برچسب ها
۱۷ مهر ۱۳۹۲ - ۱۲:۱۹
دکتر رضا اکبری نوری:
تله بنیانگذار با جوامع چه می‌کند؟
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران جنوب:
چگونه می شود بنیانگذاران که روزی به عنوان اصلی ترین نیروی محرک یک سیستم عمل می کنند در روزی دیگر تبدیل به تله‌ای برای دست یابی به بلوغ در همان سیستم می شوند؟
یکی از چالش های اساسی مدیریتی، از جمله مدیریت سیاسی جوامع در مسیر دست یابی به بلوغ، بیماری و مشکله ای تحت عنوان "تله بنیانگذار"(founders trap) است. تله بنیانگذار به وضعیتی اطلاق می شود که یک سازمان و نظام اجتماعی و یا نظام سیاسی در مراحل رشد خود با ناتوانی از رهایی از ذهن بنیانگذاران و ذهنیت پیشین روبرو می شود. اتفاقی که در این رابطه می افتد این است که گرفتار آمدن در این تله باعث می‌شود تا نیروهای تازه نتوانند به مطالبات تازه پاسخ دهند و همواره پاسخ مطالبات در ظرفی از ذهن گذشته داده می شود که مانع رشد و بلوغ جامعه ونظام سیاسی خواهد شد. لذا در مراحل رشد، تله بنیانگذار بیماری و بحران خاص دوران انتقال از مرحله رشد به دوران بلوغ است. در این جا نیز قصد از بلوغ مرحله ای است که نظام سیاسی و اجتماعی توانایی لازم را در پاسخ دادن به مطالبات تازه، مستقل از ذهن بنیانگذاران آن دارد. چرا که هوشمندترین بنیانگذاران نیز توانایی آن را ندارند تا نسخه هایی برای همیشه بپیچند. این مرحله شبیه به مرحله ای است که فرزندان برای دست یابی به بلوغ و دست یابی به استقلال از والدین فاصله می گیرند و به زندگی با شکل تازه ای که البته ممکن است مشترکاتی با زندگی والدین آن‌ها داشته باشد ادامه می‌دهند.
بنابراین تله بنیانگذار محدودیتی در رشد است و می‌تواند مرحله انتقال یک نظام را از مرحله کودکی به بلوغ طلسم نماید. تله بنیانگذار که در ابتدا مرحله ای ذهنی است، هم به خود بنیانگذاران باز می‌گردد و هم این که به پیروان سرایت می نماید. بنیانگذاران چنان چه باور مطلقی به همه آراء و افکار خود داشته باشند و یا این که همواره نگران از دست دادن اقتدار مطلق خود باشند و یا نوعی دشمن هراسی در آن ها وجود داشته باشد، اجازه بروز و ظهور هیچ گونه آراء متضادی را نمی دهند و در این صورت مانع مشارکت دیگر اذهان خواهند شد و مستمرا با پیش پنداشت های خود جامعه را اداره خواهند کرد. حال چنان چه این نگرش به گروه حامی و پیرو این بنیانگذاران سرایت نماید، نسل های بعدی هم در همان تله ادامه مسیر خواهند داد و تغییر نسل نیز کمکی به بلوغ و بالندگی یک سیستم یا نظام سیاسی نمی کند. در این شرایط است که نظام سیاسی توانایی پاسخگویی به بحران های جدید خود را نخواهد داشت و بحران ها یکی پس از دیگری فرا می رسند و تبدیل به مشکل مضاعفی برای این جوامع می شوند. به این معنا تله بنیانگذار نشات گرفته وجود مولفه های زیر در ذهن بنیانگذاران و حامیان آن هاست:
1. مطلق پنداری و تقسیم جامعه به حق و باطل
2. دیگری هراسی و دشمن پنداری
3. عدم آمادگی برای به مشارکت گذاری منافع موجود
4. اقتدارگرایی و انحصارطلبی
5. منفعت طلبی و تمامیت خواهی
6. نگرانی در از دست دادن داشته ها
به تبع وجود ویژگی های فوق در ذهن فردی و جمعی، تبعات زیر برای فرد و جامعه حاصل می آید:
1. دور ماندن از مشارکت جمعی.
2. محروم کردن طیف وسیعی از مردم از دست یابی به فرصت های برابر.
3. دسته بندی جامعه به خودی و غیر خودی.
4. رواج خشونت گرایی و شدت بخشیدن به تنش های اجتماعی.
5. ممانعت از ایجاد اجماع های موثر در پیشبرد حوزه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و غیره.
6. غلبه خود مداری بر جمع مداری.
7. عدم امکان دست یابی به بلوغ و توسعه
8. دور ماندن از قانون گرایی و حاکمیت قدرت به جای قانون.
9. باقی ماندن نهادها در مرحله تاسیس و در بسیاری از اوقات مرگ در همان مرحله تاسیس و یا حتی عدم اقدام برای تشکیل نهادهای تازه به دلیل ترس و نگرانی از دست دادن آن در آینده.
لذا هر چند که در نظریه های مدیریتی، بیماری و بحران تله بنیانگذار را مربوط به موسسان می دانند، اما در ابعاد روان شناختی با توجه به ساختار فرهنگی حاکم بر یک جامعه، تله بنیانگذار می تواند ریشه در آموزه های تربیتی و فرهنگی یک جامعه داشته باشد و به عنوان مانعی نه تنها برای دست یابی به بلوغ جامعه و نظام سیاسی، بلکه مانعی در مسیر بلوغ فردی و گروهی عمل نماید. به منظور رهایی از تله بنیانگذار فرد و جامعه باید راهکارهای ذهنی و رفتاری زیر را به کار بندند:
1. باور به حق های برابر در جامعه و دوری از مطلق گرایی.
2. باور به کسب منفعت بیشتر و پایداری منفعت در مشارکت طلبی.
3. باور به این که الزاما گذشتگان راهکارهای بهتری را برای آینده تدارک ندیده‌اند و داشتن رویکرد انتقادی به خود و محیط پیرامون.
4. باور به این که زیست فردی و اجتماعی ما بر اساس اعتماد متقابل و دوری از دیگری هراسی اعتلا می‌یابد.
5. باور به ناپایداری و پرهزینه بودن رفتارهای تمامیت خواهانه.
6. خودداری از خود مداری.
7. خودداری از اقتدارگرایی و انحصار طلبی و تمامیت خواهی.
نتیجه این که بنیانگذاران که انسانهای بزرگ و ارزشمندی در ایجاد و تاسیس هستند، الزاما دارای توانایی های لازم در ادامه کار، آن طور که باید، نیستند و نمی‌توانند سیستم ها را قادر به پاسخگویی به مطالبات تازه و پیچیده نمایند. لذا می طلبد تا با حفظ رویه انتقادی نسبت به وضع موجود و گذشته همواره در اعتلای آن چه که داریم بکوشیم و فقط در این صورت است که از تله هایی که خود مسئول آن هستیم در امان خواهیم ماند و امکان عبور از دوره رشد به بلوغ را در هر مرحله خواهیم داشت.
گزارش خطا
نظرات بینندگان
تقی
| 
۰۹ تير ۱۳۹۷ - ۱۳:۴۶
حالا فکر کن اون بنیانگذار وعده هاش هم دروغ از آب در بیاد...
پاسخ
آخرین اخبار