یکی بود یکی نبود، غیر از خدا هیشکی نبود. یادتان می آید قدیمترها که پدرها و مادرها می خواستند برای فرزندان دلبند خود قصه بگویند، با این جمله داستان خود را شروع می کردند. روزگار گذشت و گذشت تا رسیدیم به دنیای اینترنت و فضای مجازی. حالا وضعیت به جایی رسیده که نوزادی که هنوز بابا و مامان گفتن رو یاد نگرفته، نگاهش به بازی های گوشی پدر یا مادرش است.
دیگر از آن قصه های قدیمی و خاطره انگیز خبری نیست. گاهی در رادیو یا تلویزیون قصه ای برای لالایی کودکان گفته می شود یا شبکه پویا برنامه هایی را برای بچه ها ساخته است که به هر حال کار آن قصه های قدیمی را نمی کند.
پدران و مادران امروزی هم به محض این که فرزندشان بهانه ای می گیرد، فورا گوشی خود را درآورده و بازی های جورواجور خارجی را برای بستن دهان دلبندشان به پایشان می ریزند.
دیگر از آن قصه های قدیمی کمتر می توان نشانی یافت؛ حتی شعرهایی مثل اتل متل توتوله، یه توپ دارم قلقلیه، گل همه رنگش خوبه بچه زرنگش خوبه و... حالا در نمایشگاه قرآن بخشی را برای کودکان پنج تا ۱۱ ساله ترتیب داده اند تا کمی از فضاهای آپارتمانی و مجازی فاصله بگیرند و با شادی و لبخند، هم داستان های قرآنی را بشنوند و هم با معارف دینی به زبان کودکانه آشنا شوند و با خاطره ای خوش نمایشگاه قرآن را در ذهن خود بسپارند.
وارد شبستان مصلی که می شوید، نرسیده به انتهای راهرو، فضای شاد و دل انگیز در سمت راست با رنگ آمیزی چشم نواز به کودکان چشمک می زند و کودکان نیز دست پدر یا مادر خود را گرفته و کشان کشان به سوی باغ آیات می برند.
دست اندرکاران این بخش، حساب همه چیز را کرده اند. برای جلوگیری از ازدحام کودکان و خانواده ها نرده هایی زیبا با زنجیرهای طلایی قرار داده اند و یکی از مسئولان غرفه نام کودکان را می نویسد و برگه ای به آنها می دهد که بر روی آن اطلاعات مربوط به نمایش نوشته شده است. مثلا پنج دقیقه قبل از شروع برنامه در محل حاضر باشید یا این که به دلیل رعایت نکات بهداشتی از پذیرش بیش از ظرفیت معذورند.
کودکان برای دیدن نمایش آماده می شوند و دخترانی که لباس ماهی پوشیده اند، کودکان را می نشانند و در گوش هر یک گوشی هایی قرار می دهند تا صدایی مزاحم شنیدن نمایش نشود. فضای شاد و رنگارنگ با کلبه های زیبا و دو کنده چوب به عنوان صندلی و صخره هایی سنگی مانند در مقابل کودکان است و دور تا دور آنان را دیواری سفید با درخت های سرو و کاج تزیین شده احاطه کرده، همان درخت هایی که کودکان در نقاشی های خود می کشند.
هر نوبت حدود ۴۰ دقیقه به طول می کشد و نقش اصلی را حجت الاسلام محمدصادق مقدسیان بازی می کند؛ همان کسی که برای بچه ها به اسم عمو صادق یا عمو روحانی شناخته شده و در برنامه هایی مثل منم بچه مسلمان یا آفتاب گردان هم حضور فعال دارد و از شبکه های قرآن و پویا پخش می شود.
پس از تمام شدن یکی از اجراها به سراغش رفتم و گفت و گویی کوتاه داشتم. مقدسیان با همان لبخندهایی که در برنامه هایش دارد، به سوالاتم پاسخ داد و درباره اجرایش در باغ آیات گفت: ما قصه های قرآنی را که قابلیت بیان کودکانه داشته باشد، به صورت نمایشی در قالب طنز بیان می کنیم.
وی افزود: در این بخش از فناوری های به روز مانند موسیقی آکاپلا استفاده می کنیم که بدون استفاده از ابزار موسیقی اجرا می شود. وقتی کودکان وارد این غرفه می شوند به دلیل فضای باز نمایشگاه و تداخل صدا به هر یک از کودکان یک هدفون داده می شود تا بتوانند تمام صداهای بازیگران و صداهایی که بین بخش های مختلف پخش می شود را به راحتی بشنوند ولی پدران و مادران که در کنار غرفه نشسته اند، صداها را به صورت شفاف نمی شنوند.
این روحانی هنرمند اضافه کرد: استفاده از هنر نمایش و فناوری باعث شده تا فضای طنز و تلطیف قرآن برای بچه ها بهتر گفته شود و از آنجا که هنر نمایش بسیار گیراست و در قالب قصه گفته می شود، کودکان به راحتی با این قصه ها ارتباط برقرار می کنند.
یکی دیگر از ابتکارهای این بخش استفاده از عروسک فیلشاه است و عمو صادق گفت: بخشی از انیمیشن فیلشاه را نشان می دهیم و اصل عروسک نیز در بخشی از کار با ما همراه می شود و کودکان با آن ارتباط برقرار می کنند و در مجموع فضای خوب و شادی است.
مقدسیان از کارش راضی است به گونه ای که گفت: خودم تا این لحظه خیلی انرژی گرفتم. گاهی می شنوم که کودکان هنگام خروج از غرفه می گویند خیلی خوب بود. البته نقص هایی هم وجود دارد که باید برطرف شود ولی ارتباط خوبی با کودکان برقرار می شود و فضای غرفه بسیار چشم نواز و با رنگ و لعاب هایی است که با کودکان همخوانی دارد.
از او درباره سایر افرادی پرسیدم که در این زمینه فعالیت می کنند که با تواضع گفت: بسیاری در این زمینه فعالیت می کنند که خیلی بهتر از من هستند ولی این هنر نیازمند به روز رسانی و شناخت اصل نمایش، تئاتر و شناخت محتواست به ویژه در فضای ما که یک فضای دینی است.
وی تاکید کرد: شناخت شکل و محتوا از مسائل لازم برای موفقیت در این عرصه است. برخی افراد فقط یک عروسک در کنار خود قرار می دهند تا کار کودکانه داشته باشد در حالی که نیازمند شناخت رسانه، نمایش، ریتم، محتوا و همخوانی داشتن است و اگر یکی از آنها همخوانی نداشته باشد، کار را به ضد تبلیغ تبدیل می کند.
از او درباره حجت الاسلام محمدحسن راستگو پرسیدم که پیشکسوت این عرصه بود و سال گذشته دستش از دنیا کوتاه شد. مقدسیان گفت: مرحوم راستگو سرآمد بود و من به عنوان شاگرد او تلاش می کنم تا ادامه راه او باشم ولی تا کنون نتوانسته ام به این استاد برسم.
نمایش که تمام می شود، بچه ها شعر می خوانند و دست به دعا بر می دارند. در پایان نیز با عمو صادق عکس یادگاری می گیرند. حالا کودکان در حالی که بادکنک های رنگانگ به دست دارند، سالن را ترک می کنند تا کودکان دیگر که در نوبت هستند جای آنها را بگیرند.
به سراغ دختربچه ای رفتم که مشغول پوشیدن کفشش بود. اسمش زهرا خدایی بود. پرسیدم چطور بود. با همان زبان شیرین کودکانه اش گفت که فیلشاه را دیده و خیلی هم خوب بوده. پرسیدم چی یاد گرفتی. نگاهی به مادرش می کند و می گوید داستان فیل. مادرش هم از دست اندرکاران تشکر کرد و گفت برنامه، خیلی عالی بود. چون بچه ها با این برنامه ها لذت می برند.
دختربچه ای با صورتی گرد و بامزه که نامش ریحانه سادات شریعت بود و هشت سال داشت، در جواب این سوال که چی یاد گرفتی، گفت: وقتی بابا و مامان یه چیزی میدن یا یه کاری برامون می کنند، تشکر کنیم.
فاطمه زهرا بهرامی پنج ساله که با پوشش چادر، کمی بزرگتر و باوقارتر به نظر می رسید، گفت: من خیلی چیزا یاد گرفتم. گفتم مثلا؟ گفت فیل و با همان زبان کودکانه اش می خواست داستان ابرهه را تعریف کند. پدر فاطمه زهرا هم که از این غرفه نمایشگاه راضی به نظر می رسید، گفت: از این که آیات قرآن را با بازی کودکانه همراه کردند، کار خیلی خوبی بود.
به هر حال سر مسئولان این بخش خیلی شلوغ است و جیغ و داد کودکان، توجه سایر بازدیدکنندگان را به خود جلب می کند. در این غرفه روزی پنج نوبت نمایش به مدت ۴۵ دقیقه اجرا می شود که در هر نوبت در حدود ۶۸ کودک حضور دارند. به دست اندرکاران غرفه ای که هر روز برای ۳۵۰ کودک فضایی شاد و به یادماندنی را ایجاد می کند، دست مریزاد باید گفت.
هنوز فرصت دارید ولی وقت را از دست ندهید و دست کودک و نوه و نتیجه خود را بگیرید و به بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی قرآن در مصلای امام خمینی (ره) بیایید. از ساعت ۱۷ تا ۲۳:۳۰ البته حواستان باشد، برنامه های این نمایشگاه در شبهای احیا یکی دو ساعت زودتر تعطیل می شود.
