منصور براتی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، با اشاره به ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان در سال ۲۰۰۰، اظهار کرد: در گذشته یکبار چنین سیاستی توسط طالبان به اجرا درآمد، اما چند ماه بعد قدرت از طالبان گرفته شد و تا چند سال اساسا به دلیل هرج و مرج، سیاست مخدری مشخصی در افغانستان وجود نداشت. به همین دلیل این کار با شکست مواجه شد، البته قصد، دفاع از طالبان نیست اما تا زمانی که طالبان در قدرت بود، سیاست منع کشت را ادامه داد و تنها پس از تهاجم نیروهای ائتلاف آمریکایی و خروج طالبان از قدرت، این سیاست کنار گذاشته شد. اساسا مدتی که طالبان در سال ۲۰۰۰ و اوایل سال ۲۰۰۱ کشت خشخاش را ممنوع کردند، موفق‌ترین دوره در کل دوران معاصر بوده است.
وی با اشاره به تاثیر ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان توسط طالبان در سال ۲۰۰۰، ادامه داد: زمانی که طالبان این سیاست را اجرا کرد، کشت خشخاش در افغانستان ۹۰ درصد کاهش یافت. هرچند که دقیقا در همان حدود بازه زمانی به دلیل حمله به افغانستان قیمت و کشت مواد مخدر دوباره زیاد شد.
باتوجه به اینکه قسمتی از درآمد این کشور از طریق فعالیت در حوزه مواد مخدر به دست می‌آید، معاون پژوهشی موسسه کادراس در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه درآمدزایی طالبان به دنبال ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان، گفت: در دوره‌ای که این اتفاق افتاد طالبان بسیار تلاش می‌کرد تا برای خود، شناسایی بین‌المللی دست و پا کند؛ به این معنی که از طریق همکاری با سازمان‌های بین‌المللی یا کشورهای جهان برای خود شرایطی فراهم کند تا این جنبش به رسمیت شناخته شود به همین دلیل اقدام به همکاری با سازمان ملل کردند تا بودجه‌ای دریافت کنند. از سوی دیگر با سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای دیگر نیز همکاری داشتند اما به دلیل حوادث سال ۲۰۰۱ و باتوجه به اینکه اراده دولت آمریکا در دوره جرج بوش پسر بر این مبنا قرار گرفته بود که به افغانستان حمله کنند و با طالبان بجنگند، به همین دلیل دوران حکومت طالبان طولانی نبود.
براتی ادامه داد: در سال ۲۰۰۰ که ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان اعلام شد، قرار بر این بود که طرح‌هایی تحت عنوان معیشت جایگزین یا توسعه جایگزین در افغانستان اجرا و امکاناتی به صورت رایگان در اختیار کشاورزان افغانستانی قرار داده شود تا بتوانند محصولات مجاز کشت کنند، اما از آنجایی که هر محصولی که در دوره اول کاشته می‌شود مزیت رقابتی با بازار موجود را ندارد و مناطق دیگری که محصول کشت می‌کنند، محصول بهتری دارند و معمولا هزینه تمام شده برای محصولاتی که کشت می‌شود بسیار بالاست به همین دلیل معمولا به سختی می‌توانند در بازار، پایدار بمانند، به همین دلیل معمولا کشاورزانی که به آنها گفته شده بود محصول دیگری بکارند بعد از مدتی مجددا به کشت تریاک روی آوردند که این موضوع همزمان با دوره‌ای که طالبان در قدرت نبودند،صورت گرفت، بنابراین با شدت و سرعت، به کشت خشخاش و تولید مواد مخدر روی آوردند.
وی با بیان اینکه چنین طرح‌هایی را یک شبه نمی‌توان اجرا کرد، افزود: به دلیل اینکه این سیاست بسیار طولانی مدت اجرایی نشد، با شکست مواجه شد.
معاون پژوهشی موسسه کادراس در پاسخ به سوالی درخصوص تاثیر ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان بر کشورهای دیگر، از جمله ایران اظهار کرد: اگر مدتی که کشت خشخاش در سال ۲۰۰۰ ممنوع شده بود را مورد بررسی قرار دهیم، می‌بینیم لزوما همه اتفاقات رخ داده مثبت نبوده است. با ممنوعیت کشت مواد مخدر در افغانستان میزان دسترسی به مواد مخدر بسیار سخت‌تر می‌شود که این موضوع اتفاق مثبتی است اما در عین حال پیامدهای منفی نیز به همراه دارد؛ به طور مثال با کمبود مواد اپیوئیدی روبرو می‌شویم (تریاک، هروئین و مورفین در سطح جهان تحت عنوان مواد اپیوئیدی شناخته می‌شوند). در سال ۲۰۰۰ شاهد بودیم که میزان تولید هروئین به شدت کاهش یافته بود و در نتیجه قیمت هروئین به شدت افزایش یافت و بعد از مدتی هم تریاکی که در انبارهای افغانستان ذخیره شده بود، وارد بازار شد و با چند برابر قیمت به فروش رسید. قاچاقیان در برخی از کشورها در این دوره به یک منبع جایگزین روی آوردند.
وی با اشاره به اینکه در استرالیا در سال ۲۰۰۰ شاهد کاهش ۸۵ درصدی اوردزهای منجر به مرگ بودیم، بیان کرد: از سوی دیگر افزایش بهای هروئین و سقوط میزان خلوص آن، از دیگر تاثیرات ممنوعیت کشت خشخاش در افغانستان بود. این وضعیت اگرچه کوتاه بود اما یک سال بر روی بازارهای مواد مخدر در سطح دنیا اثرگذار بود.
براتی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تاثیر این ممنوعیت بر ایران اظهار کرد: باتوجه به اینکه ایران در همسایگی کشور افغانستان قرار دارد، به طور مستقیم میزان ورود تریاک به کشور ما کم خواهد شد و اگر این سیاست در بلند مدت ادامه داشته باشد با گران شدن قیمت تریاک و کاهش میزان خلوص آن روبرو خواهیم بود که این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد بحران‌هایی شود.
وی افزود: باتوجه به اینکه حدود ۵۰ درصد مصرف‌کنندگان مواد مخدر در کشور، تریاک مصرف می‌کنند، اگر در این زنجیره اختلالی ایجاد شود، کمبود تریاک منجر به مصرف جایگزین مواد خطرناک‌تر برای این افراد در کشور خواهد شد. سیاستگذاران باید توجه داشته باشند کمبود تریاک در کشور و یا کاهش میزان خلوص آن، مصرف‌کنندگان را به سمت مصرف موادی چون "شیشه" سوق ندهد.
