بهزاد حاتمی، با بیان اینکه سرطان روده بزرگ، بیماری شایع و کشنده است که در صورت تشخیص در مراحل اولیه کاملاً قابل درمان است، اظهار کرد: از نظر آمار جهانی، سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع در مردان و دومین سرطان شایع در زنان است.
وی افزود: سرطان روده بزرگ از نظر میزان مرگ و میر ناشی از سرطان‌ها، رتبه دوم را در هر دو جنس به خود اختصاص داده است.
فوق تخصص کبد و گوارش بالغین با اشاره به این موضوع که بیشترین میزان شیوع سرطان روده بزرگ در ایران مربوط به افراد بالای ۵۰ سال است، خاطرنشان کرد: سالانه حدود دو هزار و ۲۰۰ مورد مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ در ایران گزارش می‌شود.
حاتمی به رایج‌ترین نشانه‌های بالینی سرطان روده بزرگ اشاره کرد و گفت: بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ ممکن است در ابتدا هیچ‌گونه علامتی نداشته باشند و با بزرگ شدن تومور و یا گسترش آن به خارج از روده علامت دار شوند.
وی، تغییر در عادات روده‌ای و اجابت مزاج مثل اسهال، یبوست یا باریک شدن مدفوع در صورتی که اخیراً ایجاد شده باشد و بیش از چند روز طول بکشد، احساس نیاز به به دفع مدفوع که با اجابت مزاج رفع نمی‌شود، دفع خون قرمز روشن از مقعد، وجود خون در مدفوع که ممکن است مدفوع به رنگ سیاه قیری یا قهوه‌ای تیره درآید، دردهای کرامپی شکم، خستگی، ضعف و بی حالی، کاهش وزن غیر ارادی را از جمله نشانه‌های هشدار دهنده ابتلاء به سرطان روده بزرگ عنوان کرد.
حاتمی افزود: البته داشتن نشانه‌های مذکور به معنای ابتلای صددرصد به سرطان نیست اما باید توجه داشت که این علامت‌ها نیاز به بررسی دارند.
فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش با اشاره به اینکه در صورتی که سرطان روده بزرگ از طریق غربالگری در مراحل اولیه و قبل ازعلامت دارشدن تشخیص داده شود درمان پذیر است، اضافه کرد: غربالگری از طریق یافتن و برداشتن پولیپ‌های روده توسط کولونوسکوپی می‌تواند از بروز سرطان روده بزرگ در آینده پیشگیری کند، بنابراین در صورتی که این پولیپ ها برداشته نشوند ممکن است بعداً به سرطان تبدیل شوند.
به گفته وی، در صورتی که سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا سندرم‌های ارثی مستعد کننده به سرطان روده بزرگ یا بیماری التهابی روده وجود داشته باشد غربالگری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
حاتمی درباره راه‌های شناسایی سرطان روده بزرگ توضیح داد: افراد بدون علامت که طی غربالگری تشخیص داده شده‌اند، وجود علائم و نشانه‌های مشکوک به سرطان (دفع خون قرمز روشن از مقعد یا دفع مدفوع سیاه قیری، درد شکم، تغییر در عادات روده‌ای و کم خونی فقر آهن جزو علائم شایع سرطان روده بزرگ هستند)، مراجعه به اورژانس با انسداد روده، پارگی روده و به ندرت خونریزی گوارشی حاد از شایع‌ترین راه‌های شناسایی این سرطان هستند.
وی در ادامه به مهم‌ترین عوامل خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ اشاره کرد و افزود: سن یکی از قوی‌ترین عوامل پیش بینی کننده سرطان روده بزرگ یا پولیپ‌های روده است، برخی سندرم‌های ارثی مستعد کننده به سرطان روده بزرگ از جمله FAP و یا سندروم لینچ، سابقه سرطان تخمدان، رحم یا پستان (خانم‌هایی که به این سرطان‌ها مبتلا بوده‌اند شانس بیشتری برای ابتلاء به سرطان روده بزرگ دارند)، سابقه بیماری التهابی روده، چاقی، دیابت و مقاومت به انسولین، فعالیت بدنی ناکافی یا زندگی کم تحرک، مصرف سیگار و الکل، سابقه پرتوتابی ناحیه شکم و لگن به ویژه در دوران کودکی و ابتلاء به بیماری فیبروز کیستیک، بیماری آکرومگالی از مهم‌ترین این عوامل هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: رژیم غذایی پر چرب و کم فیبر، مصرف کم میوه و سبزیجات، مصرف زیاد غذاهای کنسرو شده مانند تن ماهی و گوشت فرآوری شده (مانند انواع سوسیس و کالباس، گوشت دودی و گوشت نمک سود شده)، مصرف فراوان گوشت قرمز (بیش از ۸۰ تا ۹۰ گرم در روز) خطر ابتلاء به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند.
حاتمی درباره راه‌های پیشگیری از این سرطان افزود: ورزش و فعالیت فیزیکی منظم، رعایت رژیم غذایی کم چرب و پر فیبر و مصرف میوه و سبزیجات تازه نقش محافظت کننده در برابر ابتلاء به سرطان روده بزرگ دارند.
وی با اشاره به مهم‌ترین راه‌های تشخیص سرطان روده بزرگ خاطرنشان کرد: کولونوسکوپی دقیق‌ترین روش تشخیصی برای سرطان روده بزرگ است، زمانی که سرطان روده بزرگ علامت دار می‌شود معمولاً تومور در مرحله نسبتاً پیشرفته قرار دارد، لذا توصیه می‌شود افراد تحت غربالگری سرطان روده بزرگ قرار گیرند.
حاتمی با اشاره به فواید غربالگری سرطان روده بزرگ خاطرنشان کرد: با تشخیص پولیپ ها و ضایعات پیش سرطانی و برداشتن آنها از بروز سرطان روده بزرگ پیشگیری می‌شود، همچنین اکثر سرطان‌های روده بزرگ از پولیپ‌های خوش خیمی منشأ می‌گیرند که با گذشت زمان به سرطان بدخیم تبدیل می‌شوند.
به گفته فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش، تومورهای سرطانی که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود امکان درمان مؤثرتر را فراهم می‌سازد، هزینه درمان مرتبط با سرطان روده را کاهش داده و میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را به مراتب کمتر می‌کند.
کولونوسکوپی شایع‌ترین و مفیدترین روش غربالگری سرطان روده بزرگ است که عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به آن اشاره کرد و گفت: تاکنون شروع غربالگری را از سن ۵۰ سالگی توصیه می‌کردند اما با توجه به بروز فزاینده در بالغین جوان‌تر، شروع غربالگری از سن ۴۵ سالگی در همه بالغین توصیه می‌شود.
حاتمی ادامه داد: در صورتی که آزمایش مدفوع از نظر وجود خون مخفی برای غربالگری مورد استفاده قرار گیرد، باید توجه داشت که این آزمایش دقت کولونوسکوپی را ندارد و باید سالانه تکرار شود و در صورت مثبت شدن حتماً باید کولونوسکوپی انجام گیرد.
