مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی در خصوص وضعیت شبکه حمل و نقل هوایی کشور صنعت حمل و نقل هوایی را یکی از شاخصه‌های رشد اقتصادی هر کشور دانست و اعلام کرد: بر اساس داده‌های به دست آمده در سال ۱۳۹۴ سهم حمل و نقل جاده‌ای ۹۷.۷ درصد، حمل و نقل ریلی ۱.۲ درصد و حمل و نقل هوایی ۱.۱ درصد از سهم جابجایی مسافران بوده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس با تاکید بر اینکه به نظر نمی‌رسد تا به امروز تغییر قابل توجهی در این نسبت سهم هر مود حمل و نقلی ایجاد شده باشد می‌افزاید: آمارها در سال ۲۰۱۹ از رشد منفی حمل و نقل هوایی ایران حکایت دارد که جایگاه چهارم منطقه غرب آسیا را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که ایران اولین کشور از میان ۱۱ کشور تقسیم بندی شده از نظر یاتا (انجمن جهانی شرکت‌های هواپیمایی) از منظر جمعیت است.
این گزارش در خصوص سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل هوایی می‌گوید: در سال ۹۸ از بین ۶۰ فرودگاه تجاری کشور، ۱۵ فرودگاه سهم ۹۰ درصدی از جابجایی مسافر داشته و ۴۵ فرودگاه دیگر مجموعاً سهمی برابر با ۱۰ درصد باقیمانده در اختیار داشته‌اند.
کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، شبکه پروازی کشور را بسیار محدود اعلام کرده است و می‌گوید. عموماً پروازهای سایر فرودگاه‌ها میان دو شهر تهران و مشهد انجام می‌شود و تاکنون افزایش دسترس پذیری کل شبکه مد نظر نبوده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش مدلی برای افزایش کارآمدی فرودگاه‌های کمتر استفاده شده ارائه می‌دهد که در این مدل فرودگاه‌هایی به عنوان قطب یا کانون تبادلات سفرهای هوایی در نظر گرفته شده و از آنجا با ناوگان کوچک‌تر پروازهای مسافری به فرودگاه‌های کوچک انجام شود. به عنوان مثال فرودگاه شیراز می‌تواند قطب پروازی منطقه جنوب کشور باشند و پرواز تهران – بندر لنگه که با ناوگان ۱۰۰ صندلی ولی ضریب اشغال ۴۰ درصد به صورت دو بار در هفته انجام می‌شود که زیان ده است به فرودگاه شیراز متصل شده و روزانه با ناوگان ۵۰ نفری این پروازها برگزار شود.
کارشناسان بازوی پژوهشی مجلس به مطالعات سال ۹۹ سازمان هواپیمایی کشوری با عنوان «بهینه سازی و ارتقای شبکه حمل و نقل هوایی کشور» اشاره و اظهار کردند بر اساس این مطالعات بیشترین نیاز کشور برای توسعه شبکه هوایی داخلی، ناوگان ۸۰ تا ۱۲۰ نفره است. بهره گیری از ناوگان کم ظرفیت شامل هواپیماهای ۲۰، ۵۰ یا ۱۰۰ صندلی می‌تواند به بالا رفتن ضریب اشغال صندلی‌های پرواز به مناطق کمتر برخوردار مؤثر باشد.
مرکز پژوهش‌های مجلس رونق فرودگاه‌های کوچک و نیمه فعال را دارای مزایای سیاسی شامل: «تمرکز زدایی از پایتخت و ملاحظات پدافند غیرعامل»، مزایای اقتصادی شامل: «افزایش سهم حمل و نقل هوایی از مسافرت‌های بین شهری، تسهیل تردد سرمایه گذاران به شهرهای کوچک‌تر، رشد جی دی پی و رونق گردشگری» و نهایتاً مزایای اجتماعی شامل: «افزایش رضایتمندی ساکنان شهرهای کوچک‌تر، دسترسی راحت تر ساکنان شهرهای کوچک به مراکز درمانی و آموزشی و امثال آن» اعلام کرده است.
این نهاد پژوهشی در گزارش مذکور یکی از اصلی ترین مشکلات صنعت حمل و نقل هوایی را مدیریت دولتی فرودگاه‌ها که منجر به رشد بهره وری نمی‌شود عنوان می‌کند و می‌افزاید: فشارهای سیاسی بر ایرلاین‌ها و فرودگاه‌ها سهم قابل ملاحظه‌ای از پروازهای «غیرسودده» به خود اختصاص داده‌اند.
گزارش فوق الذکر به تعداد بالای تأخیرها پروازی اشاره دارد و اعلام می‌کند این تأخیرها سبب شده تا برنامه ریزی برای انجام پروازهای کانکشنی (پروازهای اتصالی میان دو یا چند فرودگاه) به سختی امکان پذیر باشد.
از دیگر پیشنهادهای این گزارش ادغام، ائتلاف یا افزایش همکاری‌های مشترک ایرلاین‌ها ذکر شده است که در ایران تاکنون محقق نشده؛ اجرای این پیشنهاد در شبکه سازی «قطبی- اقماری» پروازهای داخلی بسیار مؤثر خواهد بود.
