اگر در یک فروشگاه کوچک برای پرداخت فاکتور خریدتان از کارت بانکی و دستگاه کارتخوان فروشگاه استفاده می‌کنید؛ در واقع مصرف‌کننده‌ی خدمات تجارت الکترونیک هستید.
بنابراین امروزه درصد بالایی از پرداخت‌ها در کشور به صورت الکترونیک انجام می‌شود؛ زیرا نه تنها به مراجعه حضوری به شعبه‌های بانک و حمل پول نقد نیاز ندارید بلکه عملیات بانکی مد نظرتان هم با سرعت بیشتری نسبت به گذشته انجام می‌شود.
با این توصیف تغییر و تحولات گسترده‌ای در نظام بانکی و پرداخت شکل گرفته است که نیاز به نظم بخشیدن به این فعالیت‌ها و افزایش امنیت در تراکنش‌های مالی الکترونیکی به وجود آورده است. سامانه شاپرک در راستای پاسخ به این نیازها شکل گرفته است. در ادامه قصد داریم با تاریخچه‌ی سامانه شاپرک، علت پیدایش آن و خدماتی که ارائه می‌دهد آشنا شویم.
تا به حال زیاد پیش آمده است که برای انجام برخی از کارهای بانکی و تراکنش‌های مالی از دستگاه‌های پوز استفاده کنید. این دستگاه برای هر تراکنش مالی که انجام می‌دهید یک قبض صادر می‌کند که روی این برگه عکس و لوگوی شبکه شاپرک درج شده است. به عبارت دیگر تفاوتی نمی‌کند شما از خدمات کدام بانک و چه دستگاه پوز یا کارتخوانی استفاده می‌کنید، ردپای شبکه بانکی شاپرک را می‌توان در بیشتر تراکنش‌های بانکی مشاهده کرد. با این توصیف این سوال پیش می‌آید که سامانه شاپرک به چه معناست و چه خدماتی را ارائه می‌دهد؟
به شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی، سامانه‌ی شاپرک می‌گویند. این سامانه به عنوان واسط میان بانک مرکزی، شبکه‌های بانکی و شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات پرداخت در نظر گرفته می‌شود که با هدف مدیریت دستگاه‌های پایانه فروش (pos) و رقابت بانک‌ها در ارائه‌ی خدمات مالی مربوط به دستگاه‌های پوز و روش‌های پرداخت شکل گرفته است.
برای اینکه بتوانیم تعریف کاملی از سامانه شاپرک ارائه بدهیم باید با وظایف این سامانه و خدماتی که ارائه می‌دهد آشنا باشید.
امکان خرید الکترونیک در شبکه پرداخت کشور از سال ۱۳۸۳ برای عموم به وجود آمد. از آنجا که این خدمت با استقبال مردم روبه‌رو شد، بسیاری از بانک‌ها به روش‌های مختلف سعی کردند دستگاه کارتخوان یا همان پوز خود را در پیشخوان مغازه‌ها و فروشگاه‌ها قرار بدهند. بعد از گذشت زمانی کوتاه، از مغازه‌ی کوچک گرفته تا فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ، برای انجام تراکنش‌های مالی مربوط به فروش چندین دستگاه کارتخوان در مغازه وجود داشت. برای سامان دادن به پرداخت‌های الکترونیک و امور مربوط به آنها سامانه شاپرک با هدف نظارت دقیق، مستمر و هوشمند بر نظام پرداخت کشور در تبادل‌های الکترونیکی پول تاسیس شد.
همان‌طور که در بالا به طور کامل توضیح دادیم به دلیل دشوار شدن کنترل در صنعت پرداخت و تخصیص غیربهینه‌ی منابع به این صنعت در اسفندماه ۱۳۸۹ تاسیس شبکه بانکی شاپرک توسط شورای پول و اعتبار تصویب شد. درنهایت به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل توسط شرکت ملی انفورماتیک تشکیل شد با این شرط که عمده‌ی سهام آن با در نظر گرفتن شاخص‌های عملکردی معین به بانک‌های مجاز واگذار شود.
برای پیاده‌سازی این سامانه از عملکرد شبکه‌های پرداخت در سطح بین‌المللی الگو گرفته شد و در اردیبهشت ماه 1391 با همکاری شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات پرداخت وارد فاز اجرایی شد. با شروع به کار سامانه شاپرک امکان اتصال سوئیچ شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات یا همان pspها به سوئیچ بانک‌ها به صورت مستقیم ممنوع شد و از دی ماه 1391 پردازش تراکنش‌های پایانه‌های فروش فقط از طریق شاپرک انجام می‌شد.
با توجه به وظایفی که در بالا برای شبکه شاپرک مطرح کردیم می‌توان مهم‌ترین اهداف از تشکیل این سامانه و ارائه خدمات پرداخت را به این صورت نام ببریم:
در بالا به طور مفصل درباره‌ی دلیل به وجود آمدن شبکه بانکی شاپرک و وظایف آن توضیح دادیم. نظارت بر پرداخت کارتی و افزایش امنیت این نوع پرداخت‌ها از دلایل اصلی راه‌اندازی سامانه شاپرک است. از آنجا که ارائه‌ی زیرساخت و بستر مناسب برای شبکه پرداخت در ایران برعهده‌ی شبکه شاپرک است، روی رسید دستگاه‌های کارتخوان و صفحه‌ی پرداخت فروشگاه‌های اینترنتی لوگو شاپرک وجود دارد. بنابراین ممکن است این اشتباه پیش آید که سامانه شاپرک هم درگاه پرداخت اینترنتی ارائه می‌دهد.
لازم به تاکید است که به منظور دریافت درگاه پرداخت اینترنتی برای فروشگاه‌های آنلاین باید به شرکت‌های psp یا شرکت‌های پرداخت یار که تحت نظر شاپرک هستند مراجعه کنید. به عنوان مثال در صفحه‌ی درخواست درگاه پرداخت رایان پی به عنوان یک شرکت پرداخت یار و طی کردن چند مرحله‌ی ساده برای ثبت درخواست خود می‌توانید درگاه پرداخت را برای سایت، اینستاگرام، تلگرام و موارد دیگر دریافت کنید.
