کمبود تامین گاز در اروپا ماه‌هاست که ادامه دارد و این قاره همچنان برای تامین انرژی کافی برای نیازهای زمستانی خود به سختی تقلا می کند. اما ممکن است کمبود انرژی بدتری در انتظار دنیا باشد و آن هم کمبود نفت خواهد بود. نشانه هایی وجود دارد که نمی توان نادیده گرفت: ظرفیت مازاد تولید اوپک رو به کاهش است و اکتشافات جدید به نرخ تاریخی پایینی نزول کرده اند و بانکها به دلیل ملاحظات محیط زیستی و اقلیمی به طور فزاینده تمایلی به همکاری با صنعت نفت و گاز ندارند. در این بین ابرغولهای نفتی هم تولیدشان را محدود کرده و به توسعه کسب و کار کم آلاینده متمرکز شده اند.
بحران ظرفیت تولید نفت
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش بازار نفت اکتبر ۲۰۲۱ اعلام کرد کاهش ظرفیت مازاد تولید جهانی، منعکس کننده نیاز به سرمایه گذاریهای بیشتر برای تامین تقاضا در آینده است. اوپک تولیدش را برای تسهیل محدودیت عرضه افزایش داده و ظرفیت مازاد تولید این گروه به میزان قابل ملاحظه ای کاهش پیدا خواهد کرد و احتمالا تا سه ماهه چهارم امسال به چهار میلیون بشکه در روز می رسد. این نرخ بیش از نصف نرخ ۹ میلیون بشکه در روز ظرفیت مازاد تولید در ابتدای سال ۲۰۲۱ است.
ظرفیت مازاد تولید شاخص مهم انعطاف پذیری تولید در دنیای نفت است. آژانس بین‌المللی انرژی ظرفیت مازاد تولید را به عنوان تولیدی تعریف می‌کند که می تواند ظرف مدت ۹۰ روز راه اندازی شود و برای یک دوره طولانی ادامه پیدا کند. وزارت انرژی آمریکا ظرفیت مازاد تولید را به عنوان تولیدی تعریف می‌کند که می تواند ظرف مدت ۳۰ روز مورد بهره برداری قرار گیرد و به مدت ۹۰ روز ادامه پیدا کند. طبق اعلام اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ظرفیت مازاد تولید اوپک تا پایان سال ممکن است به ۵.۱۱ میلیون بشکه در روز نزول کند.
به نظر نمی رسد آژانس بین‌المللی انرژی مطمئن باشد چه می خواهد: سرمایه گذاریهای بیشتر در نفت یا سرمایه گذاریهای بیشتر در انرژی تجدیدپذیر. این آژانس سال گذشته در موارد مختلف خواستار هر دو سرمایه‌گذاری شده بود. اما بر مبنای تحولات قیمت نفت، به نظر می رسد افت ظرفیت مازاد تولید اوپک با وجود تغییر برنامه ریزی شده به سوی انرژی کم کربن، مایه نگرانی است. آنچه نگرانی مذکور را تشدید می‌کند این واقعیت است که بعضی از اعضای اوپک پلاس به نهایت توانایی خود برای افزایش تولید رسیده اند و روسیه در میان آنهاست. روسیه که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان دنیاست، بازگشت به سطح تولید پیش از شیوع پاندمی را دشوار یافته است. این به معنای آن است که اگر روند رشد تقاضا با نرخ فعلی ادامه پیدا کند، عرضه ممکن است نتواند به سرعت پاسخگوی تقاضای بالاتر باشد.
ضرورت اکتشافات نفتی جدید
شرکت مشاوره انرژی نروژی در گزارش دسامبر خود اعلام کرده بود اکتشافات نفت و گاز جدید ممکن است به پایینترین حد در ۷۲ سال گذشته سقوط کنند. منابع تازه اکتشاف شده سال گذشته به معادل حدود ۴.۷ میلیارد بشکه نفت رسیدند که کمتر از معادل ۱۲.۵ میلیارد بشکه کشف شده در نخستین سال شیوع پاندمی بود.
همزمان، ابرغولهای انرژی اروپایی تحت فشار سهامداران، کنشگران و دولتها، عامدانه تولید نفت خود را مطابق با استراتژی حرکت به سمت انرژی تجدیدپذیر کاهش می دهند. بنابراین از یک سو پول کمتری برای تولید جدید هزینه می‌شود و از سوی دیگر کاهش عمدی تولید فعلی وجود دارد.
سطح اندک اکتشافات به معنای آن است که نرخ جایگزینی ذخایر هم کاهش پیدا کرده و نرخ اندک جایگزینی ذخایر در صنعت نفت و گاز، خبر بدی برای عرضه آتی است. عربستان سعودی سال میلادی گذشته هشدار داد سرمایه‌گذاری اندک در تولید نفت می تواند به بحران انرژی منجر شود اما از آنجا که همه انتظار داشتند عربستان سعودی چنین حرفی بزند، این هشدار توجه چندانی جلب کرد. و حتی اگر توجهی هم می شد، افزایش نرخ اکتشافات نفتی جدید به راحتی گذشته نیست.
مواجه بانکها با هجوم سرمایه گذاران زیست محیطی، اجتماعی و حکومتی (ESG)
ظهور سرمایه گذاران ESG در صنعت مالی توجهات زیادی را جلب کرده است. بازدهی سرمایه‌گذاری همچنان اولویت اصلی سرمایه گذاران است اما دیگر اولویت نهایی نیست. این روزها سرمایه گذاران می خواهند بدانند که پول آنها به شکل مسئولانه و به شیوه مثبت برای زمین مورد استفاده قرار می گیرد. این به معنای آن است که آنها به میزان فزاینده ای تمایلی ندارند پولشان در صنعت نفت هزینه شود.
به دلیل همین روند، بانکها و مدیران در استراتژیهای کسب و کار خود بازبینی می کنند. مدیران سرمایه مشتریان خود را ملزم می‌کنند متعهد شوند انتشار آلایندگی را کاهش می دهند در غیر این صورت از تامین سرمایه برای آنها خودداری می کنند. بانکها حاضر نیستند به صنعت نفت وام دهند و تهدید می‌کنند مشتریانی که دی اکسید کربن زیادی منتشر می‌کنند را کنار بگذارند. فقط فشار سرمایه گذاران نیست که وام دهندگان را به واکنش واداشته است. رگولاتورها هم نسبت به بانکها سخت گیری کرده و آنها را ملزم می‌کنند به ارزیابی ریسک جدید بر مبنای سناریوهای تغییرات اقلیمی بپردازند و بر اساس آن الزامات سرمایه را سخت گیرانه کنند. برای اجتناب از فشارهای رگولاتوری، وام دهندگان وام دهی به صنعت نفت و گاز را کاهش می دهند.
بر اساس گزارش اویل پرایس، در این بین به نظر می رسد تقاضا برای نفت از هر زمان دیگری مطلوبتر است و پیش بینیهای قیمت نفت به پتانسیل صعودی قوی اشاره دارند.
ایسنا
