انشاءالله رحمتی درباره نقش مرحوم حجت الاسلام سیدمحمود دعایی در تاسیس و حمایت از مجله اطلاعات حکمت و معرفت به ایران اکونومیست گفت: یکی از ویژگی های مهم مرحوم دعایی این بود که باوجود آگاهی و تجربه در کار مطبوعاتی، احترام خاصی به تخصص می گذ اشت.
وی افزود: ما معمولا در بسیاری از موارد با کسانی روبرو می شویم که مدعی دانستن همه چیز هستند، ولی مرحوم دعایی با وجود این که باتجربه بود و به مباحث فلسفی تسلط داشت، معتقد بود کار تخصصی را باید به اهلش سپرد و اگر می دید دوستان تحریریه نظری دارند، به آن نظر احترام می گذاشت و مطلقا دخالتی نمی کرد؛ حتی ممکن بود از نظر شخصی مخالف آن نظر باشد، ولی چون به کار تخصصی احترام می گذاشت، طی این سال ها حتی یک بار هم ندیدیم در تصمیمی که در مجله گرفته می شد، بخواهد مداخله ای داشته باشد یا ما را از آن کار منصرف کند بلکه اگر دیگران می خواستند، مانعی ایجاد کنند، مرحوم دعایی ورود پیدا می کرد و آن مانع را از سر راه بر می داشت.
رحمتی ادامه داد: در زمستان سال ۸۴ به پیشنهاد غلامرضا اعوانی استاد فلسفه، مقاله ای به قلم سیدحسین نصر و به زبان انگلیسی را درباره سیر عرفان نظری در دوره تشیع ایران بررسی کردم که مطالب جالبی را درباره عرفان امام خمینی (ره) مطرح کرده بود. سیدحسین نصر معتقد بود حضرت امام (ره) علاوه بر این که سیاستمدار بود و دنیا او را اینگونه می شناخت ولی در مرحله اول، عارف بوده که عرفان امام، تداوم سنت عرفان اسلامی یا عرفان ابن عربی است.
وی افزود: وقتی مقاله را ترجمه کردم، متوجه شدم مرحوم دعایی درباره این مقاله با آقای اعوانی صحبت کرده و علاقه مند بود که این مقاله را منتشر کند. یک روز خانم دکتر اعوانی تماس گرفت تا اگر مقاله حاضر است، بیاید آن را تحویل بگیرد ولی وقتی گفتم شخصی را بفرستد تا مقاله را دریافت کند، خانم اعوانی گفت که آقای دعایی برای گرفتن مقاله می آید.
سردبیر اطلاعات حکمت و معرفت افزود: من در آن زمان آقای دعایی را دورادور می شناختم و تصور نمی کردم که وی برای گرفتن مقاله بیاید ولی نیم ساعت بعد خودش برای گرفتن مقاله آمد و با رفتار صمیمانه و تواضع مثال زدنی طوری برخورد کرد که شرمنده او شدم و نسبت به رفتارش نیز شیفته شدم. وی مقاله را برای تایپ از من گرفت و فردای آن روز خودش دوباره مقاله را آورد و دفعه سوم نیز خودش برای گرفتن مقاله آمد. آقای دعایی بعد از انتشار مقاله، پیشنهاد داد تا یک مجله فلسفی در موسسه اطلاعات منتشر کنیم و من با توجه به سلوک و منش مرحوم دعایی و رفتار جوانمردانه اش، امروز پس از ۱۴ سال آشنایی با وی دیدم که در رفتار وی در طول این مدت هیچ تغییری حاصل نشد.
وی افزود: این مجله تا یک سال به عنوان ضمیمه روزنامه اطلاعات منتشر می شد. بعد از یک سال مرحوم دعایی مجوز نشریه مستقلی را از وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی گرفت که با عنوان اطلاعات حکمت و معرفت منتشر شد و تا سال ها این مجله به صورت ماهنامه چاپ می شد و در سال های اخیر به دلیل مشکلات مالی مطبوعات مجبور شدیم مجله را به صورت فصلنامه منتشر کنیم که تاکنون ۱۶۵ شماره از این مجله با حمایت مرحوم دعایی منتشر شد و او همواره حامی مادی و معنوی نشریه بود و افراد بسیاری به واسطه وی جذب مجله شدند، یعنی اعتبار و نام نیکوی وی در میان اهل فرهنگ باعث شده بود تا افراد از هر جریانی مشتاق به همکاری با مجله شوند.
رحمتی درباره تاثیر مجله اطلاعات حکمت و معرفت در میان اندیشمندان و پژوهشگران گفت: متاسفانه نشریات فلسفی، کارکرد دانشگاهی پیدا کرده اند. به این صورت که بسیاری از نشریات، امتیازهای دانشگاهی و علمی پژوهشی دارند و گاهی از رسالت اصلی خود غافل می شوند. یعنی افراد مقاله می نویسند تا امتیازی از دانشگاه بگیرند و به تاثیر آن بر مخاطب کاری ندارند. با وجود مقالات بسیار خوبی که در مجلات چاپ می شود ولی برنامه ای برای رساندن آن به دست مخاطب نداریم و لذا مجلات ما به گیشه مطبوعات نمی رود و اگر کسی بخواهد دسترسی پیدا کند، از طریق سایت ها اقدام می کند که در سال های اخیر شکل گرفته است.
وی افزود: سرمایه گذاران و نهادهایی که چنین مجلاتی را طی این سال ها منتشر کردند، غالبا مسیر سیاسی خاصی را طی کرده و به دنبال اهداف نهاد و حزب خود بوده اند. بنابر این ممکن بود آن مجله محتوای فلسفی داشته باشد ولی از یک مشی دانشگاهی برخوردار نبود بلکه شاید جنبه رسانه ای آن غلبه داشته و معمولا چنین حمایت هایی از مجله ادامه دار نبود و لذا مجلات فراوانی شبیه به اطلاعات حکمت و معرفت پاگرفت ولی تداوم پیدا نکرد.
وی افزود: شاید مهمترین دلیل این مساله این بود که حامیان و بانیان آن مجله نخواستند یا نتوانستند حمایت لازم را انجام دهند ولی نظر آقای دعایی این بود که اطلاعات حکمت و معرفت باید همیشه یک مشی کاملا علمی داشته باشد و لذا هیچوقت دخالتی در کار مجله نداشت، به این معنا که آن را در جهت یک دیدگاه قرار دهد و به همین دلیل همیشه از این مجله حمایت می کرد و علت تداوم این مجله همین موضوع بود. چون تمام حمایت ها و سرمایه هایی که آقای دعایی در توان داشت، در اختیار ما می گذاشت و تلاش می کرد تا این مجله معرفی شود.
این فعال رسانه ای ادامه داد: از طرف دیگر به دلیل آن آزادی که در مباحث و انتخاب همکاران و موضوع ها داشتیم، مطالب متنوعی منتشر شده و سعی کرده ایم تمام سلیقه ها و خواسته هایی را که اهل تفکر از یک مجله فلسفی دارند، از نظر تنوع جبران کنیم. مثلا هم به مسائل سنتی مانند مباحثی در فلسفه اسلامی یا عرفان اسلامی و هم به موضوعاتی پرداختیم که برای اولین بار مطرح می شود. مانند فلسفه برای کودکان که ویژه نامه هایی در این زمینه منتشر شد یا فلسفه ورزش یا فلسفه فوتبال که از اهل نظر خواستیم مباحث عمیق فلسفی را مطرح کنند.
وی افزود: همچنین درباره هنر، اخلاق محیط زیست، بزرگسالی و بسیاری از موضوعات و مسائلی که مبتلا به انسان های امروز است، به لحاظ فکری رصد کردیم و در شماره های مختلف مجله یک یا چند ویژه نامه را به موضوع های خاص اختصاص دادیم و این کارها ممکن نبود مگر این که شخصیتی مانند آقای دعایی بالای سر کار بود و اگر غیر از او بود، بعید می دانم که می توانستیم اینگونه کار کنیم و ممکن بود طراحی هر یک از شماره ها با مشکل روبرو شود. چون بیشتر مباحث مطرح شده در مجله به گونه ای بود که در نگاه اول انواع و اقسام مقاومت ها وجود داشت ولی از آنجایی که از وسعت نظر دعایی و همچنین تساهل و تسامح وی آگاه بودیم، می دانستیم اگر مشکلی ایجاد شود، خود وی حامی مجله است. به هر حال در این سال ها بدون این که تنشی ایجاد شود توانستیم این مجله را به صورت مستمر منتشر کنیم.
به گزارش ایران اکونومیست حجت الاسلام دعایی، سرپرست موسسه اطلاعات و نماینده شش دوره مجلس شورای اسلامی عصر یکشنبه (۱۵ خرداد) در سن ۸۱ سالگی به دیار باقی شتافت. وی در سال ۱۳۹۳ نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر را کسب کرد. مراسم تشییع مرحوم دعایی امروز از موسسه اطلاعات آغاز می شود و پس از اقامه نماز میت توسط حجت الاسلام سید حسن خمینی برای خاکسپاری به حرم مطهر امام (ره) منتقل خواهد شد.
