رسانه‌های پاکستانی از توقف روند تامین مالی پروژه تاپی از سوی بانک توسعه آسیایی خبر داده‌اند، بنابر اعلام آژانس‌های خبری پاکستان این بانک پروژه انتقال خط لوله گاز ترکمنستان از طریق خاک افغانستان به پاکستان و هند (تاپی) را متوقف کرده است.
این رسانه‌ها به نقل از یک مقام وزارت انرژی پاکستان نوشته‌اند که این تصمیم از سوی بانک توسعه آسیایی به دلیل به رسمیت شناخته نشدن دولت طالبان از سوی کشورها صورت گرفته شده است.
مرتضی بهروزی‌فر درباره اینکه آیا توقف خط لوله تاپی می‌تواند فرصت دوباره‌ای برای ایران جهت راه‌اندازی خط لوله صلح باشد، به خبرنگار ایلنا گفت: قبل از اینکه این موضوع عدم تامین مالی مطرح باشد هم اجرای خط لوله تاپی شدنی نبود، به دلیل مشکلات امنیتی که در پاکستان و افغانستان وجود دارد. همچینین مشکلاتی که بین هند و پاکستان وجود دارد، از ابتدا هم امیدی نبود که این خط راه‌اندازی شود.
وی ادامه داد: صادرات گاز ایران به هند نیز با خط لوله منتفی است، مسیر پاکستان مسیری نیست که هند هم تمایل داشته باشد، عبور از مسیر دریا و آب‌های عمیق هم آنقدر پرهزینه است که عملا اجرای آن بی‌معنی است. بنابراین اگر ایران بخواهد به هند صادرات داشته باشد تنها مسیر توجیه‌پذیر ال‌ان‌جی است. پاکستان هم بازار محدودی است، قسمت عمده صنایع و جمعیت پاکستان در بخش شرقی کشور مستقر شده‌اند، غرب کشور هم صحراهایی است که نظام قبیله‌ای بر آن حاکم است که دولت هم تفوق قابل توجهی بر آن نداشته و در کنترل این مناطق دچار مشکل است، منطقه بلوچستان و مناطقی که هم‌مرز با افغانستان هستند محل تجمع ترورویست‌ها است بنابراین اینکه خط لوله احداث کنیم تا بتوانیم به پاکستان گاز صادر کنیم، چندان راحت نیست، هرچند راهکارهایی وجود دارد و می‌توان با قبایل توافق کرد و با فشارهای سیاسی کارهایی انجام داد اما در کل بازار پاکستان بازاری نیست که ما بتوانیم مشکلات صادرات‌مان را حل کنیم.
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه درباره امکان اینکه ما بر سر بازار اروپا و هند و پاکستان با ترکمنستان وارد معامله شویم، گفت: بازار اروپا تحت هیچ شرایطی با هند و پاکستان قابل مقایسه نیست، اروپا بازار ثروتمندی است که حجم قابل توجهی گاز نیاز دارد، مشکلی که اروپا از ابتدا با روسیه داشت و بعد از حمله این کشور به اوکراین تشدید هم شد موقعیتی فراهم کرده که اگر مشکلات ایران با دنیا حل شود، بتواند به اروپا ورود کند. البته در کوتاه‌مدت یعنی تا 2 سال آینده نمی‌توانیم به بازار ارروپا امیدوار باشیم، ولی اگر برجام حل شود و امکان تامین سرمایه و تکنولوژی روز دنیا را داشته باشیم و از طرف دیگر افزایش تولید داشته و مصرف داخلی را کنترل کنیم مسلما یکی از بازارها اروپا است، مطمئنا اروپا هم بشدت تمایل دارد که ایران وارد این بازار شود تا مشکل خود را با روسیه حل کند.
وی تاکید کرد: در هرحال اینکه بخواهیم بازار هند و پاکستان را با اروپا را تهاتر کنیم، منطقی نیست. مسئله این است که ما تاکنون نخواستیم وارد این بازی‌ها شویم و اکنون هم اگر این امکان وجود داشته باشد به اروپا صادرات داشته باشیم، هم می‌توانیم گاز ترکمنستان را بخریم و هم ترانزیت و هم سواپ کنیم، تعامل با کشورهای همسایه و جهان به نفع اقتصاد کشور است، مسئله این نیست که پاکستان را ندیده بگیریم موضوع این است که پاکستان و هند قابل مقایسه با اروپا نیستند.
بهروزی‌فر یادآور شد: اروپا دنبال این نیست که کل دریافت گاز از روسیه را جایگزین کند، مسلما روسیه نقش صادرکننده به اروپا را حفظ خواهد کرد هرچند این سهم 40 درصد می‌تواند کم شود و آلترناتیوهایی مثل ایران و قطر صادر کنند تا روسیه نتواند هر میزان که بخواهد با شیر گاز اروپا بازی کند.
وی خاطرنشان کرد: ما دومین دارنده ذخایر گاز دنیا هستیم و می‌توانیم به صادرکننده بزرگ دنیا تبدیل شویم اگر تامین مالی کنیم و حوزه‌های گازی را توسعه دهیم و متناسب با ذخایر تولید کرده و از سوی دیگر مصرف را کاهش دهیم، در این صورت براحتی می‌توانیم در حد 100میلیارد متر مکعب در سال به اروپا گاز صادر کنیم.
ایلنا
