به گزارش ایران اکونومیست، در همین راستا خرداد ماه سال گذشته بود که حجت‌الله عبدالملکی، معاون سابق اشتغال و خودکفایی کمیته امداد اعلام کرد که یک سوم کل جمعیت بیکار کشور مخاطب کمیته امداد هستند. یک میلیون نفر از اعضای خانواده‌های تحت حمایت کمیته امداد مستعد کار هستند و همچنین ۵۰۰ هزار نفر بیکار نیازمند نیز از خدمات موردی این نهاد بهره‌مندند.
بر همین اساس در بند ب ماده ۸۳ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶)، کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی موظف شده‌اند جهت توانمندسازی افراد تحت‌پوشش خود سالانه یکصدهزار نفر به ترتیب ۷۰ درصد کمیته امداد امام خمینی (ره) و ۳۰ درصد سازمان بهزیستی را صاحب شغل کنند. دولت طبق بودجه سنواتی تسهیلات قرض‌الحسنه لازم را در جهت تحقق این امر در نظر خواهد گرفت.
کمیته امداد توانسته است طی سالیان اخیر براساس تکالیف تعیین شده در چارچوب اسناد بالادستی (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اساسنامه نهاد، قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور، سیاست‌های کلی اشتغال، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری) برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی مددجویان را با محوریت اشتغال به‌عنوان اصلی‌ترین راهبرد در مبارزه با فقر در چارچوب الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت تدوین و اجرا کند.
این الگو با رویکردی تحولی- جهادی بر سه راهبرد «توسعه مشارکت فعالان کسب و کار (با محوریت بکارگیری کارآفرینان حرفه‌ای کشور و جلب همکاری خیرین کارآفرین، جهادگران کارآفرین، مراکز نوآوری، پارک‌های فن آوری، شرکت‌های دانش بنیان، مراکز آموزشی فنی و حرفه‌ای، شرکت‌ها و کارخانه‌های متوسط و بزرگ، اصناف، صنایع خرد، شهرک‌های صنعتی، مراکز مشاوره شغلی و ...)، توسعه زنجیره‌های ارزش منتخب (با اولویت زنجیره‌های ارزش موثر در اقتصاد ملی و متناسب با زیست بوم اقتصادی امداد در بخش‌های صنایع دستی، فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، صنایع اسباب بازی، کشاورزی، دامپروری و ...) و پیگیری بهبود فضای کسب و کار (در دو بخش خرد: کمک به بازاریابی و فروش، تعامل با موسسات مالی و اعتباری، ایجاد صندوق ضمانت و صندوق پوشش ریسک و کلان: مطالبه بهبود فضای کسب و کار در سطح ملی)» قرار دارد و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، رفع فقر، توسعه عدالت اقتصادی و اجتماعی و ارتقاء بنیه معیشتی خانواده‌های تهیدست، صیانت و تحکیم نهاد خانواده و احیای عزت و کرامت فردی و خانوادگی در جامعه و ترویج و نهادینه کردن فرهنگ و ارزش‌های اسلامی تولید، کار و جهاد اقتصادی در جامعه از جمله اهداف و برنامه‌های اشتغال و خودکفایی کمیته امداد است.
اما آنچه جزو برنامه و جامعه هدف برنامه اشتغال این نهاد محسوب می‌شود، خانواده‌های تهیدست مستعد اشتغال هستند که این جامعه به دو گروه خانواده‌های دریافت‌کننده خدمات معیشتی (مستمری) و سایر خانواده‌های نیازمند که مستمری دریافت نمی‌کنند (موسوم به تک و چند خدمتی) تقسیم می‌شوند.
از آنجایی که در چارچوب نظریه اقتصاد مقاومتی، ماموریت کمیته امداد فقرزدایی و تقویت اقتصاد خانواده‌های تهیدست از طریق تامین معیشت، اشتغال و مسکن این خانواده‌هاست، اولین برنامه امداد به منظور ایجاد اشتغال توسعه فضای کسب و کار امداد و دومین برنامه ورود به عرصه اصلاح و بهبود فضای کسب و کار کشور است که در چارچوب برنامه توسعه فضای کسب و کار امداد مدل عملیاتی بر دو راهبرد توسعه مشارکت فعالان کسب و کار و در راهبرد دوم توسعه زنجیره‌های ارزش مخاطب تعریف شده است؛ نظریه پایه در راهبرد توسعه همکاری فعالان کسب و کار، استفاده از ظرفیت‌هایی همچون آموزشگاه‌های ارائه کننده آموزش‌ها و مهارت‌های کسب و کار، پارک‌های علم و فناوری، شرکت‌های دانش بنیان، موسسات مشاوره شغلی، کارآفرینان حرفه‌ای، موسسات کاریابی و کارفرمایان، خیرین کارآفرین، جهادگران کارآفرین، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری و... با تاکید بر بخش تخصصی مردمی است که متناسب با وضعیت دو گروه اصلی مستعدین اشتغال امداد، بر دو نظام «هدایت شغلی» و «راهبری شغلی» استوار است.
مخاطب نظام هدایت شغلی محرومین مستعد اشتغال که توانمندی اولیه برای سازماندهی کسب و کار اشتغال را دارند اما فاقد یک یا چند حلقه ضروری مثل مهارت یا سرمایه و ... هستند، محسوب می‌شوند و مخاطبین نظام راهبری شغلی، آن دسته از محرومین مستعد شغلی که فاقد توانمندی‌های اولیه برای تولید و اشتغال بوده و نیازمند راهبرانی که به آنها کمک کنند تا بعد از ایجاد توانایی لازم، به صورت مستقل فعالیت کنند، هستند.
در نظام هدایت شغلی کارشناسان دارای تجربه و مهارت‌های ویژه متناسب با زیست بوم اقتصادیِ اشتغال کمیته امداد، محوریت طراحی مسیر شغلی متقاضی و هدایت او را در این مسیر برعهده دارند که کارشناسان فنی اشتغال امداد ضمن ارزیابی فضای کسب و کار محلی و بررسی استعدادها و توانمندی‌های اولیه متقاضی از طریق مشاوره شغلی حرفه‌ای، با بهره‌گیری از موسسات مشاوره شغلی، موسسات کاریابی، کارفرمایان، آموزشگاه‌ها، نهادهای مالی، خیرین و... مسیر شغلی متقاضی را طراحی کرده و هدایت او را تا تحقق اشتغال پیگیری می‌کنند و پس از آن بین ۳ تا ۵ سال بر فعالیت طرح نظارت می‌کنند تا زمینه پایدارسازی طرح و اطمینان از تداوم آن فراهم شود.
در نظام راهبری شغلی، راهبر شغلی که کارآفرینی حرفه‌ای است و در یک رشته شغلی خاص دارای سابقه فعالیت موفق و مسلط بر همه حلقه‌های زنجیره ارزش بوده، به لحاظ تخصصی و عمومی موردتایید کمیته امداد قرار دارد. در این نظام راهبران شغلی در کانون برنامه‌ریزی قرار می‌گیرند و با توسعه زنجیره ارزش فعالیت خود، فرصت‌های شغلی جدید و مستقلی برای متقاضیان ایجاد می‌کنند و خود راهبری این واحدهای نوپا را طی دوره‌ای مشخص (حسب تفاهم‌نامه منعقد شده با امداد و قراردادها منعقد شده با متقاضیان) تحت نظر همکاران اشتغال در امداد برعهده می‌گیرند.
برخی از خدمات راهبران شغلی به مجریان طرح‌های اشتغال امداد که در چارچوب تفاهم‌نامه و قرارداد تعیین می‌شود شامل مشاوره و استعدادسنجی، کمک به آموزش و مهارت‌آموزی، کمک به تامین فضای کسب و کار، کمک به تهیه مواد اولیه و تجهیزات، مشاوره‌های فنی حین تولید و تامین بازار مطمئن برای محصولات است.
کار ویژه شبکه امداد در این نظام شناسایی، ارزیابی و به کارگیری راهبران شغلی و نظارت عملیاتی بر اقدامات آنها است. براساس آمارهای سال ۹۸-۹۹، ۱۵۰۰ راهبر شغلی در کشور با امداد همکاری می‌کنند که براساس طرح‌نامه‌های مصوب هرکدام به طور متوسط ۴۰ فرصت شغلی را سازماندهی می‌کنند. این درحالیست که براساس پیش‌بینی‌ها با جلب همکاری ۲۰ هزار راهبر شغلی مشروط بر تامین منابع موردنیاز، مسئله بیکاری محرومان به طور کامل برطرف می‌شود.
بخش دیگر و دومین پایه در الگوی مفهومی اشتغال امداد در زیر برنامه توسعه فضای کسب و کار امداد، توانمندسازی است که در این بخش ایجاد آمادگی‌های لازم جهت اجرای طرح اشتغال برای جامعه مخاطب با همکاری مشترک عوامل اشتغال امداد و فعالان کسب و کار است و سومین پایه در برنامه توسعه فضای کسب و کار امداد، پشتیبانی از مستعدین اشتغالی است که توانمند شده‌اند که در این راستا کاریابی، نظارت ادواری (در سال اول حداقل هر سه ماه یکبار و در سالهای دوم تا پنجم حداقل هر ۶ ماه یکبار با هدف رصد وضعیت طرح اجرا شده یا کاریابی صورت گرفته، شناسایی مشکلات طرح و پیشگیری از انحراف طرح و اطمینان حاصل از تدوام آن)، مشاوره اقتصادی و پایدارسازی نیز صورت می‌گیرد.
طبق برنامه ششم توسعه، کمیته امداد باید هر سال ۷۰ هزار شغل ایجاد کند؛ یعنی در ۵ سال ابتدایی ۳۵۰ هزار شغل؛ این درحالیست که در ۴ سال ۹۶ تا ۹۹، ۷۰۱ هزار مددجوی نیازمند با استفاده از خدمت اشتغال شاغل شده‌اند؛ این یعنی بیش از ۲.۵ برابر تکلیف برنامه شغل ایجاد شده است.
بررسی عملکرد این نهاد نشان می‌دهد که باتوجه به اینکه در قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کمیته امداد موظف به توانمندسازی جامعه هدف خود شده است، طی سه سال ۹۷، ۹۸ و ۹۹ به طور میانگین حدود یک سوم شاغلین کشور از طریق سیستم امداد شاغل شده‌اند.
در سال ۱۳۹۹، طرح‌های اشتغال مددجویان کمیته امداد ۱۷۵۰۰ میلیاردتومان درآمد داشته‌اند که این مبلغ بیش از ۲ برابر مستمری پرداختی امداد مددجویان است. همچنین در چهار ساله ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ طرح‌های اشتغال مددجویان کمیته امداد ۳۶۸۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته‌اند که این درآمد ۴۲ درصد بیشتر از کل مستمری پرداختی به مددجویان کمیته امداد است.
اما طبق اعلام این نهاد و براساس گزارشات موجود، از اثرات اقتصادی برنامه اشتغال امداد در زمینه تامین شغل می‌توان به صرفه‌جویی ۴۸۰۰ میلیاردتومانی در هزینه‌های عمومی کشور اشاره کرد.
اما در سالی که گذشت (۱۴۰۰) کمیته امداد ایجاد ۳۰۰ هزار فرصت شغلی را مد نظر داشت که ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار در قالب تبصره ۱۶ بودجه ۱۴۰۰ به طرح‌های اشتغال مددجویان اختصاص داشت که براساس اعلام روابط عمومی این نهاد، در مجموع در سال ۱۴۰۰، ۵۴ هزار خانوار به خاطر برنامه‌های اشتغال امداد به خودکفایی رسیدند و از تحت پوشش خارج شدند.
در سال ۱۴۰۱ اما، کمیته امداد مکلف به ایجاد ۵۰۰ هزار فرصت شغلی شده که براساس مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی، ۲۵ هزار میلیارد تومان برای اشتغال مددجویان در سال آینده پیش‌بینی شده است. در این راستا چندی پیش بود که مرتضی فیروزآبادی، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد افزایش درآمد مددجویان از طرح‌های اشتغال را یکی از سیاست‌های کمیته امداد در سال آینده دانست و گفت: تلاش خواهیم کرد درآمد مددجویان از اشتغال در سال آینده افزایش پیدا کند که در همین زمینه طرح هایی را از جمله اجرای طرح‌های زنجیره ارزش را در دستور کار داریم.
وی با بیان اینکه طرح راهبری شغلی با هدف تشکیل زنجیره ارزش در سال آینده تقویت خواهد شد، تصریح کرد: باید مشاغلی ایجاد کنیم که زنجیره فقر را قطع کنند که نوغانداری و فرش دستباف از جمله این موارد است.
انتهای پیام
