دریا، خشک شدن آب‌های شیرین را فراموش نکنیم  

در همان اثنا که یخ‌های قطبی از شرم گرمایش جهانی آب می‌شوند، گلوی منابع آب شیرین خشک و خشک‌تر می‌شود. در واقع گرمایش جهانی همان گونه که سطح آب اقیانوس‌ها را بالا می‌برد، سطح آب‌های داخلی مانند تالاب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها را پایین می‌آورد و در برخی موارد آن‌ها را خشک می‌کند.

۱۸ خرداد علاوه بر روز جهانی اقیانوس‌ها «روز دریا، تالاب وحق آبه‌ها» نیز هست. عناصر محیط زیستی گرامی داشته شده در این روز، از بیماری‌های گوناگونی با علت یکسان رنج می‌برند. اقیانوس‌ها بالاتر می‌آیند و به هم خوردن توازن آب در سمت مقابل تراز آب‌های شیرین را پایین می‌آورد این در حالیست که در هر دو چالش ردپای گرمایش جهانی دیده می شود.

تالاب‌ها به عنوان محیط‌هایی که چیزی میان خشکی و آب محسوب می شوند، از اهمیت بالایی برخوردار هستند. تالاب‌ها در کنار تامین آب و فراهم کردن موقعیت‌های معیشتی مانند ماهیگیری، باعث پایداری تنوع زیستی و پایش رودخانه‌ها می‌شوند و از این جهت به « کبد زمین» مشهورند. آن‌ها ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی خوبی هستند و از ورود آلودگی به دریا یا هر منبع آبی دیگری که بعد از آن قرار دارد، جلوگیری می‌کنند بنابراین حفاظت تالاب‌ها و منابع آبی از دو بعد کمی و کیفی اهمیت دارد. تعیین حق‌آبه عنصری اساسی برای حفظ پایداری کمی منبع آبی است.

این در حالی است که رضا بیانی- مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران- با اشاره به وضعیت حق آبه تالاب‌ها با اشاره به وضعیت حق‌آبه تالاب‌ها به ایران اکونومیست می‌گوید: بر اساس تصاویر ماهواره‌ای تا سال ۲۰۲۱ در محدوده دجله و فرات مرتع و پوشش گیاهی مناسبی وجود داشت و هورهایی که در جنوب عراق قرار داشتند هم دارای آب بودند اما با فراگیری خشکسالی و ایجاد سد آتاتورک در سرشاخه‌های رودخانه دجله و فرات، میزان آب ورودی از سمت دجله و فرات به تالاب‌های عراق، جنوب بصره و حتی هورالعظیم در ایران بسیار کاهش یافته است.

او ادامه می‌دهد: در این شرایط بسیاری از تالاب‌های عراق خشک شده‌اند و تالاب‌هایی که در غرب بوشهر وجود دارد تبدیل به کانون گرد و غبار شده و ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیانی با بیان اینکه ۵ میلیون هکتار از محدوده‌ای مهم در موصل عراق بین دجله و فرات تبدیل به منطقه بیابانی شده است و ایران را نیز تحت تاثیر گرد و غبار ناشی از عراق قرار می‌دهد،اظهار می‌کند: طبق تصاویر ماهواره‌ای آب‌های زیرزمینی عراق کاهش یافته است و ایران نیز تحت تاثیر کانون‌های گرد و غبار قرار می‌گیرد.

به گزارش ایران اکونومیست، ۱۸ خرداد روزی است برای فراموش نکردن ارزش آب. اقیانوس‌ها به عنوان بزرگترین پهنه‌های آبی کره زمین از اهمیت بالایی برخوردارند و گرم شدن زمین و درنتیجه بالا آمدن سطح آب آن‌ها می‌تواند تبدیل به چالش بزرگی شود. آب‌های شیرین اما کمیاب تر و ارزشمند ترند. گرمایش جهانی می‌تواند با تاثیرات مخرب خود به مرور اندک توشه آب شیرین ما را که در تالاب‌ها، رودخانه‌ها و یخ‌های قطبی اندوخته شده را از بین ببرد و در عوض ذرات ریز و درشت گرد و غبار را به ما هدیه کند. آبی که رفته، دیگر به جوی بازنمی‌گردد پس شاید بهتر باشد که قبل از اینکه کار از کار بگذرد، از جوی و آب آن محافظت شود و «حقش» گرفته شود.